پایانی برای یک کلاهبرداری

وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برای شناسایی و برخورد با سوءاستفاده کنندگان از خدمات ارزش افزوده سامانه ای راه اندازی کرد تا کاربران تلفن همراه با وارد کردن یک کد از وضعیت عضویت خود در سرویس های خدمات ارزش افزوده مطلع شوند و درصورت نیاز عضویت خود را از این خدمات لغو کنند.

خدمات ارزش افزوده (Value Added Services) که به اختصار VAS نامیده می‌شوند، شامل مواردی غیر از خدمات استاندارد اپراتورها مانند تماس صوتی و پیامک معمول است و مهم‌ترین موضوعات خدمات ارزش افزوده تلفن همراه، شامل اخبار، مسابقات و رأی‌گیری، تبلیغات موبایلی و اطلاع‌رسانی می‌شود. خدمات ارزش افزوده می‌تواند توسط خود اپراتورها یا توسط شرکای ثالثی که به‌عنوان تامین‌کننده‌ محتوا (Content Provider) شناخته می‌شوند، انجام شود.

اگرچه استفاده از این خدمات ارزش افزوده باید اختیاری و توسط کاربر انتخاب شود، اما برخی از شرکت‌های ارزش افزوده، کاربران را بدون آگاهی خودشان، به عضویت این سرویس‌ها درآورده‌اند. از آنجایی که این خدمات معمولاً هزینه‌های بالایی دارند، برای مثال ارسال یک پیامک ارزش افزوده به کاربر می‌تواند حداقل ۳۰۰ تومان هزینه داشته باشد، هزینه‌های زیادی که در قبوض کاربران سیم‌کارت‌های دائمی آمده و یا سرویس‌هایی که موجب تمام شدن اعتبار سیم‌کارت‌های اعتباری شده، اعتراض بسیاری از کاربران را در پی داشته است.

در مواردی مشاهده شده پیامک‌های تبلیغاتی یا متن فریبنده از طریق پیام‌رسان‌های اجتماعی یا سرشماره‌های شخصی ارسال می‌شود که کاربران را تشویق می‌کند با ارسال کد، شارژ یا سرویس رایگان دریافت کنند و برخی از کاربران با اعتماد به این پیام‌ها، موارد درخواستی در پیامک را انجام می‌دهند که در برخی موارد به ثبت و فعال شدن سرویس ناخواسته و متضرر شدن آن‌ها منجر می‌شود.

در همین راستا وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برای شناسایی و برخورد با سوءاستفاده کنندگان از خدمات ارزش افزوده سامانه ستاره هشتصد مربع (#۸۰۰*) را راه اندازی کرد و کاربران تلفن همراه می توانند با وارد کردن این کد از وضعیت عضویت خود در سرویس های خدمات ارزش افزوده مطلع شوند یا در صورت نیاز عضویت خود را از این خدمات لغو کنند.

لازم به ذکر است کد ستاره هشتصد مربع برای تمام دارندگان سیم کارت های اپراتورهای مختلف مشترک است.

پیش از این در مهر ماه سال ۱۳۹۸ توسط مسوولان دولت وقت مطرح شده بود که به مدت دو سال است برای ساماندهی این بازار تلاش می شود. همچنین سه نوع خدمات در این بازار تعریف می شود؛ یک نوع خدمات را بعضی از کسب و کارها ارائه می دهند، به طور مثال بعضی از مارکتهای آنلاین وقتی می خواهند اپلیکیشن بفروشند، از طریق صورت حساب قبض موبایل دریافت می کند.

البته این شیوه اشکالاتی داشت از جمله اینکه اپراتورها در برخورد با کسب و کارهای حوزه فناوری اطلاعات، به صورت انحصاری برخورد می کنند و به برخی از آنها اجازه فعالیت نمی دادند و بعضا پلی شده که اپراتورها در برخورد و مواجه با فعالان فضای مجازی و توسعه لایه خدمات شبکه ملی اطلاعات از آنها سهم خواهی کنند.

از جمله اقدامات انجام شده در دولت پیشین برای مقابله با روش های انحصاری ذکر شده می توان به مذاکره با بانک مرکزی اشاره کرد؛ درواقع شیوه ای به اسم دایرکت دبیت آمده بود که پول را می توانستند به صورت مستقیم از حساب های بانکی برای کارهای خدماتی بردارند.

همچنین اعلام شده بود با بخش دوم خدماتی مانند بازسازی صحن حرم حضرت زهرا(س)، کمک به زلزله زدگان، جمع آوری صدقات و اصطلاحا جمع آوری اعانات و کارهای نیکوکاری، مشکلی با ساماندهی که ضوابط داشته باشد وجود ندارد.

اما بخش سوم کلاهبرداری بود که با هر شیوه ای با اهمال گری انجام می شد و مردم آگاه نبودند که چه کلاهی سر آن ها می گذاشتند و اگر می دانستند یک ثانیه هم آن هارا تحمل نمی کردند. به بهانه سفر زیارتی، اینترنت رایگان، کمک به امر خیر و حتی مسائل غیر اخلاقی اقدام به این کار می کردند؛ بسیاری از پولهایی که در این حوزه گرفته می شد صرف اموراتی می شد که بعضا عفت عمومی را هم در فضای مجازی به هم میزد.

در دولت گذشته پنج شرکت در این زمینه شناسایی شده بود که اعلام کردند یک شرکت پشت همه آنهاست و در نهایت در یک پرونده ۳۳ میلیارد کلاهبرداری که صورت گرفته بود به مردم بازگردانده شد.

اما طبق اعلام سازمان تنظیم مقررات و ارتبطات رادیویی درتاریخ ۱۹ خرداد سال ۱۳۹۹ اپراتورهای تلفن همراه ملزم شدند الحاقیه مصوبه کمیسیون تنظیم مقررات ارتبطات درباره ضوابط ارائه و استفاده از خدمات ارزش افزود (VAS) را اجرا کنند.

بنابراین با اجرای این مصوبه از سوی اپراتورهای تلفن همراه، سوء استفاده و کلاهبرداری از طریق خدمات ارزش افزوده پایان یافته و خدمات ارزش افزوده به صورت شفاف و قابل نظارت در اختیار مشترکان قرار می گیرد.

کاهش ۷۳ درصدی شکایات خدمات ارزش افزوده

براساس این گزارش  پیمان قره داغی- مدیر کل دفتر حفاظت از حقوق مصرف کننده رگولاتوری- هم گفته بود شکایت های مشترکان از خدمات ارزش افزوده در سه ماه نخست سال ۱۳۹۹ نسبت به همین بازه زمانی در سال ۱۳۹۸ با کاهش ۷۳ درصدی مواجه شده بود.

در سال ۱۳۹۸، ۹۵۳ شکایت در مورد خدمات ارزش افزوده در سامانه ۱۹۵ ثبت شده بود که ۳۳۱ شکایت آن مربوط به سه ماهه اول سال است؛ از این تعداد ۴۴ شکایت در فروردین، ۱۵۷ مورد در اردیبهشت و ۱۳۰ شکایت در خرداد این سال ثبت شده است.

این در حالی است که در سه ماهه اول سال ۱۳۹۹، ۸۹ شکایت ثبت شده، که تعداد آن در فروردین، اردیبهشت و خرداد به ترتیب ۲۷، ۴۲ و ۲۰ شکایت بوده و این نشان می‌دهد که نارضایتی مشترکان از خدمات ارزش افزوده به میزان قابل توجهی کاهش یافته است./ ایسنا