تلگرام یک پیامرسان بسیار موفق و پرطرفدار با بیش از 700 میلیون کاربر فعال ماهانه است. دلیل محبوبیت تلگرام که رقیب اصلی واتساپ شناخته میشود، وجود رباتها، استیکرهای متنوع، امکان راهاندازی کانال و تعاملات زیادی است که در اختیار کاربران قرار میدهد.
به تازگی تلگرام نسخه «اشتراک ویژه» خود را ارائه کرده است که قابلیتهای بیشتری در اختیار کاربران قرار میدهد و محدودیتهای نسخه رایگان را کاهش میدهد. اما نکته قابل توجه این است که کاربران ایرانی امکان استفاده از نسخه ویژه را ندارند و حتی گزینه «telegram premium» هم برای آنها نمایش داده نمیشود. به عبارت دیگر، این قابلیت بر روی شمارههای ایران نمیتواند فعالسازی شود و کاربران ایرانی تلگرام حتی با استفاده از ابزارهای تغییر «آیپی» و سرویسهای پرداخت بینالمللی هم نمیتوانند از این سرویس تازه استفاده کنند.
نسخه ویژه تلگرام چه امکاناتی دارد؟
کاربران با خرید اشتراک ویژه میتوانند فایلهایی با حجم چهار گیگابایت روی فضای ابری بارگذاری کنند و با دیگران به اشتراک بگذارند. در نسخه رایگان، این حجم (بارگذاریشدنی در فضای ابری) به دو گیگابایت هر فایل محدود است. این امکان نیز فراهم شده است که کاربران بدون اشتراک ویژه هم بتوانند از محتوایی که افراد دارای اشتراک ویژه بارگذاری کردهاند، استفاده کنند.
همچنین، کاربران اشتراک ویژه میتوانند محتوا و فایلها را با بیشترین سرعت ممکن بارگذاری کنند و با حداکثر سرعتی که اینترنت آنها پشتیبانی میکند، به فایلهای بارگذاریشده در فضای ابری خود دسترسی داشته باشند. محدودیتهای اضافه کردن حساب کاربری، پیوستن به کانال، و ساختن پوشه نیز برای کاربران اشتراک ویژه کمتر شده است. در اشتراک ویژه میتوان به هزار کانال پیوست، درحالی که کاربران نسخه رایگان میتوانند حداکثر در ۵۰۰ کانال عضو شوند.
در نسخههای رایگان محدودیت ایجاد سه حساب کاربری وجود دارد که در نسخه ویژه امکان اضافه کردن حساب چهارم نیز فراهم شده است. در نسخه اشتراکی کاربران میتوانند ۱۰ گفتوگو از صفحه اصلی سنجاق (pin) کنند، و ۱۰ برچسب (sticker) مورد علاقه خود را ذخیره کنند. کاربران نسخه ویژه تلگرام میتوانند شرححال (biography) طولانیتری از خود بنویسند و در آن «پیوند» (link) هم قرار دهند. محدودیت توضیحات یادداشتها و محتوای چندرسانهای در نسخه اشتراکی کمتر شده است، و کاربران میتوانند از حروف و نشانههای (characters) بیشتری استفاده کنند و توضیحات طولانیتر در محتواهای خود بنویسند. از این گذشته، کاربران اشتراک ویژه میتوانند حداکثر ۲۰ لینک «t.me» برای کانالها و گروههای خود رزرو کنند.
قابلیت تبدیل پیام صوتی به متن را میتوان از جالبترین ویژگیهای نسخه ویژه تلگرام دانست. با استفاده از این ویژگی، افراد میتوانند در مکانهایی که از امکان گوش دادن به صدا برخوردار نیستند، صوت را به متن تبدیل کنند و سپس به پیام پاسخ دهند. همچنین، کاربران میتوانند به عملکرد قابلیت تبدیل گفتار به متن امتیاز دهند تا در گذر زمان بهبود یابد. هنوز اطلاعات دقیقی از زبانهای پشتیبانی شده این قابلیت در دست نیست. در مورد برچسبها و واکنشها هم تلگرام تمهیدات ویژهای برای کاربران در نظر گرفته است. قابلیت پخش انیمیشنهای تمامصفحه به تعدادی از برچسبها اضافه شده است که جذابیتهای بصری دوچندانی به آنها میبخشد.
در مورد «تصویر پروفایل» نیز امکانات بیشتری در اختیار کاربران اشتراک ویژه قرار داده شده است. عکس پروفایل متحرک، یکی از این ویژگیها است. با استفاده از این قابلیت، تصویر متحرکی از فرد برای کاربران دیگر در همه قسمتهای برنامک (از جمله داخل گفتوگو و در صفحه فهرست گفتوگوها) نمایش داده خواهد شد. همچنین، کاربران اشتراک ویژه میتوانند «نگاره» (Icon) تلگرام را در صفحه اصلی دستگاه تغییر دهند و نگاره دیگری با سلیقه خودشان انتخاب کنند.
تلگرام در بسیاری از موارد یک سرویس پیشرو و بیپروا بوده است. این نخستین بار است که یک پیامرسان با چند صد میلیون کاربر، سرویس ویژه غیررایگان ارائه میدهد. برنامکهای «سیگنال»، «واتساپ»، و پیامرسان فیسبوک که از رقیبان اصلی تلگرام به شمار میروند، همه ویژگیهای سرویس خود را رایگان ارائه میدهند و شاید این تصمیم تلگرام به تغییر رویه سرویسهای دیگر نیز بینجامد.
اگرچه تلگرام در سرویس اشتراک ویژه، قابلیتهایی کمنظیر و کارآمد به کاربران ارائه میدهد، هزینه اشتراک آن در برخی کشورها بیشتر از حدس و گمانها بوده است و ممکن است این تعیین قیمت، باعث کاهش استقبال از این سرویس در برخی کشورها شود. قیمت اشتراک ویژه تلگرام برای استفاده در تلفنهای اندروید در امریکا پنج دلار، در هند ۴۶۹ روپیه (معادل حدود شش دلار) و در ترکیه ۹۴ لیر (معادل حدود پنج دلار و نیم) است. این در حالی است که در ترکیه هزینه اشتراک ماهیانه یوتیوب ۱۷ لیر، و هزینه اشتراک ماهیانه «طرح پایه» نتفلیکس ۳۸ لیر است.
نکته قابل توجه این است که تلگرام قیمت گذاریهای متفاوت برای سیستم عاملهای مختلف انجام داده است، مثلا در ترکیه هزینه اشتراک یک ماهه برای نسخه ویندوز ۱۴ لیر و در نسخه اندروید ۹۴ لیر است، در حالی که پس از خرید اشتراک میتوان از آن در تمام سیستم عاملها استفاده کرد. مشخص نیست که این اتفاق یک خطای اجرایی بوده است یا یک سیاستگذاری فروش، زیرا تعداد کاربران اندروید بیشتر از ویندوز است و ممکن است بسیاری از افراد از این موضوع اطلاع نداشته باشند که میتوان اشتراک را با قیمت ارزانتر در ویندوز خریداری کرد و در اندروید هم از آن استفاده کرد.
آیا تلگرام کاملا ایمن و قابل اعتماد است؟
تلگرام حتی در سرویسهای رایگان خود ویژگیهایی را به کاربران ارائه میدهد که در پیامرسانهای دیگر یافت نمیشود. اما وقتی سخن از میزان امنیت و حریم خصوصی به میان آید، ابهامهایی در فعالیت تلگرام دیده میشود. اگرچه بنیانگذار تلگرام، واتساپ را ناامن خوانده و استفاده از آن را خطرناک توصیف کرده بود، باید توجه کرد که تلگرام نیز امنیت حداکثری برای کاربران فراهم نکرده است و فقط در گفتوگوهای مخفی (Secret Chats) رمزگذاری سرتاسری ارائه میکند و در حالت پیشفرض، پیامها از آن سطح امنیتی بهره نمیبرند. این بدان معنا است که در حالت عمومی، اطلاعات فقط بین دستگاه کاربر و سرورهای تلگرام رمزگذاری میشوند و در سرور رمزگذاری نمیشوند و اگر آن سرورها هک شود، دسترسی به اطلاعات کاربران امکانپذیر است.
همچنین، موارد سلب مسئولیت زیادی در سند حریم خصوصی تلگرام به چشم میخورد که در یک برنامه متمرکز بر حریم خصوصی، معمول نیست. برای نمونه، این شرکت آدرس آیپی، اطلاعات دستگاه، و تغییرات نام کاربری را ثبت و تا ۱۲ ماه ذخیره میکند، و براساس سند حریم خصوصی تلگرام، در صورت درخواست قانونی مقامهای دولتی-امنیتی، مسئولان تلگرام میتوانند این اطلاعات را در اختیار آنها قرار دهند.