مرکز روابط عمومی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اعلام کرد در طول ۲۴ ساعت، از 31 تیر تا یکم مرداد، 26 بیمار مبتلا به کووید-۱۹ در کشور جان خود را از دست دادند و ۷۲۶ بیمار جدید نیز در مراکز درمانی بستری شدند. در حال حاضر ۸۳۴ نفر از بیماران مبتلا به کووید-۱۹ در بخش‌های مراقبت‌های ویژه بیمارستان‌ها تحت مراقبت قرار دارند. در حال حاضر ۵۷ شهرستان در وضعیت قرمز، ۸۶ شهرستان در وضعیت نارنجی، ۱۹۹ شهرستان در وضعیت زرد و ۱۰۶ شهرستان در وضعیت آبی قرار دارند.
چرا تزریق دوز یادآور ضروری است؟
آمار و ارقام کرونایی وضعیت را رو به وخامت نشان می‌دهد؛ شاید هنوز اوضاع نگران‌کننده نباشد، اما تجربه دو ساله زیسته در دوران همه‌گیری به ما ثابت کرده که کرونا با سویه و زیرسویه‌های عجیب‌وغریبش اصلا قابل پیش‌بینی نیست و حتی روی صفرشدن قربانیان ویروس هم نباید حسابی بر آسوده خیالی باز کرد. واکسیناسیون تنها سلاح بشر در مقابله با ویروس است. پروسه‌ای که در کشور ما پیشرفت خوبی داشته، اما ریزبینی در آمار واکسیناسیون نکته‌ای دارد که شاید گواه افزایش مبتلایان این روزها باشد. تعداد افرادی که تاکنون دو دوز واکسن مقابله با کرونا دریافت کرده‌اند، 58میلیون نفر است، در حالی که سه دوزه‌ها 28میلیون. یعنی چیزی حدود 30میلیون نفر دوز بوستر خود را دریافت نکرده‌اند. بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز درباره اینکه واکسیناسیون ایمنی دائمی نمی‌دهد و بعد از مدتی ایمنی کاهش می‌یابد، عنوان کرد: «اخیرا تغییراتی در اُمیکرون ایجاد شده و جهش سرعت بیشتری دارد که می‌تواند بیماری‌زایی ایجاد کند. ما از واکسیناسیون به‌عنوان «یادآوری» نام می‌بریم و توصیه‌مان به مردم که خیلی به ما کمک کردند این است که افراد بالای ۱۲ سال واکسن یادآوری را تزریق کنند. ما بازگشت حجاج، بازگشایی مدارس و ایام محرم را داریم که ممکن است ویروس را منتقل کنند و افزایش دهند.»
مراقب عادی انگاری کرونا باشیم
با توجه به افزایش موارد ابتلا، بستری‌ها، سرپایی‌ها و شهرهای قرمز و نارنجی، بر استفاده از ماسک در همه فضاها چه باز و چه سرپوشیده در شهرهای قرمز و نارنجی تاکید می‌شود. ستاد ملی مقابله با کرونا با توجه به تغییر رفتار زیرسویه جدید اُمیکرون که در حال حاضر در ایران غالب شده است، اول مرداد ماه 1401 ، مصوبات جدیدی داشت. عباس شیراوژن در صفحه توییتر خود نوشت: «همچون بیشتر نقاط دنیا، شاهد روند افزایشی ابتلا به کرونا با زیرسویه BA5 هستیم که ما مسئولان و عموم مردم باید مراقب باشیم با عادی‌انگاری‌ها، این روند شتاب بیشتری نگیرد.» او با اشاره به فعال‌ترشدن طرح شهید سلیمانی با همکاری بسیج مستضعفین که به غربالگری و پیشگیری توجه خاص دارد، اظهار داشت: «مردم عزیز نسبت به تزریق نوبت یادآور واکسن پس از ۶ ماه از نوبت‌های قبلی اقدام کنند.» او با تاکید بر اینکه مراکز تزریق واکسن باید فعال‌تر شوند، تصریح کرد: «با توجه به نزدیک‌شدن به ماه محرم مراقبت‌های بهداشتی مرزی هم باید با جدیت بیشتر دنبال شود.»
قوی‌ترین سویه کرونا را تجربه می‌کنیم
«مهم‌ترین توصیه، همان‌هایی است که ستاد ملی مقابله با کرونا اعلام کرده است. محرم نزدیک است و جمع‌های مذهبی قطعا امسال مراسم عزاداری خود را برگزار می‌کنند. باید مراقب گسترش این زیرسویه اُمیکرون باشیم.» مسعود مردانی عضو کمیته علمی ستاد مقابله با کرونا درباره جدیدترین تصمیمات این ستاد در گفت‌وگو با «شهروند» می‌گوید: «ماسک باید الزامی باشد برای هر تجمعی در مکان‌های سرباز و بسته. ما باید به برخی از محدودیت‌های سابق برگردیم، به‌خصوص موارد احتیاط و پیشگیری در شهرهای قرمز و نارنجی بیشتر الزامی است.» این عضو کمیته علمی ستاد مقابله با کرونا درباره لزوم تکمیل واکسیناسیون هم می‌گوید: «همه کسانی که 6 ماه از آخرین دوز واکسن‌شان گذشته است، باید برای دریافت دوز بوستر اقدام کنند.»
مردانی توضیح می‌دهد: «متاسفانه هیچ سویه‌ای از سویه‌های کرونا به اندازه اُمیکرون BA5 که در حال حاضر در ایران شایع‌ترین است، قدرت انتقال نداشته، این زیرسویه قوی‌ترین نوع در قدرت و سرعت انتقال است. به همین علت است که افراد حتی با ملاقات افراد مشکوک هم ناقل بیماری می‌شوند و می‌توانند ویروس را به‌راحتی به دیگران منتقل کنند.»
اکثر مرگ‌های کرونایی فعلی واکسن نزده‌اند
موارد ابتلا در زیرسویه فعلی بالاست، با این حال، مردانی توضیح می‌دهد که میزان بستری در آی‌سی‌یو و مرگ‌ومیر در این دوره نسبت به سویه‌های قبل کمتر است که علتش هم به واکسینه‌شدن درصد زیادی از افراد جامعه برمی‌گردد و البته بخش قابل توجهی از مردم هم ویروس را گرفته‌اند و درصدی از آنتی‌بادی در بدن‌شان وجود دارد. مرگ‌ومیرهای این روزها به گفته این عضو کمیته علمی ستاد مقابله با کرونا مربوط به افرادی است که هیچ واکسنی دریافت نکرده‌اند و به دلیل بیماری در بخش مراقبت‌های ویژه بستری می‌شوند و متاسفانه چون بدن‌شان هیچ ایمنی در مقابل ویروس ندارد، قربانی می‌شوند. مردانی ادامه می‌دهد که متاسفانه هنوز هم هستند افرادی که اصرار بر واکسن‌نزدن دارند و بر این عقیده پافشاری می‌کنند. این ضدواکسن‌ها اظهارنظرهای متخصصان و پژوهشگران را زیرسوال می‌برند و در فضای مجازی با ادعاهایی که هیچ سندیتی ندارد، جولان می‌دهند و متاسفانه هیچ قدرت مقابله‌ای هم با آنها وجود ندارد. مردانی معتقد است برگشت محدودیت‌های سابق بستگی به استقبال مردم از تکمیل واکسیناسیون و رعایت پروتکل‌ها دارد.
واکسینه‌ها کرونا می‌گیرند، تعدادشان هم زیاد است
اردا کیانی متخصص ریه و عضو کمیته علمی مقابله با کرونا در گفت‌وگو با «شهروند» درباره اینکه در حال حاضر با اینکه بسیاری از گروه‌های جامعه واکسینه شده‌اند، اما چرا شمار مبتلایان در حال افزایش است، می‌گوید: «درست است که 80درصد جمعیت واکسینه شده‌اند، اما از این تعداد درصد قابل توجهی دوز بوستر را دریافت نکرده‌اند. الان روزانه 7هزار مبتلای جدید داریم که قطعا 5هزار نفرشان واکسینه کامل شده باشند، یعنی هر سه دوز واکسن را زده باشند، اما باز هم مبتلا می‌شوند. به بیان دیگر واکسینه‌ها هم کرونا می‌گیرند و تعدادشان هم زیاد است. خیلی‌ها ممکن است با این محاسبه بگویند پس واکسن چه تاثیری دارد؟»
این متخصص ریه ادامه می‌دهد: «این در حالی است که مسلما افرادی که واکسینه شدند، بیماری‌های خفیف‌تری می‌گیرند. همه مراجع علمی بر این واقعیت اذعان دارند که واکسیناسیون دلیل بر مبتلانشدن نیست. اما نباید گفت حالا که درصد واکسینه‌نشده‌ها کمتر است، مبتلایان هم باید کمتر باشد. واکسیناسیون قطعا فایده دارد و مرگ‌ومیر را کمتر می‌کند . حتی در این دوره میزان بستری‌ها هم کمتر است. با این حال، اینها همه در حالی است که ابتلا در واکسینه‌شده‌ها هم کم نیست. مهم‌ترین دلیلش این است که واکسن‌هایی که ما زدیم، واکسن‌های سویه اُمیکرون نیست. خود اُمیکرون هم تا الان 32 جهش داشته است و این زیرسویه‌های جدید فعلی هم جزئی از آنها هستند. واکسن‌های فعلی که براساس ساختار و واکنش جهش‌های قبلی کرونا ساخته شده‌اند، روی اُمیکرون ایمنی‌گریز تاثیر چندانی نداشته‌اند.»
کیانی تاکید می‌کند که واکسیناسیون موثر است، ولی نه به میزانی که در سویه‌های اولیه می‌دیدیم: «با این حال، واکسن جدیدی که برای اُمیکرون در کشور در حال ساخته‌شدن است، می‌تواند با شیوع زیرسویه‌های اُمیکرون تا حدودی مقابله کند. با اینکه این واکسن جدید در حال مطالعه هم مخصوص زیرسویه‌های فعلی یعنی BA4 و BA5 نیست، اما می‌تواند در روند ابتلا تاثیرگذار باشد. با همه این تفاسیر باید این جمله را همیشه به یاد داشته باشیم که ویروس همیشه یک قدم از ما جلوتر است.
به‌روزرسانی استراتژی WHO برای واکسیناسیون کووید-۱۹
سازمان جهانی بهداشت (WHO) استراتژی کووید-۱۹ را به‌منظور واکسینه‌کردن همه کادر درمان و افرادی که بیشتر در معرض خطر قرار دارند، به‌روزرسانی می‌کند. سازمان جهانی بهداشت روز جمعه با اعلام استراتژی به‌روزشده واکسیناسیون تاکید کرد: «اگرچه واکسیناسیون کووید-۱۹ بزرگ‌ترین و سریع‌ترین اقدام در تاریخ است، بسیاری از افرادی که بیشتر در معرض خطر هستند، هنوز در برابر این بیماری مصون‌نشده‌اند. در این طرح، واکسیناسیون ۱۰۰درصدی کادر درمان و گروه‌های آسیب‌پذیر از جمله افراد مسن و افرادی که بیماری‌های زمینه‌ای دارند، در جهت تلاش‌ها برای واکسیناسیون ۷۰درصد از جمعیت جهان در اولویت قرار دارند.»
تا به امروز در سراسر جهان بیش از ۱۲میلیارد دوز واکسن کووید-۱۹ تزریق شده و در نتیجه کشورها به‌طور متوسط ۶۰درصد جمعیت خود را واکسینه کرده‌اند. با این حال، تنها ۲۸درصد از میانسالان و ۳۷درصد از کادر درمان در کشورهای کم‌درآمد، دوره اولیه واکسن خود را دریافت کرده و بیشتر آنها دوزهای یادآور را تزریق نکرده‌اند.
«تدروس آدهانوم» دبیرکل سازمان جهانی بهداشت گفت: «حتی در مناطقی که پوشش ۷۰درصدی واکسیناسیون محقق شده باشد، اگر تعداد قابل توجهی از کادر درمان، میانسالان و سایر گروه‌های در معرض خطر در برابر بیماری واکسینه نشوند، مرگ‌ومیرها ادامه خواهد یافت. نظام سلامت همچنان تحت فشار باقی خواهد ماند.» او تاکید کرد: «واکسیناسیون همه افرادی که بیشتر در معرض خطر هستند، بهترین راه برای نجات جان انسان‌ها، محافظت از نظام سلامت و تداوم فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی است.»
به گزارش سایت اطلاع‌رسانی سازمان ملل، تسریع توسعه واکسن‌های موثر و تضمین دسترسی عادلانه به‌منظور کاهش قابل ملاحظه انتقال ویروس، اولویت اصلی است. سازمان جهانی بهداشت اعلام کرد در حالی که واکسن‌های موجود برای جلوگیری از نوع شدید بیماری و پیشگیری از فوت بیمار طراحی شده و جان میلیون‌ها نفر را نجات داده، اما به‌طور قابل توجهی انتقال ویروس را کاهش نداده‌اند.