بساط پول نقد برچیده خواهد شد؟

شیوع کرونا اگرچه نظام بانکی را با مشکلاتی مواجه ساخته، اما منجر به اجرای سیاست‌هایی همچون پرداخت بدون کارت شده که شاید در فضای عادی، بانک مرکزی به راحتی نمی‌توانست آنها را میان مردم رواج دهد.

به گزارش ایران جیب از مهر، این روزها که شیوع ویروس کرونا بسیاری از مراودات تجاری و معاملات بین مردم را تحت‏تاثیر خود قرار داده است، برخی ابزارهای خاک خورده که تا پیش از این خیلی توجهی به آنها نمی‌شد هم، روی کار آمده‌اند. در‏واقع، اکنون بسیاری از مردم به این نتیجه رسیده‌اند که باید برای حفظ سلامتی خود، توصیه‌های پزشکان را جدی گرفته و از تمامی ابزارهایی که قابلیت افزایش ضریب ایمنی را دارد، بهره گیرند.

مراودات بانکی و نقل و انتقالات پولی یکی از تغییرات جدی است که این روزها مردم با آن سر و کار دارند؛ به نحوی که مراجعات به بانک‌ها به نسبت گذشته کمتر شده و اغلب افراد تلاش می‌کنند تا از ابزارهای غیرحضوری و در قالب بانکداری الکترونیکی، نقل و انتقالات پولی خود را هم انجام دهند. در این میان، بانک مرکزی نیز به بانک‌ها توصیه کرده تا حتی‌الامکان به دلیل احتمال شیوع بالای ویروس کرونا از طریق اسکناس، از دریافت و پرداخت اسکناس خودداری کرده و یا حداقل، باجه‌ای مخصوص برای این کار تعبیه کنند تا محیطی جدا با رعایت ایمنی کامل از سوی کارمندان بانکی، پیش روی مردم قرار گیرد.

از سوی دیگر، حتی در فروشگاه‌های زنجیره‌ای و مغازه‌ها نیز‏ مراودات مالی از اسکناس به سمت دستگاه‌های کارتخوان سوق پیدا کرده و اکنون دیگر حتی پزشکانی هم که تا پیش از این‏ از ترس دادن مالیات، از استفاده از کارتخوان سر باز می‌زدند هم‏ رو به استفاده از کارتخوان و حذف پول نقد آورده‌اند. بر این اساس، بسیاری از سیستم‌هایی که تا پیش از این مورد استقبال عمومی و بالای مردم قرار نداشتند، اکنون در نظام‌های پرداخت الکترونیکی روی کار آمده و با اقبال عمومی مردم مواجه شده‌اند.

بر این اساس بانک مرکزی نیز طی روزهای گذشته، بخشنامه‌ای را صادر کرده که بر مبنای آن، به مردم توصیه شده تا حتی الامکان علاوه بر اینکه پرداخت‌های خود را بدون حضور وجه نقد انجام می‌دهند، حتی به دلیل احتمال شیوع ویروس کرونا از طریق کارت­های بانکی، به پرداخت‌های موبایلی روی آورند. در‏واقع، بانک مرکزی تلاش کرده تا توجه به سلامت مردم، این توصیه‌ها را به نحوی داشته باشد که مردم ترغیب به پرداخت‌های بدون حضور کارت شوند.

ابراهیم سوادی­نژاد، کارشناس حوزه پرداخت الکترونیکی در‏این­باره گفت: بانک مرکزی طی روزهای گذشته، مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها و مقررات را برای کاهش شیوع ویروس کرونا در سطح شعب و در حوزه نقل و انتقالات پولی خرد در سطح جامعه مطرح کرده است. بر این اساس علاوه بر اینکه تدابیری از جمله افزایش سطح وجه قابل انتقال از طریق دستگاه‌های خودپرداز از سه میلیون تومان به ده میلیون تومان را ابلاغ کرده، از شعب خواسته تا حتی‏الامکان از دریافت و پرداخت وجوه نقد، فاصله بگیرند یا حتی باجه‌های مخصوص بر ای این کار داشته باشند.

وی در ادامه افزود: در این میان، این حوزه از تدابیر حتی به پرداخت‌های خرد بدون کارت در نقاط مختلف از جمله تاکسی یا مراودات پرداخت‌های خرد نیز کشیده شده و بانک مرکزی تلاش کرده تا این حوزه را نیز در روزهای شیوع کرونا، رواج داده و به مردم معرفی کند؛ اگرچه هنوز مشخص نیست که آیا بانک مرکزی قرار است با شرکتهای واسط بین مشتریان و بانک‌ها کار را پیش برد یا اینکه قرار است از سایر ظرفیت‌ها نیز استفاده کند.

سوادی­نژاد در بخش دیگری از صحبت­ هایش به خدمات برخی از شرکت‏ها اشاره کرد و در‏این­باره گفت: در این میان خدماتی نیز از سوی برخی شرکت­ها هم اکنون فعال شده که از طریق QR CODE یا پرداخت­های بدون کارت در فضای نقل و انتقالات پولی بهره می‌گیرند و طی ماه‏های گذشته توانسته در حوزه پرداختهای خرد از جمله تاکسی‌ها فعال شود‏ بنابراین مردم نیز با این خدمات تا حدودی آشنا هستند و اکنون که موضوع شیوع بیماری کرونا مطرح شده است، خیلی از مردم به این شیوه‌ها اقبال بیشتری نشان داده و به جای اینکه از کارت بانکی خود برای پرداخت استفاده کنند، از گوشی خود که یک وسیله شخصی و ایمن در این شرایط است، بهره‌برداری می‌کنند.

این کارشناس حوزه پرداخت الکترونیکی در بخش دیگری از صحبت ‏هایش خاطرنشان کرد: اکنون زمان مناسبی است که بانک مرکزی این مقوله را به صورت کامل در میان مشتریان جا بیندازد و حتی زمینه‌ای را فراهم کند که بعد از اتمام دوره شیوع ویروس کرونا، مردم عادت کنند که از این ابزارها به نحو گسترده‌تری بهره گیرند؛ چراکه به هر حال همه زمان‌ها، اسکناس به عنوان یکی از آلوده‌ترین موارد به شمار آمده و منجر به انتقال بیماری‌های متعدد می‌شود.

وی در ادامه به نهادینه کردن استفاده از کارت­های بانکی در جامعه اشاره کرد و در این­­باره افزود: بر این اساس بانک مرکزی باید از تمامی بازیگران در بازار درخواست کند که در این موضوع و گسترش استفاده از آن در میان مردم مشارکت کرده و با توجه به اینکه هم اکنون نیز یک­سری از تمهیداتی در نظر گرفته شده تا استفاده از این روش‌ها را در میان مردم اطلاع­رسانی کند، آن را در جامعه نهادینه کرده و مردم به جای اینکه از کارت‌های بانکی خود در پرداخت‌های خرد استفاده کنند، از QR CODEها که به راحتی بر روی گوشی موبایل آنها فعال شده و قابل استفاده است، بهره گیرند.

سوادی­نژاد در بخش دیگری از صحبت­هایش از ایجاد انگیزه برای شرکت‏های ارائه ­دهنده خدمات گفت: بانک مرکزی اکنون باید با اصلاح کارمزدهایی که البته هزینه‌ای را به مردم تحمیل نخواهد کرد، زمینه را برای ایجاد انگیزه بین شرکت­های ارائه‏دهنده این خدمات بالا ببرد، چراکه به هر حال اکنون خیلی جذابیتی هم در میان شرکت­های پرداخت در این رابطه وجود ندارد. بانک مرکزی اکنون علاقمند است تا از این روش استفاده کند اما نباید به این سمت حرکت کنیم که باز هم ۱۲ شرکت پرداخت دست به کار شده و فقط آنها ارائه­دهنده خدمات باشند، بلکه باید بازیگران را هم بیشتر کرد تا بتوان در این فضا، رقابت را بالا برد و خدمات را با کیفیت بالاتر و قیمت مناسب‌تر در اختیار مردم قرار داد.

وی در پایان از منفعت استفاده از روش­های پرداخت بدون کارت گفت: هم اکنون شرکت­های ارائه ­دهنده خدمات از طریق بستر QR CODE کارمزدی از کاربر یا پذیرنده اخذ نمی‌کنند؛ این در حالی است که عملکرد این نوع پرداخت­ها بر بستر آفلاین است و مشکلی هم برای مردم در شرایط نبود اینترنت ایجاد نمی‌کند. به هر حال مردم باید این واقعیت را درک کنند که استفاده از این روش‌های پرداخت بدون کارت کاملاً به نفع آنها است و می‌تواند از بیماری‌های مختلف آنها را به دور بدارد.