«معامله‌گران یک بانک آمریکایی سال‌ها با ثبت سفارش‌های خرید جعلی بازار جهانی طلا را به زیان سایر خریداران و فروشندگان دستکاری می‌کرده‌اند»، موضوع پرونده‌ای بود که پس از ۳ سال بررسی در دادگاه بالاخره هفته گذشته نهایی شد تا حکم محکوم ردیف اول آن صادر شود. اما روند انجام تحقیقات این پرونده چگونه پیش رفت؟
در دسامبر ۲۰۱۸، مردی که به تازگی وارد چهارمین دهه از زندگی‌اش شده بود، در بدو ورود به فرودگاه کوچک فورت لادردیل واقع در فلوریدا شناسایی شد و به اتاقی منتقل شد که در آن دو مامور اف‌بی‌آی یا پلیس فدرال آمریکا به انتظار او نشسته بودند.
«کریستین ترانز» یک تروریست یا قاچاقچی مواد مخدر نبود، بلکه یک تاجر سطح متوسط فلزات گرانبها بود که از ماه عسل خود برمی‌گشت. کمین پلیس برای آقای ترانز یک گام حیاتی برای موفقیت دادستان‌های ایالات متحده در محکومیت مایکل نوآک بود که زمانی قدرتمندترین چهره بازار جهانی طلا و رئیس بخش طلای بانک سرمایه‌گذاری جی‌پی مورگان به عنوان دارنده بزرگترین خریدار شمش طلای جهان بود.
این پرونده که با اعتراف و شهادت آقای ترانز به عنوان کارمند سابق بخش معاملات طلا در جی‌پی مورگان تکمیل شد، نشان می‌دهد که چگونه معامله‌گران ارشد جی‌پی مورگان از جمله آقای نواک و گرگ اسمیت برای سال‌ها بازارها را با ثبت سفارش‌های خرید جعلی دستکاری می‌کردند، سفارش‌هایی که به گونه‌ای طراحی شده بود که سایر فعالان بازار، به ویژه معامله‌گران الگوریتمیِ متکی به روزآمدترین الگوریتم‌های محاسباتی بسیار پیچیده و هوش مصنوعی را به اشتباه می‌انداخته است.
نواک پس از آن که هفته گذشته در دادگاه محکوم شد با احتمال دریافت حکم چندین دهه زندان مواجه است.
اما زمزمه‌های دستکاری در بازار طلا از سوی جی‌پی مورگان سال‌ها پیش از این که پلیس فدرال آمریکا در سال ۲۰۱۸ به سراغ آقای ترانز برود، شنیده می‌شد.
الکس گرکو، رئیس یک شرکت معاملات الگوریتمی، اوایل سال ۲۰۱۲ از فعالیت خرابکارانه آقای اسمیت در بازار آتی طلا به گروه سی‌ام‌ئی (CME Group)، مالک صرافی‌های معاملات آتی شکایت کرد. اما آقایان اسمیت و نواک تا سال ۲۰۱۹ و افشای اتهام‌هایشان همچنان به معامله برای جی‌پی مورگان ادامه می‌دادند.
نواک در سپتامبر ۲۰۱۹ و پس از انتشار نتایج بررسی حجم وسیعی از داده‌های معاملاتی بازداشت شد که شوکی بزرگ به بازار جهانی فلزات گرانبها محسوب می‌شد ولی همه‌گیری ویروس کرونا موجب شد تا روند برگزاری دادگاه او سه سال طول بکشد. البته وکلای آقای نواک در دفاع از او می‌گویند که او «مغز متفکر» این پروژه نبوده است.
جی‌پی مورگان تاکنون ۹۲۰ میلیون دلار برای جبران خسارت‌های وارده به طرف‌هایی که از دستکاری بازار متضرر شده‌اند، پرداخت کرده است.