اخیراً گلایه‌های مردمی از بازار لوازم خانگی حاکی از آن است که برخی از تولیدکنندگان این حوزه در عرضه کالا به مشتری کم‌کاری می‌کنند.
یکی از تخلف‌هایی که طی چند وقت اخیر شکل گرفته، تحویل کالا بعد از 90 روز است؛ یعنی فروشگاه یا نمایندگی یک برند، کالا را به مردم می‌فروشند و بعد از 90 روز کاری، آن کالا را تحویل می‌دهند و همچنین تأکید می‌شود که اگر قیمت تغییر کند، خریدار باید مابه‌التفاوت قیمت را بپردازد. بر این اساس فروشندگان به دو روش، فروش لوازم خانگی را انجام می‌دهند. یک آنکه کالا را می‌فروشند و قبل از آن که فاکتور را برای مشتری بنویسند اعلام می‌کنند که کالا با تأخیر تأمین و ارسال می‌شود، حال اگر مشتری قبول کند، فاکتور نوشته می‌شود.
اما دیگری آن که برخی از فروشندگان با علم بر اینکه کارخانه نمی‌تواند کالا را تأمین کند، فروش خود را انجام می‌دهند و بعد از چند روز که کالا به دست مشتری نرسید، فروشنده در مورد تأخیر در تحویل کالا به خریدار اطلاع‌رسانی می‌کند و در این صورت مشتری هیچ چاره‌ای جز صبر کردن ندارد و حتی بدتر آن که، این امکان به خریدار داده نمی‌شود که در صورت عدم تمایل بتواند پول خود را پس بگیرد چرا که فروشنده می‌گوید پول به حساب کارخانه واریز شده و امکان برگشت پول نیست.
از این دست اتفاق‌ها کم نیست، این که خریداران لوازم خانگی که به‌دلیل ممنوعیت واردات نمی‌توانند سراغ سایر برندها بروند، مجبور هستند، صبر کنند تا شاید با نظارت دستگاه‌های اجرایی و بخصوص سازمان حمایت و تعزیرات رویه ایجاد شده، اصلاح شود.
تخلف نمایندگی‌ها و فروشگاه‌ها
اکبر پازوکی، رئیس اتحادیه لوازم خانگی ضمن تأیید ماجرای تأخیر در تحویل برخی از محصولات لوازم خانگی به «ایران»، گفت: تأخیر در تحویل لوازم خانگی توسط فروشگاه‌های زیرمجموعه تولیدکنندگان لوازم خانگی اتفاق می‌افتد؛ زمانی که مردم برای خرید کالا سراغ واحد صنفی می‌روند، هیچ مدت زمانی انتظار نمی‌کشند و همان موقع که می‌خواهند کالای خود را تحویل می‌گیرند اما در نمایندگی‌ها و فروشگاه‌هایی که متعلق به تولیدکنندگان است، چنین مشکلاتی ایجاد می‌شود و بعضاً به مشتری عنوان می‌شود که بعد از یک دوره زمانی، کالایشان تحویل داده می‌شود. او با بیان اینکه طبق قانون سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان، هیچ فروشگاه و مغازه‌ای حق ندارد کالایی که در انبارش وجود ندارد را به فروش برساند و این امر تخلف محسوب می‌شود، تصریح کرد: اگر فروشگاه یا مغازه‌ای چنین اقدامی را انجام داد، خریدار می‌تواند شکایت کند چرا که کار فروشگاه و مغازه‌دار غیرقانونی است، فروشگاه یا نمایندگی موظف است کالایی که موجود دارد را به مردم عرضه کند.پازوکی ادامه داد: اما اگر در قرارداد یا فاکتور، فروشنده این موضوع را با خریدار مطرح کرده و توافق حاصل شده، عملاً پیش فروش صورت گرفته و این امر برخلاف قانون نیست ولی باید دید که فروشگاه یا نمایندگی مجوز پیش‌فروش لوازم خانگی را دارد یا خیر؟ اگر ندارد تخلف کرده است.
شهریورماه مشکل حل می‌شود
رئیس اتحادیه لوازم خانگی اظهارکرد: خریدار باید زمان تحویل کالایی که پول آن را پرداخت کرده است، بداند، اگر مشتری از کم و کیف آن مطلع نباشد، فروش چالش داشته است. بر این اساس اگر خریداری با چنین مشکلی مواجه شده و قید زمان تحویل کالای لوازم خانگی در فاکتور نیامده است، می‌تواند شکایت خود را در سازمان صنعت، معدن و تجارت ثبت کند و پس از آن و با فوریت، اتحادیه لوازم خانگی به آن رسیدگی می‌کند.او با تأکید بر اینکه اینگونه موارد در واحدهای صنفی سطح شهر اتفاق نمی‌افتد و در نمایندگی‌ها و فروشگاه‌هایی که به‌صورت مستقیم با کارخانه‌های لوازم خانگی کار می‌کنند، چنین معضلی پدید می‌آید، تصریح کرد: به نظر می‌رسد از شهریورماه مشکل تأخیر در تحویل بخشی از لوازم خانگی مانند ساید بای ساید که به تولیدکنندگان آن افزوده شده است، حل شود.
عدم همراهی تولیدکنندگان با دولت
در گزارش‌های قبلی "ایران" به تخلف تولیدکنندگان در عرضه کالا پرداخته شده بود که بعضاً در این ماجرا، واحدهای صنفی گله‌مند بودند اما در این برهه زمانی، مردم هم به سیل ناراضی‌ها افزوده شدند. در شرایطی که دولت به‌دنبال جمع‌آوری لوازم خانگی قاچاق در بازار و کد شناسه است تا فضا برای فعالیت تولیدکنندگان داخلی هموارتر شود، بعضی از تولیدکنندگان به جای همراهی با دولت و حل مشکلات خود، رفتاری را با مردم انجام می‌دهند که باعث شده برخی‌ها نسبت به کالای داخلی، بدبین شوند.
انحصار رویه جدید لوازم خانگی
بابک نصیری از فروشندگان لوازم خانگی در شرق تهران است. او می‌گوید بیش از 16 ماه است که تولیدکنندگان لوازم خانگی به او یخچال، ساید بای ساید و فریزر نداده‌اند. این در حالی است که قبل از سال 97 واحدهای صنفی هر کالایی که طلب می‌کردند، تولیدکننده در کمترین زمان ممکن و با کیفیت بهتر تحویل می‌داد ولی اکنون بخش توزیع لوازم خانگی داخلی، از عرضه کالا به واحدهای صنفی اجتناب می‌کند و تمام کالاها به فروشگاه‌ها و نمایندگی‌ها داده می‌شود از همین رو خیلی از واحدهای صنفی به سمت فروش لوازم خانگی کوچک رفته‌اند.
او ادامه داد: برخی از توزیع کنندگان لوازم خانگی داخلی به ما می‌گویند که شما سفارش و پول را از مشتری بگیرید و پس از آن کالا تحویل داده می‌شود اما وقتی کالایی برای نمایش در مغازه نیست، چگونه می‌توان آن را فروخت؟ به نظر می‌رسد سیاستی که تولیدکنندگان لوازم خانگی داخلی دنبال می‌کنند، تنها حرکت به سمت انحصار است.
مردم ناراضی از لوازم خانگی داخلی
از مدت‌ها پیش کارشناسان و فعالان اقتصادی هشدار دادند رویه‌ای که در صنعت لوازم خانگی شکل گرفته مانند صنعت خودرو است؛ این صنعت به گونه‌ای رفتار می‌کند که سال‌های پیش صنعت خودروسازی در پیش گرفت و اکنون می‌بینیم که صنعت خودروی کشور با آن که در دوران بلوغ است اما همچنان در زمینه تیراژ تولید، کیفیت و قیمت مشکلات ریشه‌ای دارد و مردم از این صنعت داخلی بشدت ناراضی هستند. حال در صنعت لوازم خانگی به جهت ممنوعیت واردات، آنها بدون رقابت و فرایند توسعه‌ای مشغول به تولید هستند؛ تولیدی که در آن کیفیت افت کرده، خدمات پس از فروش ضعیف شده، تحویل کالا به مشتری با تأخیر چند ماهه است و استفاده از تکنولوژی‌های جدید رو به فراموشی است. قطعاً با ادامه این فرایند نمی‌توان روزهای روشنی را برای صنعت لوازم خانگی متصور بود.
نمی‌خواهیم مردم را اذیت کنیم
مدیرعامل یکی از تولیدکنندگان لوازم خانگی که در بازار گفته می‌شود کالاها را با تأخیرچندماهه به مشتریان تحویل می‌دهد به «ایران»، گفت: ما نمی‌خواهیم مردم را اذیت کنیم، در مقطع فعلی مجبور هستیم که برخی از لوازم خانگی را با تأخیر تحویل دهیم چرا که تولید به‌دلیل کمبود مواد اولیه، کاهش پیدا کرده است؛ بزودی و با تأمین مواد اولیه این مشکل حل خواهد شد و کالاها با فوریت به دست مردم خواهد رسید.
او ادامه داد: تأخیر در تحویل لوازم خانگی محدود به چند قلم کالا است و سایر کالاها هنگام خرید به مشتری تحویل داده می‌شود.
اما آنچه که از فعالان بازار شنیده می‌شود این است که چند ماهی است که کالاها با تأخیر به مشتریان تحویل داده می‌شود و با‌وجود وعده‌های مختلف هنوز این مهم اصلاح نشده است. از طرفی تأخیر در تحویل باعث شده قیمت این محصولات در بازار افزایش غیرمنطقی پیدا کند. افرادی که از گذشته این کالاها را داشتند یا ارتباط خوبی با کارخانه دارند، با قیمت‌های بالاتری لوازم خانگی کمیاب را در بازار به فروش می‌رسانند.
تولید 18 میلیون دستگاه لوازم خانگی
پیش از این محمد مهدی برادران، معاون صنایع عمومی وزیر صمت گفته بود: امسال 18 میلیون دستگاه لوازم خانگی تولید خواهد شد و در بهار امسال کاهش 15 درصدی ارزبری، افزایش 10 درصدی عمق داخل و افزایش 10 درصدی صادرات ثبت شده است.
افزایش تولید لوازم خانگی باید بر اساس خواسته مردم به نوع کالاها باشد، زمانی که تقاضا برای یخچال ساید بای ساید بیشتر است قاعدتاً تولید این کالا هم باید بیشتر شود، نه آنکه تولید کننده، تولید یخچال و فریزر دوقلو و سایر محصولات خود را افزایش دهد و خریدار را مجبور کند که همین کالاها را خریداری کند.
اجبار برای مردم
گزارش‌های میدانی حاکی از آن است که برخی از نمایشگاه‌داران در برابر خواسته مردم برای خرید ساید بای ساید، آنها را ترغیب به خرید نوع دیگر کالاها می‌کنند و می‌گویند ساید با تأخیر تحویل می‌شود و قیمت در زمان تحویل به روز (یعنی گرانتر) محاسبه می‌شود. بنابراین وقتی مشتری چنین صحبت‌هایی را از نمایندگی‌ها و نمایشگاه‌های عرضه لوازم خانگی می‌شنود، به ناچار خریدی را انجام می‌دهد که مطابق میل او نیست.
به هر ترتیب همانگونه که دولت به سمت آزادسازی واردات خودرو رفت و از شهریورماه واردات انجام می‌شود، در حوزه لوازم خانگی نیز به چنین تصمیمی نیاز است تا مردم در فضای بهتر و با قیمت‌های مناسب‌تر بتوانند لوازم خانگی مورد نیاز خود را خریداری کنند. در شرایط فعلی تولیدکنندگان به جهت یکه‌تازی و انحصاری که ایجاد کردند، مردم را خواسته یا ناخواسته اذیت می‌کنند.