ریزگردها خوزستان را درخود غرق کردند، آسمان لرستان را به سیطره خود درآوردند. مدارس آذربایجان غربی را تعطیل کردند و کیفیت هوای زنجان را به مرز خطرناکی رساندند تا نمایندگان استان خوزستان خواستار ورود رئیس جمهوری به مسأله ریزگردها شوند. «سید شکر خدا موسوی» نماینده مردم اهواز، باوی، کارون و حمیدیه در مجلس شورای اسلامی هم خبر از حضور دو معاون رئیس جمهوری برای بررسی پدیده گرد و غبار در استان خوزستان می‌دهد. «معصومه ابتکار» رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور در تازه‌ترین گفت‌و‌گوی خود همچنان بررسی تأثیر پاشیدن مالچ نفتی را در مقابله با ریزگردهای اهواز روی میز دارد.
ابتکار در واکنش به این موضوع که برخی کارشناسان مطرح کردند که مالچ نفتی خود آلوده‌کننده بوده و هزینه بسیاری را در بر می‌گیرد، می‌گوید: هنوز این موضوع مشخص نشده و در حال پیگیری این امر هستیم که باید بگویم پاشیدن مالچ برای مقابله با ریزگردهای اهواز تنها یک راهکار است و ما راهکارهای دیگری را در دستور کار داریم. برخی کارشناسان از جمله دکتر علیمحمد بیرگانی رئیس گروه مطالعات مناطق بیابانی سازمان جنگل‌ها در گفتوگو با روزنامه ایران مالچ پاشی را برای حل معضل ریزگردها رد می‌کند. او هم مانند بسیاری از کارشناسان اعتقاد دارد که بسیاری از ریزگردها منشأ تالابی دارند. همین مسأله باعث شده تا بسیاری از کارشناسان با مخاطب قرار دادن وزارت نیرو خواستار باز شدن سدها به روی دشت‌ها و تالاب‌های خشک شده شوند. آن‌طور که ابتکار هم خبر می‌دهد بخشی از آب هورالعظیم از وزارت نیرو گرفته شده اما آنقدر نیست که بتواند حجم ریزگردهایی که در سال‌های گذشته آسمان 22 استان کشور را دربرگرفته بود و بسیاری از استان‌ها از جمله ایلام، کرمانشاه و خوزستان را با این سؤال رو به رو کرده بود که آیا مردم این شهرها باید راه مهاجرت را در پیش بگیرند، کاهش دهد! «سید عیسی دارایی» نماینده مردم اندیمشک هم با اشاره به افزایش بیماری‌های تنفسی در خوزستان می‌گوید: «این گردوخاک از نظر اقتصادی، مهاجرت و بهداشت و سلامت به مردم استان آسیب‌های زیادی وارد کرده است.» همچنین او خواستار ورود رئیس جمهوری به مسأله ریزگردها و وضعیت استان خوزستان می‌شود.
شاید باران مردم را از خاک نجات دهد
معاون امور آمادگی و مقابله سازمان مدیریت بحران کشور معتقد است با وجود اینکه کشور حدود 7-6 سالی است که با پدیده ریزگردها مواجه شده؛ اما این پدیده هر سال نسبت به سال‌های گذشته وضعیت شدیدتری را تجربه می‌کند و سازوکارهایی هم که اعمال شده نتوانسته به طور کامل این پدیده را مهار کند. مرتضی اکبرپور در گفتوگو با ایران افزود: با این حال ما با تشکیل شورای هماهنگی مدیریت بحران استانهای تحت تأثیر مثل استانهای آذربایجان غربی، شرقی، ایلام و خوزستان به مدیریت استانداران و فرمانداران اقدام‌های لازم را در این زمینه انجام داده‌ایم. البته هواشناسی برای چند روز آینده در استانهای تحت تأثیر بارندگی پیش‌بینی کرده که اگر این اتفاق بیفتد، وضعیت تا حدی نرمال می‌شود، اما در غیر این صورت باید انتظار شرایط پیچیده تری را داشت. ضمن اینکه ما به استانهای لرستان، همدان، کرمانشاه، اردبیل، آذربایجان غربی و شرقی هم فراخوان داده‌ایم تا شورای هماهنگی را تشکیل دهند و آمادگی نسبی داشته باشند. وی با هشدار نسبت به وضعیت ریزگردها و خطراتی که پراکندگی آنها برای سلامت افراد دارد، تأکید کرد: ما با هماهنگی سازمان‌های مرتبط از جمله فرودگاه‌ها، حفاظت محیط زیست، ادارات و مراکز بهداشتی و درمانی سعی کرده‌ایم که اوضاع تحت کنترل در بیاید؛ برای مثال فرودگاه‌ها را مجهز به دوربین‌ها و نورافکن‌های ویژه کرده‌ایم تا پروازها کمتر لغو شوند. در زمینه ایجاد فضای سبز و مالچ پاشی‌ها هم البته اقدام‌هایی را در دستور کار قرار داده‌ایم.
نکاتی که در مواجهه با ریزگردها باید رعایت کرد
در پی بروز آلودگی هوا و افزایش میزان غلظت ریزگردها و گردو غبار در هوای شهر‌های جنوبی، غربی و مرکزی دکتر سیدیان معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز در گفتوگو با روزنامه ایران به چند توصیه بهداشتی اشاره می‌کند: «افراد بویژه بیماران ریوی و تنفسی باید از تردد غیر ضروری در محیط بیرون از خانه خود‌داری کنند، بیماران قلبی و ریوی با دقت بیشتری داروهای شان را مصرف کنند و به هیچ وجه در معرض هوای بیرون قرار نگیرند و از شیر و لبنیات استفاده کنند. ماسک‌های نوع P بهترین نوع ماسک استاندارد برای حفاظت از سلامت در برابر گردو غبار و ریزگردها و جلوگیری از ورود آنها به بدن هستند و پالایش و فیلترینگ خوبی ایجاد می‌کنند. این ماسک‌ها در داروخانه‌های سطح شهر عرضه می‌شوند. همچنین دکتر اسماعیل ایدنی رئیس دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز نیز استفاده از ماسک استاندارد را ضروری می‌داند و می‌گوید: از آنجا که افزایش غلظت آلودگی هوا در محیط‌های باز از حد استاندارد بیشتر است از این رو توصیه می‌شود در هوای آلوده تنفس از راه بینی انجام شود زیرا تنفس به وسیله بینی نوعی فیلتر و تصفیه طبیعی هوا توسط مخاط بینی است اما در تنفس دهانی ذرات و آلاینده‌ها به طور مستقیم وارد بدن می‌شوند که خطرات بیشتری دارد.
چهار اقدام فوری دولت برای مهار ریزگردها
نماینده مردم شوشتر در مجلس شورای اسلامی با اشاره به وجود ریزگردها و غبار‌آلود بودن هوا در استانهای خوزستان، ایلام، آذربایجان غربی و شرقی گفت: خوشبختانه مطلع شدیم شب دوشنبه رئیس جمهوری در جلسه‌ای که با حضور برخی وزیران و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست درباره وضعیت گرد و غبار استان خوزستان برگزار شد دستوراتی را صادر کرده‌اند که امیدوارم مسئولان اجرایی هر چه سریعتر با اتخاذ تمهیداتی مردم را از این گرفتاری نجات دهند. سید محمد سادات ابراهیمی در گفتوگو با ایران با بیان اینکه باید مصوبات این جلسه هرچه زودتر عملیاتی و اجرایی شود اظهار داشت: در این جلسه پیشنهاد شد دولت برای اجرای طرح بیابان زدایی 300 میلیارد تومان در اختیار سازمان جنگلداری و منابع طبیعی قرار دهد. همچنین مقررشد وزارت نفت 2 هزار هکتار از اراضی را مالچ پاشی و جنگل‌کاری کند، تأمین حقابه تالاب‌های خوزستان و همچنین تجهیز سازمان هواشناسی خرمشهر از دیگر مصوبات این جلسه بوده است. به گفته وی قرار است در جلسه هفته آینده هیأت دولت این پیشنهادها و مصوبات به تصویب برسد
آماده باش به مراکز درمانی استانهای درگیر با ریز گردها
رئیس اداره سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی پایش و کنترل ریزگردها و برنامه‌ریزی برای کاهش اثرات آلودگی هوا را به عهده سازمان حفاظت محیط زیست می‌داند و می‌گوید: اطلاع‌رسانی و پیشگیری از بیماری‌ها بر عهده وزارت بهداشت است.
دکتر صادق‌نیت در گفت و گو با ایران می‌گوید: آگاه‌سازی مردم نسبت به ساعت اوج وجود ریزگردها و شدت آلودگی از طریق رسانه‌های جمعی و مکتوب عوارض ناشی از مواجهه با آلاینده‌ها از نظر بروز بیماری‌های تنفسی و قلبی و عروقی، کاهش فعالیت‌های بدنی، استقرار در محل‌های پوشیده، جلوگیری از ورود ریزگردها در محل کار و اصلاح برداشت‌های اشتباه در رابطه با آلاینده‌ها از جمله اقدام‌های انجام شده در حوزه اطلاع‌رسانی است. وی می‌افزاید: برای اینکه میزان ورود این ریزگردها به سیستم تنفسی کاهش پیدا کند، ماسک‌های مناسب برای پیشگیری از بیماری‌های تنفسی به تعداد کافی تهیه شده و در دسترس افراد است تا در صورت افزایش ناگهانی غلظت آلاینده‌ها، مردم با استفاده از این ماسک‌ها فرصت کنند خود را به محل‌های مناسب برسانند. او می‌گوید: اگرچه مراجعه مردم به مراکز درمانی بسیار زیاد بوده اما هیچ گونه مرگ و میری گزارش نشده است. نزدیک به 80 درصد بیماران ترخیص شده‌اند.