دفتر بررسی سوانح سازمان هواپیمایی کشوری در گزارشی در خصوص علت ترکیدگی‌های لاستیک هواپیماها، مقصر اصلی را گرمای هوا، سوخت گیری هواپیماها تا حداکثر مجاز پر کردن تانکر سوخت و کیفیت نامناسب رنگ روی باند فرودگاه عنوان کرد.
در این گزارش آمده است:
– ترکیدگی‌های لاستیک هواپیماهای مختلف در باند فرودگاه مشهد بعضاً باعث وارد آمدن آسیب به موتور هواپیما شده و تکه‌هایی از لاستیک وارد موتور می شده است.
– فرودگاه شهید هاشمی نژاد مشهد دو بانده است که همه سوانح ترکیدگی لاستیک در باند اصلی آن، باند «۱۳ چپ» رخ داده است.
– باند فرعی فرودگاه مشهد (۱۳ راست) به دلیل نزدیکی به ساختمان‌های فرودگاه و داشتن موانع پروازی کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد و امکان جایگزینی طولانی مدت با باند اصلی را ندارد.
– سوابق ترکیدگی لاستیک هواپیماها در باند فرودگاه‌های مهرآباد، ماهشهر و شیراز هم بوده اما تعداد آن در فرودگاه مشهد فراوانی بیشتری دارد که این موضوع می‌تواند حاصل از ترافیک بالای فرودگاه، حجم مسافر زیاد، دما و ارتفاع بالای فرودگاه به عنوان عوامل کمکی و فرعی باشد.
– لاستیک‌ها مورد بررسی قرار گرفتند که عمدتاً از شرکت‌های معتبر شامل Dunlop، Bridgestone، Michelin، Goodyear و… بودند؛ لذا مبحث کارخانه و مواد سازنده مورد تمرکز قرار نگرفت.
– برخی چرخ‌ها اوورهال شده اند و برخی هم نوسازند اما در این حوادث برخی چرخ‌های نو هم آسیب دیده اند که گزینه نو نبود چرخ و وجود عوامل دیگر را تأیید می‌کند.
– تعداد زیادی از این رویدادها به هنگام خزش هواپیما روی باند برای پرواز و قبل از بلند شدن آن و در سرعت بالای هواپیما و چرخ‌ها حادث شده است که خلبانان برابر دستورالعمل‌ها موظف به پرواز بوده اند و با توجه به وزن زیاد هواپیماها در این مرحله، خلبان مجبور به حفظ ارتفاع ثابت برای سوزاندن سوخت و کاهش وزن هواپیما شده اند.
– در برخی از پروازهای خارجی و داخلی مشاهده شده که به منظور سوخت گیری کم در ایستگاه‌های خارجی و یا ذخیره زمان در ایستگاه‌های مقصد، خلبانان نسبت به درخواست حمل سوخت اضافه برای مسیر بعد (Tankering Fuel) اقدام کره اند که این رفتار در صورت رعایت بیشترین وزن مجاز هواپیما، غیرمجاز نیست.
– شرایط گرما و ارتفاع زیاد فرودگاه‌های کشور بطور مستقیم در وقوع رویدادها تأثیر داشته است.
فرودگاه مشهد گواهی بهره برداری از سازمان هواپیمایی کشوری ندارد
– فرودگاه شهید هاشمی نژاد مشهد توسط شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران بهره برداری می‌شود که تا کنون این فرودگاه برابر الزامات جدید مقررات فرودگاهی سازمان هواپیمایی کشوری موفق به دریافت گواهینامه فرودگاهی نشده است.
– ارتفاع فرودگاه از سطح دریا بالا بوده و در هوای گرم هواپیماها در آن محدودیت راندمان دارند.
– تمامی حوادث ترکیدگی چرخ‌ها در باند اصلی فرودگاه (۱۳ چپ) به وقوع پیوسته است.
کیفیت پایین رنگ روی باند؛ عامل ایجاد برجستگی‌های آسیب زا به لاستیک‌ها
– گزارش‌های بررسی حوادث سازمان نشان می‌دهد که کیفیت نقاشی روی باند اصلی مناسب نبوده و علاوه بر تولید FOD، برجستگی‌هایی نیز به وجود آورده که لاستیک چرخ‌های هواپیماها را در وزن و سرعت زیاد دچار مشکل می‌کند.
– پس از سانحه خروج از باند هواپیمای ام دی ۸۳ شرکت هواپیمایی زاگرس در سال ۱۳۹۴ و حادثه ترکیدگی لاستیک هواپیمای بویینگ ۷۳۷ شرکت هواپیمایی سپهران در سال ۱۴۰۰، توصیه ایمنی برای ارتقای کیفیت سطح باند اصلی فرودگاه مشهد شامل قدرت ترمز گیری و رنگ آمیزی صادر شده که تا کنون اقدامات اصلاحی انجام نشده است.
دستورات سازمان هواپیمایی به ایرلاین‌ها و شرکت فرودگاه‌ها / فرودگاه مشهد خسارت ایرلاین‌ها را بدهد
– شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران در سریع‌ترین زمان ممکن نسبت به ارزیابی ریسک و تدوین برنامه بازسازی سطح باند اصلی فرودگاه مشهد برابر مقررات فرودگاهی کشور اقدام کند.
– سهم فرودگاه از خسارات وارده به ایرلاین‌ها مشخص شده و شرکت فرودگاه‌ها به شرکت‌های هواپیمایی خسارت بدهند.
– شرکت‌های هواپیمایی تا رفع مشکل باند فرودگاه مشهد، از حمل سوخت اضافی در ایستگاه مشهد جلوگیری کنند.