رئیس هیات مدیره انجمن صنفی مرکز معاینه فنی گفت: مسئله دریافت پول اضافه برای گرفتن معاینه فنی توسط برخی افراد و نادیده گرفتن عیوب خودرو موردی است که نمی‌توان آن را رد کرد.
روزگار خودرو نوشت: این روزها تقلب در همه بازارها و حوزه‌ها به شدت افزایش پیدا کرده است. بازار خودرو و به خصوص بخش معاینه فنی هم از این قاعده مستثنا نیست. به نوعی می‌توان گفت متخلفان همیشه راه‌حلی برای دور زدن قوانین پیدا می‌کنند. آنها برای حل مشکل خود سراغ افراد با نفوذ در این حوزه می‌روند تا معاینه فنی خودروی معیوب را دریافت کنند. اما بر خلاف تصور، این افراد با نفوذ به صورت پنهانی کار خود را انجام نمی‌دهند بلکه کاملا آشکار تبلیغ می‌کنند و آنطور که به نظر می‌رسد نظارتی هم روی این مسائل وجود ندارد.
معاینه فنی برای خودروهای معیوب
اگر کلمه معاینه فنی را در پلتفرم‌های تبلیغ جست و جو کنید با نتیجه جالبی مواجه می‌شوید؛ «دریافت معاینه فنی خودرو در کمترین زمان». با پرس و جو و مصاحبه با این افراد به این نکته رسیدیم که در مراکز معاینه فنی افرادی حضور دارند که با دریافت مبالغی هنگفت برگه معاینه فنی را به شما می‌دهند. اما هزینه دریافت این برگه بستگی به مدل، نوع و سال ساخت خودرو دارد. برای مثال اگر کاتالیزور پراید شما خراب باشد با پرداخت ۴۰۰ هزار تومان معاینه فنی را برایتان دریافت می‌کنند.
همانطور که گفته شد این مبلغ برای خودروهای مختلف متفاوت است برای مثال اگر خودرویتان سمند و معیوب باشد ۵۰۰ هزار تومان دریافت می‌کنند یا اگر یک تندر اسپرت شده داشته باشید باید چیزی حدود ۷۰۰ هزارتومان پرداخت کنید. البته ناگفته نماند این برگه معاینه فنی به گفته این افراد یک سال اعتبار دارد. نکته جالب توجه این است که برخی افراد خودرو را از شما می‌گیرند و بعد از چند ساعت با برگه معاینه فنی تحویل می‌دهند.
داستان اجاره کاتالیزور
در کنار این مورد یکی از نکات دیگر بحث اجاره کاتالیزور است. بسیاری از افراد هستند که به جای تعویض این قطعه سراغ اجاره آن برای دریافت معاینه فنی می‌روند. کاتالیزور را می‌توان جزو قطعات گران نرخ دانست که خرید آن از نظر صاحبان برخی خودروها منطقی به نظر می‌رسد. در این میان افرادی هستند که این قطعه را به صورت روزانه برای خودروهای داخلی با قیمتی بین ۳۰۰ الی ۵۰۰ هزار تومان اجاره می‌دهند.
در ادامه برای بررسی بیشتر این موضوع و نحوه نظارت بر این حوزه سراغ عباس مجیدی نژاد، رئیس هیات مدیره انجمن صنفی مرکز معاینه فنی رفتیم. با صمت همراه باشید.
تعویض لاستیک!
وی ابتدا در خصوص اجاره کاتالیزور خودرو گفت: شما اگر بخواهید این مسئله را مطرح کنید تنها به این چالش که یک کاتالیزور را اجاره می‌دهند نمی‌توان بسنده کرد و باید به مسائل کلی‌تر توجه کنیم. درحال‌حاضر گرانی به شدت نفس مردم را بریده است. قطعاتی مانند کاتالیزور یک بخش کوچک از این ماجرا محسوب می‌شود. حتی افرادی هستند که برای دریافت معاینه فنی لاستیک خود را با خودروی دیگری جابه‌جا می‌کنند که این مسئله به شدت خطرناک است.
مجیدی نژاد در خصوص دریافت معاینه فنی برای خودروهای معیوب اظهار کرد: این که برخی افراد بدون دریافت خودرو اقدام به اخذ معاینه فنی می‌کنند کاملا یک موضوع کذب است. چرا که از خودرو باید در مرکز معاینه فنی عکس‌برداری شود و این موضوع در سیستم ثبت می‌شود.
تخلف در روز روشن!
این مقام مسئول در رابطه با دریافت معاینه فنی در ازای پرداخت مبلغ اضافه و همچنین نادیده گرفتن عیوب گفت: این مورد مسئله دیگری است که نمی‌توان آن را رد کرد. وقتی در اینجا قانون‌گذار خودش دچار چالش است چرا ما باید از مردم انتقاد کنیم. یعنی اگر واقعا این مسئله وجود دارد ما در کنار استاندارد ۹۱۸۰ که به استاندارد معاینه فنی مربوط می‌شود باید این مورد در سازمان معاینه فنی آرعایت شود. یک استاندارد تکمیلی دیگری هم داریم که به استاندارد ۹۱۸۲ معروف است. این استاندارد تکمیلی بیان می‌کند زمانی که شخص معاینه فنی را دریافت می‌کند و از سازمان معاینه فنی بیرون آمد تا پایان زمان و انقضاء آن برگه که در خودروهای سوhری یک‌سال و در خودروهای عمومی مانند اتوبوس‌ها ۳ تا ۶ ماه است هزاران اتفاق رخ می‌دهد. در اینجا هم باید بازرسی‌های خاص هم وجود داشته باشد و اگر بحث بازرسی را بخواهیم داشته باشیم در موارد درون شهری سازمان شهرداری‌ها و در برون شهری دفاتر کنترل ترافیک و راهداری‌ها و حمل‌و‌نقل جاده‌ای انجام می‌دهند. بخواهیم به اصل بازرسی‌ها توجه کنیم باید در سازمان‌های دولتی به دنبال آن باشیم.
آمار مهم از تصادفات
مجیدی نژاد در پاسخ به این سوال که چه راه‌حلی برای نظارت بیشتر در مراکز معاینه فنی وجود دارد به خبرنگار صمت گفت: هرچیزی راه‌حل خود را دارد. مسئله بازرسی بخش جدایی از این قصه است و باید برای مبارزه با رانت هم تلاش کرد. راه‌حل داشتن یک بحث و همت داشتن برای مبارزه با این قبیل تخلفات یک بحث دیگر است. امروز در این برهه از زمان ما چه همت و تلاشی داریم؟ مقالاتی که در این باره وجود دارد بیانگر این موضوع است که چه هزینه‌ای به دولت برای جلوگیری از تصادفت جاده‌ای و خیابانی از سال ۹۲ تحمیل می‌شود.
وی در ادامه گفت: در مسئله رانندگی و تصادفات ۴ مسئله مهم شامل عامل انسانی، خودرو، جاده و محیط‌زیست وجود دارد. همین الان در کشور بیش از ۴۰۰۰ هزار گلوگاه در تصادفات داریم. ما می‌توانیم بزرگترین عامل در تصادفات را عامل انسانی بدانیم. برای مثال در سن بازنشستگی دیگر رانندگی معنایی ندارد ولی مشاهده می‌کنیم که افراد در سن بازنشستگی همچنان به رانندگی و حتی حمل‌و‌نقل مسافر نیز می‌پردازند.
وی افزود: پس اگر ما بتوانیم این ۴ عامل را کنترل کنیم بسیاری از تصادفات رخ نمی‌دهد. در همین مسئله اگر خودروهای داخلی دارای استاندارد‌های بین‌المللی شامل سیستم تعلیق مناسب و استاندارد ۲۶۲۶۲ بین‌المللی باشد ۳۵از درصد تصادفات جلوگیری می‌شود.
البته ناگفته نماند که این مورد استاندارد نیست و یک ایزو بین‌المللی است که در همه جای دنیا ایزو اجباری است و اگر این ایزو را نداشته باشید حق رانندگی با آن خودرو را ندارید. چنان که مشاهده می‌کنید از زمان ورود و اجباری شدن این ایزو یعنی از سال ۲۰۱۲ تا سال ۲۰۲۰ جلوی حدود ۵۰ درصد از تصادفات و تلفات گرفته شده و به سمتی پیش می‌رود که تا سال ۲۰۵۰ به طور کلی تصادفات خیابانی و جاده‌ای به صفر نزدیک شود. درحال‌حاضر آمار تصادفات در اروپا ۳ رقمی و در ایران ۴ رقمی است به گونه‌ای که این آمار در ایران بین ۲۰ تا ۲۵ هزار مورد تخمین زده می‌شود و این معادل کشته‌های جنگ تحمیلی است. سالیانه هم حدود ۳۷ الی ۳۹ هزار مجروح و مصدوم از تصادفات در کشور داریم.
مجیدی نژاد در پایان گفت: نمی‌توان گفت که در سازمان‌های معاینه فنی همه موارد به درستی اجرا می‌شود و مشکلی از طرف این سازمان متوجه نیست. اما مسئله اصلی رعایت نکردن استاندارد‌ها و ایزو‌هایی است که درکل دنیا اجباری و درایران به صورت اختیاری اجرا می‌شود و در اینجا نمی‌توانیم همه تقصیرات را به طور کامل از طرف معاینه فنی ببینیم و بگوییم اگر این مسائل گفته شده درست شود همه تصادفات و تخلفات رانندگی به کل از بین می‌رود. اما قبول دارم که یکی از مسائل بازدارنده در این فرآیند معاینه فنی است و در این که سازمان معاینه فنی باید کار خود را به درستی انجام دهد هیچ جای شکی نیست.
سخن پایانی
معاینه فنی را می‌توان یکی از مهم‌ترین عوامل بازدارنده در تصادف و ایجاد آلایندگی است که باید بیش از پیش به آن توجه شود. آنطور که به نظر می‌رسد نظارت صحیحی روی دریافت معاینه فنی در کشور صورت می‌گیرد. این مورد هم به نوعی می‌تواند با جان مردم در ارتباط باشد و آن را به خطر بیاندازد. در این میان هم افراد سودجویی وجود دارند که از آب گل آلود ماهی می‌گیرند. در صورتی که نظارت بیشتر روی این مورد وجود داشته باشد می‌توان انتظار داشت که به مرور امار تصادفات کاهش یابد و در فصول سرد کمتر با روزهای دودی و پرآلاینده مواجه شویم.