طی چند ماه اخیر، هیأت‌های تجاری متعددی با هدف تعامل و همکاری وارد ایران شدند، آخرین آمار نشان می‌دهد که از ابتدای امسال تا کنون 19 هیأت تجاری برای مذاکره وارد ایران شدند و با بخش های دولتی و خصوصی گفت‌و‌گوهای تخصصی را انجام دادند. با روندی که دولت سیزدهم در حوزه سیاست خارجی و تعامل با کشورهای منطقه و سایر کشورها در پیش گرفته، برخی فعالان اقتصادی پیش‌بینی می‌کنند که تا پایان سال‌جاری حداقل 40 هیأت تجاری به ایران بیایند و این امر یک فرصت بی‌نظیر برای توسعه روابط و صادرات است.
روز گذشته نیز سیدرضا فاطمی امین، وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه در این مدت ۱۹دیدار با هیأت‌های تجاری کشورهای مختلف داشتیم، گفت: هیأت‌های تجاری از کشورهای مختلف وارد ایران شدند و گفت‌و‌گوهای مفصلی برای توسعه و شکل‌گیری همکاری‌ها صورت گرفته؛ اما همکاری با کشورها تنها صادرات و واردات کالا نیست، لذا سعی داریم در دولت سیزدهم موضوع سرمایه‌گذاری را دنبال کنیم. اگر به این مهم توجه شود در قالب سرمایه‌گذاری مشترک می‌توان کارهای بسیار بزرگ‌تری انجام داد.
وی ادامه داد: اگر با کشورهای علاقه‌مند به همکاری با ایران، سرمایه‌گذاری مشترک دنبال شود، همکاری‌ها بلندمدت خواهد بود و این امر می‌تواند صادرات کشور را هم بیش از گذشته تقویت کند.
از نیمه دوم سال گذشته روند صادراتی کشور بهبود پیدا کرده و کشورها تمایل به همکاری با ایران را دارند؛ این در حالی است که در دولت گذشته روز به روز صادرات کشور ضعیف‌تر می‌شد و تجار رغبت و انگیزه خود را برای صادرات از دست می‌دادند. در فصل بهار امسال تجارت غیرنفتی کشورمان با ۱۵ کشور همسایه به ۱۲ میلیارد و ۳۶۴ میلیون دلار رسید که نسبت به بهار سال قبل با رشد ۱۸ درصدی همراه بوده است. در فصل بهار بیش از ۲۰ میلیون و ۹۷۳ هزار و ۸۴۰ تن کالا، به ارزش ۱۲ میلیارد و ۳۶۳ میلیون و ۸۶۲ هزار و ۸۱ دلار با کشورهای همسایه تبادل شد. همچنین تجارت غیرنفتی فصل بهار با همسایگان، ۵۹ درصد وزن و ۴۹ درصد ارزش کل کالاهای تجاری ایران (واردات و صادرات) را به خود اختصاص داده است. این اعداد نشان می‌دهد از سال گذشته که رویه تجاری کشور تغییر پیدا کرده و دولت سیزدهم تعامل را محور توسعه تجاری خود قرار داده، رشد صادرات ادامه پیدا کرده است.
تجارت کشور در دولت سیزدهم متحول شده
محمد نصیری، عضو اتاق بازرگانی ایران درباره سیاست‌های تجاری دولت سیزدهم گفت: تجارت کشور در دولت سیزدهم متحول شده و یکی از مهم‌ترین اقدام‌ها، جلوگیری از زایش قوانین و حذف برخی بخشنامه‌هایی است که دولت گذشته برای فعالان اقتصادی و تجار وضع کرد؛ دولت گذشته اعتقادی به صادرات و حضور در بازار کشورهای دیگر نداشت و برای آنها صادرات نفت اهمیت داشت اما در این دولت، صادرات غیرنفتی اهمیت بسزایی دارد.
وی با بیان اینکه سازمان توسعه تجارت صادرات غیرنفتی 75 میلیارد دلاری را هدفگذاری کرده و قطعاً قابل تحقق است، افزود: اگر رویه تجارت مانند شرایط فعلی ادامه پیدا کند و وزارت صمت تمام سعی خود را برای تعامل و آماده کردن زیرساخت‌ها به کار گیرد، صادرات غیرنفتی کشور هر ماه در مقایسه با سال گذشته می‌تواند رکورد بزند.
دولت گذشته، موقعیت‌ها را سوزاند
نصیری با تأکید بر اینکه، برای تجار، ثبات قوانین و بخشنامه‌ها اهمیت زیادی دارد، گفت: از دولت سیزدهم می‌خواهیم که بدون مشورت بخش خصوصی هیچ تصمیم تجاری را نگیرد، فعالان اقتصادی سال‌ها در این حوزه فعالیت کردند و می‌توانند مشاوره‌های دقیق و کارشناسی بدهند.
وی خاطرنشان کرد: مذاکرات تجاری کشور نسبت به گذشته اثرگذار‌تر است و دولت تمایل دارد کار را به بخش خصوصی بسپارد این در شرایطی است که دولت گذشته، رقیب بخش خصوصی بود. زمانی که برجام توافق شد، هیأت‌های اقتصادی که از ایران رفتند بیشتر خصولتی بودند تا بخش خصوصی واقعی و آنها هدایتگر پروژه‌ها بودند. از آنجا که دولت و خصولتی‌ها به دنبال سهم‌خواهی بودند، بخش خصوصی نتوانست از فرصت پیش آمده استفاده کند و دولت فربه موقعیت پیش آمده را سوزاند.
عضو اتاق بازرگانی ایران گفت: با حضور هیأت‌های مختلف تجاری به ایران، پیش‌بینی می‌کنیم که تا پایان سال‌جاری حداقل 40 هیأت تجاری وارد ایران شود تا سطح مذاکرات و همکاری‌ها وسیع‌تر شود، بخصوص کشورهای همسایه که این روزها روابط ما با آنها اصلاح شده است.
حجم صادرات سه ماهه
کل صادرات ۲۷ میلیون و ۶۶۴ هزار تنی ایران در فصل بهار، به ارزش ۱۳ میلیارد و ۶۹ میلیون دلار بود. از این میزان صادرات ۱۶ میلیون و ۵۰ هزار تن کالا به ارزش ۶ میلیارد و ۷۳۶ میلیون و ۶۲۷ هزار و ۳۰۳ دلار به کشورهای همسایه صادر شد که ۶۰ درصد وزن و ۵۱ درصد ارزش کل صادرات ایران سهم همسایگان بود. بر این اساس با پیشتازی صادرات نسبت به واردات در فصل بهار امسال، تراز تجاری کشور مثبت ۶۰۵ میلیون دلار شد که این پیوستگی سه ماهه برای ایران بی‌سابقه بوده است. در سه ماهه نخست امسال کشورهای چین با چهار میلیارد و ۲۱۴ میلیون دلار، عراق با یک میلیارد و ۸۲۴ میلیون دلار، ترکیه با یک میلیارد و ۷۳۷ میلیون دلار، امارات با یک میلیارد و ۶۴۵ میلیون دلار و هند با ۴۲۴ میلیون دلار، پنج مقصد اول کالاهای صادراتی ایران بودند.
در صادرات تنها مبلغ مهم نیست
در این میان وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: نخستین شاخص و موفقیت در کشور، ثبات در اقتصاد است و تحقق آن رشد و پیشرفت را به دنبال خواهد داشت؛ امیدواریم با همکاری صادرکنندگان جهشی در حوزه صادرات داشته باشیم زیرا آمار و ارقام نویدبخش این موضوع است و در بهار امسال نسبت به سال گذشته جهش چشمگیری داشته‌ایم و امسال نیز شاهد عددهای به نسبت بالاتری خواهیم بود، ضمن اینکه در کیفیت صادرات نیز می‌توان به موفقیت‌های بیشتری دست پیدا کرد.
وی ادامه داد: در بحث صادرات تنها مبلغ (ارزش ریالی و ارزی) مهم نیست، بلکه میزان صادرات فناوری و میزان اشتغال نیز اهمیت فراوانی دارد و هر دوی این موارد باید مورد توجه قرار گیرد؛ در صادرات حتی باید مشخص شود کالایی که صادر می‌کنیم با چه میزان اشتغال ایجاد شده، بنابراین علاوه بر تراز مالی، تراز فناوری و سرمایه‌گذاری، آب، انرژی و اشتغال نیز شایان توجه است. وزیر صمت عنوان کرد: باید به سمت ارتقای کیفیت صادرات حرکت کرده و صادرکننده کالاهای دارای فناوری و اشتغال بالا و همراه با مصرف آب کمتر باشیم و همین مسائل معیار ما برای رتبه‌بندی صادرکنندگان خواهد بود.
نیازمند صادرات پایدار هستیم
فاطمی امین توضیح داد: برای صادرات پایدار باید ارتباط بین کسب‌وکار برقرار شود و در این زمینه دولت سیزدهم با بسیاری از دولت‌ها از روابط سیاسی خوبی برخوردار است، اما روابط اقتصادی ما با این کشورها پایین‌تر از حد مورد انتظار بوده زیرا ارتباط بین کسب‌وکارها ایجاد نشده است، بنابراین در این بخش اقداماتی بین مراکز تجاری یا ارتباط بین استان‌های کشور با استان‌های سایر کشورها آغاز شده است؛ برای مثال ارتباط استان اصفهان با یک استان در سن‌پترزبورگ روسیه یا استانی در چین برقرار شده است.
وی تأکید کرد: باید ارتباط بین کسب‌وکارها برقرار شود نه میان دولت‌ها تا هنگام تغییر دولت‌ها روابط اقتصادی با آسیب روبه‌رو نشود.
وزیر صنعت، معدن و تجارت ادامه داد: ایران باید در جای مناسبی در زنجیره‌های تأمین بین‌المللی قرار گیرد، برای مثال محصولی در هند تولید می‌شود که مواد اولیه آن در ایران تکمیل شده و در نهایت در روسیه فروخته می‌شود، یعنی نباید در تجارت خارجی تنها دوجانبه فکر کنیم، بلکه باید در سطح کالا فراتر رفته و به سمت سرمایه گذاری‌های مشترک حرکت کنیم.