15 طرح فروش خودرو از فرآیند قرعه‌کشی خارج شد و دولت سیزدهم توانست، طرح دولت گذشته را به بایگانی بسپارد؛ در طرحی که دولت روحانی آغاز کرد فروش خودرو به صورت قرعه‌کشی بود و کسانی می‌‌توانستند در قالب این طرح شانس و اقبال خود را محک بزنند که خودرو به نام نداشته باشند، طی سه سال خرید و فروش خودرو انجام نداده و گواهینامه رانندگی هم داشته باشند.
از آنجا که دولت گذشته در تنظیم بازار خودرو ناکام بود و از سال 1397 تا 1400، نتوانست تولید را با تقاضای بازار، هماهنگ کند، تصمیم گرفت عرضه خودرو را قطره چکانی کند و مدعی شد که می‌خواهد با انجام قرعه‌کشی و در نظر گرفتن برخی شرایط، دست دلالان و واسطه‌ها را از بازار خودرو کوتاه کند.
اما این طرح در هیچ دوره‌ای موفق نبود، چرا که دلالان مسیر سوء استفاده را بخوبی پیدا کرده بودند؛ این افراد سراغ کسانی می‌‌رفتند که توان مالی خرید خودرو را نداشتند و به ازای وعده پولی که می‌‌دادند، اسم این افراد را وارد لیست قرعه‌کشی خودرو می‌‌کردند. اگر اسم فرد از گردونه قرعه‌کشی خارج می‌‌شد، دلال به فرد خوش شانس (بر اساس توافق) 5 تا 7 میلیون تومان پرداخت می‌‌کرد (سود دلال حدود بین 60 تا 130 میلیون تومان) و به صورت قولنامه‌ای خودرو به فرد سوم فروخته می‌‌شد. از همین رو خیلی از خودروها که در قالب قرعه‌کشی به دست متقاضیان رسید، متقاضیان واقعی نبودند.
از طرفی طرح یاد شده نتوانست بازار خودرو را آرام کند و طی سال‌های اخیر، قیمت خودرو افزایشی بود. وقتی عرضه و تقاضا هماهنگ نباشد و قرعه‌کشی به صورت محدود انجام شود، تقاضا برای خرید خودرو وارد بازار میشود و همین امر به سودجویان و واسطه‌ها کمک می‌‌کرد که به جولان خود ادامه دهند.
زمانی که دولت سیزدهم استقرار یافت، طرح قرعه‌کشی خودرو را ادامه داد و از خودروسازان خواست که برای افزایش تولید و جلوگیری از تولید خودروهای ناقص برنامه‌ریزی جدی داشته باشند. تا سال گذشته، بین 80 تا 85 درصد خودروهایی که خودروسازان تولید می‌‌کردند، ناقص بود و خودروها مستقیماً (تا زمان تأمین قطعه) به کف پارکینگ‌ها می‌‌رفتند، اما اکنون 90 تا 95 درصد خودروها تکمیل و به واحد فروش خودروساز می‌‌روند. تکمیل کاری خودروهای کف پارکینگ خودروسازان که معضل جدی بود و از دولت گذشته به ارث رسید، در اولویت برنامه‌های دولت سیزدهم قرار گرفت و همین امر سبب شد تا خودروسازان با امضای قرارداد با تأمین کنندگان قطعه، به این چالش خاتمه دهند. شنیده‌ها حکایت از آن دارد که تا شهریورماه پرونده خودروهای ناقص بسته میشود.
ثبت نام 4 میلیون نفری
امید قالیباف، سخنگوی وزارت صمت گفت: در نخستین گام حذف قرعه‌کشی خودرو، ۱۵ طرح فروش بدون قرعه‌کشی عرضه میشود، این 15 طرح فروش در نخستین دوره عرضه سامانه یکپارچه تخصیص خودرو دارای متقاضیانی کمتر از ظرفیت اعلام شده بودند و در نتیجه برای فروش آنها قرعه‌کشی برگزار نخواهد شد. متقاضیان برای خرید این خودروها میتوانند به سایت‌های فروش خودروسازان مراجعه و به خرید محصول مورد نظر اقدام کنند.
او افزود: شرکت سایپا از دوم تیر و ایران خودرو و دیگر خودروسازان از هفته آینده در سایت‌های خود اقدام به فروش خودرو خواهند کرد، بتدریج و با افزایش تولید خودرو که شاهد آن هستیم سایر طرح‌های فروش خودرو نیز از شمول قرعه‌کشی خارج خواهند شد.
سخنگوی وزارت صمت افزود: سامانه یکپارچه تخصیص خودرو نقش مهمی در کاستن از التهابات بازار خودرو و حذف واسطه‌ها داشت، به طوری که پیش از این در ازای عرضه 20 هزار خودروی یکی از خودروسازان حدود 11 میلیون نفر برای قرعه‌کشی ثبت نام کردند، اما در سامانه یکپارچه تخصیص خودرو به ازای 176 هزار خودرو 4 میلیون نفر ثبت نام کردند که نشان می‌دهد این سامانه توانسته است در تنظیم بازار موفق عمل کند.
کدام خودروها را می‌‌توانید خریداری کنید؟
خودروهایی که مردم در نخستین گام حذف قرعه‌کشی خودرو میتوانند در قالب مشارکت در تولید از هفته پیش رو بدون قرعه‌کشی خریداری کنند شامل تارا اتومات، تارا دنده‌ای، دنا پلاس توربو شارژ، دنا پلاس توربو شارژ اتومات، ساینا اس، کوییک اس، کوییک آر با گیربکس معمولی و رینگ آلومینیومی و کوییک با گیربکس معمولی است. در این میان متقاضیان میتوانند خودروهای ایکس 55 پرو اکسلنت اسپورت و ایکس 55 پرو اکسلنت را در قالب فروش فوق‌العاده خریداری کنند. در بخش پیش فروش هم خودروهای ساینا اس، کوییک اس، کوییک آر با گیربکس معمولی و رینگ آلومینیومی و کوییک با گیربکس معمولی در نظر گرفته شده است. در بخش فروش فوری هم تیگو 8 پرو پریمیوم لحاظ شده است.
رشد 289 درصدی تولید خودرو
یکی از دلایلی که باعث شده، قرعه‌کشی خودرو به سمت حذف حرکت کند، رشد ۲۸۹ درصدی تولید خودروی کامل در بهار سال جاری است. بر اساس آمارهایی که وزارت صمت اعلام کرده خودروسازان بهار امسال را با تولید ۱۶۷ هزار و ۷۰۱ دستگاه خودروی کامل به پایان رساندند؛ آماری که در هم‌سنجی با پارسال رشد چشمگیر ۲۸۹ درصدی نشان می‌دهد. در مدت مشابه سال گذشته ایران‌خودرو و سایپا فقط ۴۳هزار و ۱۳۴ دستگاه خودروی کامل تولید کرده بودند.
افزایش 36 درصدی تحویل خودرو به مردم
در سه‌ماهه نخست امسال دو خودروساز یادشده ۴۱ هزار و ۲۱۸ دستگاه خودروی ناقص تولید کردند که به این ترتیب جمع تولیدات (کامل و ناقص) آنها به ۲۰۸ هزار و ۹۱۹ دستگاه رسید که نشان‌دهنده تحقق ۸۸ درصدی برنامه‌ها است. بر پایه این گزارش، در بهار امسال آمار تحویل ایران‌خودرو و سایپا با رشد ۳۶ درصدی همراه بود و به ۲۴۶ هزار و ۵۸۳ دستگاه رسید.همچنین تعهدات معوق آنها کاهش ۷۰ درصد داشت و به ۲۱هزار و ۵۲۸ دستگاه رسید. جمع آمار خودروی ناقص انباشته در کف پارکینگ این دو خودروساز تا پایان خردادماه امسال به ۴۲ هزار و ۴۲۰ دستگاه کاهش یافت که سهم ایران خودرو ۲۳ هزار و ۷۸۰ دستگاه و سهم سایپا ۱۸هزار و ۶۴۰ دستگاه است. گفته میشود یکی از عواملی که سبب موفقیت دولت سیزدهم در افزایش تولید خودرو شده، ابلاغ 8 فرمان رئیس جمهور در 11 اسفند سال گذشته است، در بندهای آن فرمان خودروسازان مکلف شدند بر اساس قواعد و شرایطی که اعلام شده حرکت کنند و هیچ قصوری در تولید نداشته باشند.
سیگنال‌های مثبت به بازار
کارشناسان و فعالان بازار خودرو، حذف قرعه‌کشی را سیگنال خوبی برای بازار توصیف کردند و گفتند:زمانی حذف قرعه‌کشی از طرح‌های فروش اعلام شد که بازار تعطیل بود لذا روز شنبه می‌‌توان اثر مثبت این اتفاق که کاهش قیمت است را در بازار دید.
اکثر فعالان بازار اعتقاد دارند که حذف قرعه‌کشی به منزله افزایش تولید خودرو است و زمانی که افزایش تولید صورت می‌‌گیرد، یعنی تقاضا و عرضه بهم نزدیک خواهد شد لذا دیگر مردم برای خرید خودرو سراغ بازار نمی آیند و از طریق طرح‌های فروش نیاز خودرویی خود را تأمین می‌‌کنند، از طرفی این امر هم باید مورد تأکید قرار بگیرد که طی چند وقت اخیر بخشی از متقاضیان خرید خودرو، به جهت واردات خودرو دست نگه داشتند و منتظر هستند که ببینند دولت برای واردات خودرو چه اقدامی انجام خواهد داد و آیا خودروهای کمتر از 10 هزار دلار به ایران می‌‌رسد یا خیر. قطعاً با واردات خودرو، قیمت خودروهای داخلی در بازار کاهش قابل توجهی خواهد یافت.
