معمای ریزش بورس در فصل مجامع!

بازار سهام حال و روز خوشی ندارد و ابتدای این هفته مجدد شاخص کل پس از کمتر از سه ماه، به زیر سطح یک میلیون و 500 هزار واحد فرو رفت. روندی که در فصل مجامع، نشانه خوبی به شمار نمی آید. با این حال، بررسی ها نشان می دهد به رغم تاثیر منفی اتفاقات کوتاه مدت مانند تاثیر بازار کامودیتی ها و نیز روند مذاکرات هسته ای بر شاخص، روندهای بلندمدت، کاهش خیلی بیش از این مقدار را چندان محتمل نمی دانند. هر چند درخصوص کم و کیف رشد شاخص بورس نیز حرف و حدیث وجود دارد.

به گزارش ایران جیب از خراسان، کمتر از سه ماه کافی بود تا شاخص بورس پس از آخرین صعود خود از سطح یک میلیون و 500 هزار واحد، مجدد به زیر آن فرو رود. در ادامه نیز دیروز شاخص کل بورس حدود 11 هزار واحد افت کرد تا این روند را تا رسیدن به ارتفاع یک میلیون و 487 هزار واحد ادامه داده باشد.

این اتفاقات در شرایطی روی می دهد که ارزش معاملات خرد سهام نیز افت قابل توجهی پیدا کرده است. این رقم که در ابتدای امسال در حدود 3 هزار میلیارد تومان بود و تا حدود 5 هزار و 500 واحد در اردیبهشت ماه نیز پیش رفته بود، در اوایل این هفته به کمتر از 2 هزار میلیارد تومان نزول کرده است. موضوعی که بیش از همه چیز نشان دهنده حال و هوای سرد بازار سهام آن هم در فصل مجامع در بین اشخاص حقیقی است.

بااین حال، در میان مولفه های مختلف موثر بر بازار سهام این روزها نباید از تاثیر قیمت کامودیتی ها (مانند فلزات) غافل شد. موضوعی که در پی واهمه از رکود اقتصاد جهانی رخ داده و بازار فلزاتی نظیر مس و آلومینیوم را نزولی کرده است. از سوی دیگر بی اعتمادی در بین سرمایه گذاران در سایه مواردی همچون نتیجه نامشخص مذاکرات هسته ای نیز به اوج خود رسیده به طوری که سکون نسبی در بازارهای موازی و حتی رسیدن قیمت دلار در سامانه نیما از حدود 23 تا 26 هزار تومان نیز نتوانسته است آن ها را برای اقبال به بورس متقاعد کند.

رکود بورس تا کجا؟ 

با وجود این هم اینک این سوال مطرح است که وضع رکودی فعلی تا کجا ادامه خواهد یافت؟ پاسخ به این سوال اگرچه با توجه به نقش متغیرهای متعدد از یک سو دشوار است، اما از سوی دیگر برخی گزارش ها، افق هایی از حرکت بورس را ارائه می دهند. دیروز اقتصاد آنلاین نتایج یک بررسی را منتشر کرد که حول این پرسش شکل گرفته بود: آیا رابطه مثبت بازدهی بورس و تورم قطع شده است؟ آن هم در شرایطی که در دوره های گذشته، رابطه بین این دو مثبت بوده یعنی با اوج گیری تورم به بیش از میانگین بلندمدت، شاخص بورس صعودی شده و با کاهش آهنگ تورم، نرخ رشد بورس نیز افت پیدا کرده است. این گزارش تصریح می کند: از مرداد 1399، هر چند اقتصاد ایران تورم بالایی را ثبت کرد، اما بورس بازدهی مناسبی را تجربه نکرده است. به طوری که میانگین تورم ماهانه بین مرداد ۱۳۹۹ تا پایان خرداد امسال برابر با ۳.۵ درصد بوده اما در این مدت میانگین بازدهی ماهانه شاخص کل به منفی ۰.۶ درصد کاهش یافته است. در میان عوامل متعدد، به نظر می رسد اتفاقات و جهش بورس در حدفاصل نیمه دوم 98 و نیمه اول 99 یکی از عوامل کلیدی در توضیح این شرایط است.

بررسی روند شاخص کل بورس که بر اساس شاخص قیمت مصرف کننده تعدیل شده، نشان می دهد تا پاییز سال 98، این شاخص یک روند صعودی داشته و در اطراف خط روند خود در حال نوسان بوده است. با این حال، پس از پاییز 98، شاهد افزایش شدید در شاخص کل تعدیل شده بر اساس تورم هستیم که فاصله قابل توجهی از خط روند بلندمدت خود گرفته است. به گزارش خراسان، این رویدادی است که برخی کارشناسان از آن به شاخص سازی با تکیه بر حمایت از تعداد محدودی سهام شاخص ساز در آن دوره یاد می کنند. همچنین روند مذکور نشان می دهد که شاخص کل تعدیل شده، تا این جای کار در مسیر بازگشت به روند بلندمدت تورم قرار دارد.

آیا باید منتظر اصلاح بیشتر شاخص کل باشیم ؟

این گزارش با اذعان به این که پاسخ به این سوال دشوار است، به روند قابل توجه شاخص P به E (قیمت به درآمد سهام) اشاره کرده است. بر این اساس داده های تاریخی نشان می دهد که از سال ۱۳۸۱، نسبت P به E بازار حدود ۷.۵ واحد بوده ‌است. با این حال آخرین آمارها نشان می دهد که به عنوان مثال در روز شنبه ۱۸ تیر این عدد برابر با ۸.۴ واحد بوده است. این موضوع نشان می دهد که پس از جهش عجیب نیمه دوم سال ۹۸ و نیمه اول سال ۹۹، نسبت قیمت به سود کل بازار تقریباً به میانگین بلند مدت خود رسیده است و بنابراین شاید ایده کاهش بیشتر شاخص دور از انتظار باشد.

با همه این اوصاف این گزارش تصریح می کند که تجربه تلخ سهامداران از اتفاقات دو سال اخیر بورس، موجب خداحافظی همیشگی برخی سهامداران از بورس یا تغییر نگاه بلندمدت به نوسان گیری و معاملات کوتاه مدت شده است. ترسی که هم اینک در معاملات حاکم شده، برون دادی از این وضعیت است و تا زمانی که چنین نگاهی در بازار حاکم باشد، به نظر نمی رسد که بتوان شاهد تغییر محسوسی در روند معاملات بود.