نحوه محاسبه سود و اجرت طلافروشان

در مجموع 8 هزار واحد طلافروشی در تهران در حال فعالیت هستند که 3800 واحد صنفی دارای جواز هستند و مابقی در اتحادیه پرونده دارند. خیلی از خریداران و فروشندگان طلا در مراجعه به این واحدهای صنفی، از آنجا که نحوه محاسبه طلا را نمی دانند به علت نرخ های متفاوتی که طلافروشان می دهند سردرگم می شوند و البته اگر شانس یاری شان نکند و به دام سودجویان بیوفتند مورد سواستفاده قرار می گیرند و طلا را گران می خرند و ارزان می فروشند.

ابراهیم محمدولی، رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران در گفت و گو با همشهری‌آنلاین به برخی ابهامات در بازار خرید و فروش طلا، جواهر و سکه پاسخ می دهد:

دلیل اصلی ارائه نرخ های متفاوت در فروش طلا از سوی طلافروشان چیست؟

تفاوت اصلی در اجرت طلاست که نرخ های متفاوتی دارد و گرنه در بحث فروش طلای خام توفیر چشمگیری وجود ندارد و تفاوت ها بسیار ناچیز است.

نرخ اجرت ها معمولا بین چه اعدادی بالا و پایین می شود؟

به ارزان ترین طلاهای زینتی حداقل ۴ درصد اجرت ساخت تعلق می گیرد. اما به طور معمول اجرت ها بین ۱۰ تا ۲۵ درصد هستند. اجرت طلاهای پر فروش موجود در بازار به طور معمول ۱۵، ۱۶ و ۱۷ درصد است.

خریداران چگونه می‌توانند مطمئن باشند که طلافروشان اجرت واقعی را از آنها می گیرند. یعنی طلایی که قیمت پایینی دارد را به قیمت بالایی نخرند؟ چون گاهی پیش می آید که اجرت ساخت طلایی ۱۰ درصد است اما فروشنده از مشتری تا ۲۰ درصد اجرت می گیرد. از آنجا که هیچ فاکتوری هم برای اجرت پرداخت شده به طلاسازان به خریدار ارائه نمی شود چگونه می توان به صحت و سقم گفته های فروشنده طلا پی برد؟ 

اولا که رقابت در بازار طلا مانند هر بازار دیگری اجازه نمی دهد تا اجرت هایی که از مشتریان گرفته می شود خیلی دور از واقعیت باشد. دوما مشتریان با قیمت سنجی چند کار مشابه از چند مغازه طلا فروشی می توانند متوجه شوند که رنج قیمتی چیست تا طلافروش نتواند گران فروشی کند. اگر حق مصرف کننده ای در این خصوص پایمال شود اتحادیه حتما این موضوع را پیگیری می کند تا پول مازادی که پرداخت کرده حتما به وی بازگردانده شود. از طرفی مشتریان از ظاهر طلا هم می توانند تا درصد زیادی متوجه شوند که کدام طلا کار بیشتری برده است. اجرت یک کار خوب از نظر ظرافت، زیبایی و آب و رنگ بیشتر از طلایی است که کار کمتری روی آن انجام شده است. امکان اینکه طلافروش فاکتور اجرت طلاهای خریداری شده را به مشتری ارائه بدهد عملا وجود ندارد چون بعضا ممکن است بیش از ۸۰ نوع طلا در ویترین داشته باشد و این موضوع از سختی های کار در صنعت طلاست به ویژه که در بازار این سال ها  روزانه چندین بار با نوسانات قیمتی زیادی مواجه هستیم؛ نوساناتی که قیمت گذاری های لحظه به لحظه در خصوص اجرت ساخت را سخت می کند.

سودی که فروشنده‌ها مجاز به گرفتن از مشتری‌ها هستند در خصوص طلا، جواهر و سکه چقدر است؟

جواهرفروشان موقع فروش می توانند ۲۰ درصد سود روی جواهرات و طلافروشان نیز ۷ درصد نیز روی طلا و سکه سود بکشند. ۹ درصد نیز مالیات بر ارزش افزوده است. یعنی غیر از اجرت ساخت که متفاوت است روی طلا ۱۶ درصد و روی جواهرات ۲۹ درصد سود کشیده می شود. طلافروشان موقع خرید طلای دست دوم از فروشنده هم فقط مجازند ۷ درصد سود را کسر کنند. معمولا اجرت طلاهای ویترینی ۱۵ تا ۱۷ درصد است یعنی روی طلای خریداری شده بین ۳۱ تا ۳۳ درصد سود، مالیات و اجرت کشیده می شود.

یکی از معضلاتی که در حوزه فروش جواهر وجود دارد این است که جواهرفروشانی که بتوانند ارزش واقعی سنگ هایی که روی جواهر هستند را تشخیص دهند کم هستند و همین موضوع فروشنده جواهرات را متضرر می کند. یک فرد در زمان خرید یک جواهر پول هنگفتی را به فروشنده می دهد اما در زمان فروش فقط گرم طلای خالص محاسبه می شود و این وسط پولی که خریدار بابت اجرت سنگ های قیمتی پرداخت کرده صفر می شود. این ضرر و زیان را چگونه می توان جبران کرد؟ اتحادیه هم مراکزی برای تشخیص ندارد تا فروشندگان بتوانند با مراجعه به این مراکز با آزمایش ارزش واقعی جواهرات شان آنها را با قیمت واقعی تری به فروش برسانند.

نکته اولی که اهمیت دارد این است که جواهرات بر خلاف طلا بیش از آنکه جنبه سرمایه گذاری داشته باشد کاربرد زینتی دارد لذا مشتری بهای زیبایی و ظرافت بی نظیر جواهر را می دهد. نکته دوم این است که خیلی از جواهرفروشان اطلاعات کاملی از جواهرات و ارزش واقعی آن ندارند. سنگ های جواهر از قیراتی یک میلیون تومان تا ۳۰ میلیون تومان متفاوت است که همه به آن آگاه نیستند. اما برای اینکه مصرف کنندگان هنگام فروش خیلی متضرر نشوند طبق عرف بازار طلا و جواهر بهتر است جواهرات شان را به همان جواهری بفروشند که جواهر را از او خریداری کرده اند تا کمتر متضرر شوند. چون این جواهرها حتما فاکتور و بنا به درخواست مشتری شناسنامه دارند و فروشنده ها معمولا جواهرات خود را خریدار هستند. در این شناسنامه ها عکس محصول، وزن و جنس سنگ، رنگ محصول و نام و و امضای مرکز صادرکننده شناسنامه ثبت می شود. 

دقت ترازو در کشیدن وزن طلا مهم است تا خریداران متضرر نشوند. آیا نظارتی روی ترازوهایی که در طلافروشی ها می شود وجود دارد؟

ترازوهای دیجیتالی طلافروشان سالی دوبار از سوی اتحادیه کنترل می شود تا کالیبره و تنظیم باشند. طلافروشان خودشان هم حداقل در هفته ۲ تا ۳ ترازوهایشان را کالیبره می کنند که بدانند چند گرم خرید و فروش انجام می دهند که سر خودشان یا خریدار کلاه نرود. البته منکر این نیستم که هیچ اشتباهی رخ نمی دهد اما بیشتر اشتباهات در نوشتن وزن در فاکتور رخ می دهد. اما در کل خریداران مطمئن باشند صد درصد دقت ترازوهای واحدهای صنفی معتبر درست است و بالا و پایین شدن ۱۰ تا ۲۰ صوت طبیعی است و بسیار ناچیز است.

اصل یا بدل بودن طلا چطور؟ چون طلاسازان به راحتی می توانند بدل طلاهای اصل را بسازند که این موضوع هر از گاهی شنیده می شود.

نمی خواهم منکر این موضوع شوم و ممکن است برخی از کسانی که در این صنف هستند چنین اشتباهاتی انجام دهند اما خریداران در درجه اول باید به واحدهای صنفی مراجعه کنند که پروانه کسب شان قابل رویت باشد. در درجه دوم زرگران باید برای مصنوعات ساخته شده ای که می فروشند برای طلا فروش فاکتور صادر کنند. طلافروشان بدون فاکتور اجاره فروش ندارند. بنابراین خریدار حتما باید از طلافروش فاکتور دریافت کند و اگر طلا بدل بود از طریق فاکتور مشکل خود را از طریق اتحادیه پیگیری کند. 

گرانی طلا و نوسانات این بازار تا چه اندازه به کسب و کار فعالان این حوزه آسیب زده و تاکنون چند مورد ابطال مجوز داشتید؟

در ۳ سال اخیر حدود ۸۰۰ مجوز ابطال شده که بیشتر به خاطر کاهش داد و ستدها و افزایش مالیات ها بوده است که ادامه کار را برای برخی از زرگران و طلافروشان غیرممکن کرده است.