نصف درآمد های مالیاتی کشور، از محل مالیات بر ارزش افزوده است. سوالی که مطرح می شود این است آیا تراکنش های دستگاه پوز در سنوات گذشته هم مشمول مالیات بر ارزش افزوده خواهند شد؟
به گزارش ایران جیب از تسنیم، یکی از تغییراتی که دولت سیزدهم در بودجه سال 1401 اعمال کرد، رشد بیش از 60 درصدی پیش‌بینی درآمدهای مالیاتی در لایحه بودجه بود.
با توجه به این مسئله، سهم درآمدهای مالیاتی در بودجه افزایش پیدا کرد و کسری تراز عملیاتی نیز از 450 به 300 هزار میلیارد تومان کاهش یافت. برنامه‌های مالیاتی به عنوان یکی از ابزارهای توسعه محسوب می‌شود، در بسیاری از کشورها شهروند معادل مالیات‌دهنده است. تقریبا همه جای دنیا برای هر فرد پذیرفته شده که اگر در زندگی روزمره‌اش خدمتی دریافت می‌کند، باید هزینه‌اش را به طور مستقیم یا غیرمستقیم بپردازد. اکثر مالیات‌دهندگان پذیرفته‌اند که چرا مالیات می‌دهند؟! آنها در ازای خدماتی که دریافت می کنند با رغبت مالیات خود را پرداخت می کنند و به همین دلیل با کم‌کاری و اصراف در بودجه کشور به شدت برخورد می‌کنند.
این روزها و همزمان با هفته فرهنگ مالیاتی که بحث مالیات به خصوص برای اصناف بسیار داغ شده است، چالش‌های مختلفی در خصوص وضعیت مالیات‌دهندگانی که تاکنون مالیات نداده‌اند و همچنین اظهارنامه‌ها و تبصره ذیل ماده 100 قانون مالیاتهای مستقیم بوجود آمده است.
بی شک اگر شما هم از صاحبان کسب و کار باشید یا فعالیت اقتصادی مشخص و منحصر به فردی داشته باشید قطعا این روز ها با سوالاتی جدی در خصوص تغییر و تحولاتی که در دستور کار سازمان مالیاتی جهت اخذ مالیات در سال جدید قرار گرفته است، روبرو خواهید شد.
مالیات بر ارزش افزوده چالشی جدی پیش روی برخی کسب و کارها
در حساب و کتاب امسال دولت، همانطور که در لایحه بودجه آورده شده است، مالیات بر ارزش افزوده نقش بسیار پررنگی دارد به طوری که طبق سنوات گذشته بخش عمده ی منابع حاصل از مالیات که به حساب خزانه ریخته می شود، از محل مالیات بر ارزش افزوده است.
قانون مالیات بر ارزش افزوده در 53 ماده و 47 تبصره در تاریخ 17/02/1387 در کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی تصویب شده است تا برای مدت آزمایشی 5 سال از تاریخ اول مهرماه 1387 به اجرا گذاشته شود. بعد از گذشت 5 سال از قانون اولیه مالیات بر ارزش افزوده باید قانون دائمی مالیات بر ارزش افزوده تهیه و اجرا می‌شد که به دلایل ناهماهنگی‌های موجود در دولت‌ها و مجلس‌هایی که در چند سال گذشته وجود داشته‌اند، قانون دائمی مالیات بر ارزش افزوده بالاخره در خرداد ماه 1400 تصویب و در دی ماه اجرایی شد.
با اجرایی شدن سامانه مودیان و پایانه های فروشگاهی که در دستور کار سازمان امور مالیاتی است، همه مودیان صنفی و غیرصنفی چه افراد حقیقی و چه حقوقی موظف هستند در سامانه پایانه‌های فروشگاهی و مودیان ثبت نام کنند و موظف به پرداخت مالیات بر ارزش افزوده هستند ( به جز صنف هایی مثل پوشاک و فروش محصولات کشاورزی که طبق قانون ارزش افزوده معاف هستند).
بر اساس اعلام یکی از مدیران کل امور مالیاتی در تهران، سازمان امور مالیاتی سوابق مودیان جدیدی که از امسال به جرگه ی مالیات دهندگان اضافه می شوند را در صورت دسترسی به اسناد و مدارک قابل استناد بررسی می کند و اگر محرز شود که مودی مورد نظر از سال های قبل هم فعالیت داشته است، مالیات بر ارزش افزوده سال های قبل هم از وی مطالبه می شود.
مشخصا چالش اولی که در اینجا پیش می آید این است که قانون مالیات بر ارزش افزوده به طور مشخص از سال 88 در کشور اجرایی شده است و به صورت مرحله به مرحله برای صنوف، مشاغل و کسب و کارهای مختلف فراخوان صادر شده است. اگر فرض کنیم کسبی وکاری که از سال 90 فعالیت تجاری داشته و تا کنون دستگاه پوزی نداشته ( طبیعتا مالیات بر ارزش افزوده ای پرداخت نکرده) به واسطه عملکرد دستگاه پوز خود (که از ماههای اخیر برای آن پرونده مالیاتی تشکیل شده) باید از روزی که فعالیت خود را اغاز کرده تا به امروز مالیات بر ارزش افزوده خود را پرداخت کند، یعنی مالیات این 11 سال از سال 90 تا سال 1401 را باید پرداخت کند. البته باید اشاره کرد که صنوف مختلف به طور مرحله به مرحله به طرح گرداخت مالیات بر ارزش افزوده اضافه شده اند و همه ی صنوف از سال 88 که مالیات بر ارزش افزوده توسط مجلس قانون گذاری شد، مشمول این طرح نبوده اند.
علاوه بر اینکه اگر اجرای همچین قانونی در دستور کار قرار بگیرد، مبلغ زیادی تحت عنوان مالیات بر ارزش افزوده باید توسط مودی مورد نظر پرداخت شود که عملا ممکن است این طرح را در همان مراحل ابتدایی با چالشی جدی مواجه کند و برشمار مخافان این طرح بیفزاید، سوالات مهمی هم در اینجا مطرح می شود که انتظار می رود سازمان امور مالیاتی پاسخ شفافی برای این سوالات داشته باشد.
سوال اول این است که آیا مودی مذکور فقط مالیات بر ارزش افزوده ی این سال ها را پرداخت می کند یا باید علاوه بر پرداخت مالیات این سال ها جریمه این عدم پرداخت یا دیرکرد پرداخت را نیز پرداخت کند؟
سوال دومی که در اینجا مطرح می شود این است که اخذ همچین مالیاتی از یک کسب و کار که طبیعتا با توجه به شرایط کشور در فضای رکودی بعد از کرونا قرار دارد، آیا حیات این کسب و کار را در این برهه حساس با تهدیدی جدی رو برو نمی کند؟
سوال سوم اینجا باید به آن شاره کرد این است که طبق گفته ی مدیران ارشد سازمان مالیاتی کشور، مالیات بر ارزش افزوده از حساب های تجاری صاحبان کسب و کار اخد می شود و حساب های شخصی معاف از مالیات هستند، بنابراین ملاک تشخیص حساب های تجاری از شخصی در سال های قبل که اساسا چنین بحث هایی مطرح نبود برای سازمان مالیاتی چیست؟
مشخصا خیلی از افراد که در سال های قبل فعالیت های اقتصادی داشته اند یا صاحب کسب و کاری بوده اند تفکیکی بین حساب کاری یا تجاری شان با حساب شخصی قائل نبوده اند و اگر بنا بر این شود که افراد مالیات سال های قبل را هم پرداخت کنند باید ساز و کاری برای تفکیک درامد های حاصل از فعالیت های تجاری و غیر تجاری وجود داشته باشد که فعلا به نظر نمی رسد چنین ساز و کاری در دسترس باشد.
آخرین سوالی هم که در اینجا می توان به عنوان جدی ترین سوال مطرح می شود این است که آیا گردش کلی پوزها که در سنوات گذشته نیز تراکنش داشته اند، مشمول مالیات بر ارزش افزوده خواهند شد؟
بنابراین انتظار می رود که سازمان امور مالیاتی روشنگری های لازم در این خصوص را به طور شفاف برای افکار عمومی انجام دهد چرا که هنوز به نظر می رسد پختگی لازم برای اجرای این طرح در جامعه وجود ندارد.