بعد از تعدیل قیمت یارانهها تقریباً همه کالاهای مصرفی در بازار گران شدند. برخی از این کالاها هیچ ارتباطی با 4 کالای اساسی تعدیل قیمت شده ندارند ولی گوی سبقت را در گرانی از مواد غذایی ربودهاند مانند شویندهها. گلایههای مردمی از افزایش قیمت مواد شوینده منجر شد که از بازرسان سازمان صمت خواستار همراهی در بازدید میدانی از وضعیت بازار شویم.
وضعیت آشفته بازار مواد شوینده طوری است که برخی از بازاریان به محض اطلاع از حضور بازرسان سازمان صمت در بازار، یکی پس از دیگری مغازههای خود را تعطیل میکنند. گرانی چنان گریبان مواد شوینده را گرفته که بنا به ادعاهای عمده فروشان بازار، شرکت های پخش اقدام به توزیع کالا با قیمتی بیشتر از نرخ مصوب میکنند، درحالی که در فاکتورهای خود که آن هم غیررسمی است، قیمت مصوب را برای عمدهفروشان درج میکنند. این مسئله منجر به ادامه زنجیره گرانفروشی در بازار میشود، طوری که یکی از عمدهفروشان بازار در این باره می گوید: وقتی شرکت پخش این کالا را برای خودم با قیمت بالا فاکتور کرده، چطور زیر قیمت بفروشم. ناگفته نماند که برخی از شرکت های پخش نیز از توزیع کالا در بازار خودداری می کنند. آشفتگی بازار به گونه ای است که در برخی موارد حتی روی برخی کالاها قیمت مصرف کننده درج نشده و دست متخلفان برای دست اندازی به بازار باز گذاشته شده است. همچنین از مشخصات ظاهری برخی از کالاها پیدا بود که تغییراتی روی قیمت درج شده کارخانه روی کالا لحاظ شده و به جای آن قیمت دیگری درج شده است. در زیر جزئیات این بازدید میدانی را می خوانید:
گران فروشی از سوی واحدهای پخش
وارد یکی از واحدهای صنفی فروش مواد شوینده در خیابان مصلی می شویم. فروشنده قیمت پودر لباس شویی را 19 هزارتومان اعلام می کند، در حالی که روی کالا قیمت 15 هزار تومان درج شده بود. فروشنده درباره دلیل گران فروشی خود می گوید: وقتی این کالا را برای خودم 18 هزار تومان فاکتور کرده اند، چطور زیر قیمت بفروشم؟ ضمن این که به من فاکتور رسمی هم نمی دهند. وارد یکی دیگر از فروشگاه های مواد شوینده و لوازم بهداشتی می شویم. در این فروشگاه نیز قیمت پودر لباس شویی روی بسته 15 هزار تومان درج شده بود اما فروشنده قیمت بالاتری را اعلام کرد که در توضیحاتش درباره گران فروشی به بازرسان سازمان صمت می گوید: قیمت همین محصول را خودمان 17 هزار و 780 تومان با منت خریدیم، تازه در کنارش به اجبار کالاهای دیگر هم به ما می فروشند.
در یکی دیگر از عمده فروشی ها فروشنده قیمت پودر لباس شویی را 29 هزار تومان اعلام کرد، در حالی که قیمت روی آن 22 هزار تومان درج شده بود. فروشنده در این باره می گوید: خرید من 25 هزار و 500 تومان است و ما با محاسبه 27 درصد سود 29 هزار تومان می فروشیم. مهران بیک، بازرس سازمان صمت که در این گشت با ما همراه است، در این باره می گوید: این سود 27 درصد باید مستقیما از تولید لحاظ شود.
درج نشدن قیمت یا درج ناقص قیمت ها روی کالا
در قفسه یکی از مغازه ها مواد سفید کننده با برندی معتبر کنار هم چیده شده بود، اما هیچ کدام از آن ها با این که در تاریخ های متفاوتی تولید شده بود( فروردین امسال ، شهریور و اسفند سال گذشته) قیمت مصرف کننده نداشت. در یکی دیگر از واحدهای صنفی مایع ظرف شویی 5/3لیتری با برندی معتبر بدون درج قیمت و تاریخ های تولید و مصرف موجود بود. در برخی موارد هم روی بسته پودرهای لباس شویی قیمت اصلی کالا پاک و به جای آن قیمت دیگری درج شده بود طوری که مشخصات ظاهری آن نشان می داد که این ثبت قیمت متعلق به کارخانه نیست. بازرس سازمان صمت در این باره می گوید: دستگاه اصلی در تولید، قیمت را دقیق درج می کند اما این جا با جت پرینتر نصف قیمت نخورده و فقط صفرش درج شده است. در حالی که محصول تولیدی متعلق به یک کارخانه و یک خط تولید است، اما چرا مشخصات ظاهری درج قیمت هایش متفاوت است؟ به نظرم احتمالا در خود استان چنین اتفاقی می افتد.
خودداری شرکت های پخش از عرضه کالا و ارائه نکردن فاکتور رسمی
عمده فروشان بازار مصلی از این که برخی از شرکت های پخش به آن ها کالا عرضه نمی کنند، اظهار گلایه می کنند و یکی از نکاتی که در این بازرسی در تمام واحدها با آن مواجه می شویم این است که فاکتورهایی که واحدهای صنفی به بازرسان صمت ارائه می دهند، هیچ کدام رسمی نیست. یکی از فروشندگان در این باره می گوید: شرکت به ما بار نمی دهد. معلوم نیست خود شرکت چه کار می کند چون به یک نفر در بازار مصلی جنس می دهد و آن یک نفر آقاست. از طرفی شرکت با این که بیشتر از قیمت مصوب به من جنس می فروشد، اما در فاکتورش به قیمت مصوب برای ما می نویسد. من هم مجبورم به خاطر رقابت بازار بخرم.
یکی دیگر از فروشندگان در این باره می گوید: شرکت پخش 5 کارتن پودر لباس شویی که می فروشد در کنارش به اجبار سفید کننده هم به من می فروشد. یکی دیگر از عمده فروشان می افزاید: الان دو برند معروف بازار بار ندارند. یکی از آن ها مویرگی بار می دهد، اما عمده بار نمی دهد. ما خودمان نماینده هستیم ولی انبارهایمان خالی است. یک هفته است با این که پول هم پرداخت کردیم اما هنوز برای ما بار نفرستاده اند. تازه در کنارش باید پلاستیک برداریم تا مثلا 10 کارتن بار بدهند. او در پاسخ به بازرسان صمت برای ارائه فاکتور رسمی می گوید: شرکت های معتبر فاکتور رسمی به ما نمی دهند که از مالیات و دارایی فرار کنند، بعد شرکت تولید معمولی به من فاکتور بدهد؟
مهران بیک، کارشناس معاونت بازرسی و نظارت سازمان صمت درباره پرونده تخلفات این بازدید میدانی می گوید: پرونده گران فروشی به ارزش 40 میلیون و 773 هزار ریال بابت ۷۴۴ عدد پودر پرسیل و ۵۲ عدد مایع ظرف شویی ۴لیتری پریل تنظیم شد. وی افزود: با توجه به اظهار کلی فروشان مصلی شرکت های تولیدی از ارائه پودرهای لباس شویی پرسیل و سافتلن خودداری می کنند./ خراسان