تهران در روز چهارشنبه شاهد افزايش قيمت سهم‌ها و رشد شاخص كل بود. هرچند حجم معاملات نسبت به روزهاي گذشته افزايش يافته است، اما در واقع هنوز نمي‌توان گفت كه برگشت بازار رخ داده است. بر اين اساس شاخص كل بورس در هفته گذشته هيچ روز سرخي را نداشت و طي پنج روز كاري به مدد معاملات بلوكي در نماد عادي، 227واحد رشد نشان داد.
علاوه بر آن همچنان ردپاي دخالت‌هاي دستوري سازمان بورس قابل مشاهده است. براي مثال سهام شركت ملي صنايع مس ايران كه در 10روز گذشته صف فروش را تجربه مي‌كرد، روز چهارشنبه سرانجام با حجم معاملات نسبتا بالا صف فروش را شكست و معاملات آن به تعادل رسيد. حال سوال اينجاست كه باتوجه به آنكه قيمت جهاني مس همچنان رو به نزول است و انگيزه‌يي براي خريد سهام فملي وجود ندارد، آيا جمع شدن صف فروش فملي در اين شرايط مشكوك نيست؟ بر اين اساس در روز گذشته 22ميليون سهم شركت ملي صنايع مس ايران در مرز محدوده نوسان منفي چهاردرصدي به ارزش تقريبا چهارميليارد تومان معامله شد. به اين طريق اين سهم با افت قيمتي كه داشت شاخص كل را 64واحد تنزل داد و به مهم‌ترين نماد بورس تهران در روز چهارشنبه بدل شد.
معاملات بلوكي؛ فريب سرمايه‌گذاران
درهمين باره يك كارشناس بازار سرمايه، در گفت‌وگویی به تشريح وضعيت موجود بازار سرمايه پرداخت. جواد سنگينيان بااشاره به اين موضوع كه حجم معاملات روز چهارشنبه بسيار پايين بود، احتمال برگشت بازار و پيشگيري روند صعودي را منتفي دانست.
وي به ما گفت: براي آنكه بازار سرمايه و شاخص كل روندي صعودي بگيرد، بايد متغيرهاي كليدي اقتصاد تغيير كنند. اين متغيرها در شرايط فعلي عبارتند از: افزايش نرخ ارز، افزايش قيمت‌هاي جهاني و رشد P بر E بازار ناشي از كاهش ريسك سيستماتيك و همچنين كاهش نرخ سود بدون ريسك. در شرايط فعلي بعيد به‌نظر مي‌رسد كه P بر E بازار رشد چنداني داشته باشد. از طرفي قيمت جهاني نفت و كالاها رو به كاهش است و از طرف ديگر نرخ سود بدون ريسك بالاست. با فرض اينكه شرايط به همين‌گونه پيش برود نمي‌توان انتظار داشت P بر E بازار رشد نشان دهد. لذا افزايش شاخص كل در روز چهارشنبه را نمي‌توان نشانه‌يي براي صعود بازار در كوتاه‌مدت تصور كرد.
وي ادامه داد: درحال حاضر تنها اميدواري كه براي بورس وجود دارد گزارش‌هاي 9ماهه است كه بعضا اين گزارش‌ها خوب بوده‌اند. براي مثال شركت‌هاي ليزينگي گزارش‌هاي مناسبي را در شبكه كدال قرار داده‌اند اما اوضاع براي اغلب نمادهاي بورس جالب نيست. چنانچه قيمت نفت به همين صورت باقي بماند، حجم اقتصاد ايران بزرگ نمي‌شود و حتي ممكن است باز هم رشد منفي داشته باشيم. در اين صورت نمي‌توان براي بازار سرمايه كه بخشي از اين اقتصاد است، آينده مطلوبي پيش‌بيني كرد.
سنگينيان در پاسخ به اين سوال كه آيا دخالت‌هاي سازمان بورس و معاملات بلوكي باعث بي‌اعتمادي به بورس نشده است، بيان داشت: اگر در اين قيمت‌ها خريدار و فروشنده طي توافقي دست به معامله بزنند اشكالي به موضوع وارد نيست، اما اگر اين قبيل فعاليت‌ها با هدف گمراه كردن و فريب دادن فعالان بازار باشد، قطعا آثار سودمندي نخواهد داشت. براي جلوگيري از اين ابهامات، بهتر است فعالان بازار به شاخص سهام آزاد شناور آزاد توجه كنند و اين شاخص را مبناي تصميمات قرار دهند.
چرا بورس با كمبود نقدينگي مواجه است؟
سنگينيان همچنين در پاسخ به اين مساله كه كمبود نقدينگي تا چه حد باعث شرايط فعلي بورس تهران است، گفت: درحال حاضر همه بازارها دچار كمبود نقدينگي و كاهش ارزش معاملات هستند، اما اين موضوع نبايد فراموش شود كه نقدينگي در گردش در بازارها يك متغير وابسته است. درحال حاضر دو مساله وجود دارد كه باعث كاهش ارزش معاملات بورسي مي‌شود. اول آنكه EPS شركت‌ها كاهشي است و تعديل منفي پيش‌بيني سود در كمين شركت‌هاست. لذا سرمايه‌گذاري در بورس با ريسك تعديل منفي شركت‌ها مواجه است. از طرف ديگر نرخ سود بدون ريسك در محدوده بالايي قرار دارد. برخي از اوراق مشاركت وجود دارد كه تا 26درصد به صاحبان خود سود مي‌رسانند. اگر سود مركب اين دارايي‌ها را محاسبه كنيم، متوجه مي‌شويم كه زمان برگشت سرمايه در اينگونه سرمايه‌گذاري‌ها تقريبا سه سال‌ونيم است، برگشت سرمايه‌يي كه هيچ‌گونه ريسكي متوجه آن نيست. همين مساله است كه مانند سدي در مقابل انتقال سرمايه به بورس قرار گرفته است. از طرف ديگر بعيد به‌نظر مي‌رسد كه دولت قصد داشته باشد فضاي نقدينگي كشور را انبساطي كند. با تمام اين تفاسير انگيزه‌يي براي ورود سرمايه‌هاي جديد به بورس تهران وجود ندارد. مگر آنكه معضل تحريم‌ها مرتفع شده و فروش نفت تسهيل شود. شايد ورود ارز بتواند بازار را دستخوش تغييري معنادار كند.
سنگينيان در پايان كف شاخص كل را نامشخص عنوان كرده و گفت: چنانچه نمادهاي پالايشگاهي باز شوند، حتي حدودي كمتر از 60هزار واحد نيز براي شاخص كل متصور است.
آمار معاملات
طي معاملات روز چهارشنبه سرمايه‌گذاران بورسي تعداد 537ميليون و205هزارو601 سهم را به ارزش 901ميليارد و107ميليون و304هزار و995ريال در بورس اوراق بهادار خريداري كردند.در نتيجه خريدوفروش‌هاي ديروز سرمايه‌گذاران در بورس اوراق بهادار، شاخص با رشد 128واحدي روي عدد 65هزارو 256واحد ايستاد. اين معاملات در 42هزار و373 دفعه انجام شد.
ديروز مپنا با 34.96واحد، بيشترين تاثير مثبت را بر روند شاخص به جاي گذاشت. پس از آن بانك صادرات با 33واحد و بانك تجارت با 23واحد، بيشترين تاثير مثبت را بر شاخص داشتند. در مقابل، ملي مس با 63واحد، فولاد با 51واحد، گروه مديريت سرمايه‌گذاري اميد با 32واحد و سرمايه‌گذاري صندوق بازنشستگي با 27واحد، بيشترين تاثير منفي را بر روند شاخص داشتند. در ميان شاخص‌هاي صنايع، شاخص صنعت با كاهش 11واحدي به 54هزارو782واحد، شاخص بازار اول با افزايش 101واحدي به 48هزارو31واحد و شاخص بازار دوم با 203واحد افزايش به 128هزارو600واحد رسيد.
همانند چند روز اخير بيشترين ارزش معاملات به گروه مالي اختصاص داشت. سهام شركت‌هاي فعال در اين گروه، ديروز به ارزشي بالغ بر 193ميليارد ريال معامله شد. بعد از آن گروه خودرو و بانك‌ها بيشترين ارزش معاملات را داشتند. نگاهي به جزييات معاملات نشان مي‌دهد كه از ميان شركت‌هاي فعال در بورس اوراق بهادار ايران تاير، رينگ‌سازي مشهد، مهندسي نصير ماشين و مهركام پارس بيشترين افزايش قيمت را داشتند. در مقابل، بيشترين كاهش قيمت به‌نام شركت‌هاي بهنوش ايران، صنايع شيميايي فارس و سيمان خزر ثبت شد.
فرابورس
ارزش معاملات روز چهارشنبه فرابورس به 993ميليارد ريال رسيد. بازار فرابورس ايران شاهد افزايش 11واحدي شاخص بود و 116ميليون و580هزار ورقه بهادار به ارزش 993ميليارد و410ميليون ريال معامله شد.
در پايان معاملات روز چهارشنبه 116ميليون و580هزار ورقه بهادار در 19هزارو467 نوبت دست به دست شد و ارزش آن 993ميليارد و 410ميليون ريال رسيد.درحالي كه حق تقدم بيمه دي با معامله 13ميليون و 700هزار سهم بيشترين حجم و شهرسازي و خانه‌سازي باغميشه با 24ميليارد و380ميليون ريال معامله، بيشترين ارزش معاملات را به خود اختصاص داد، شاخص فرابورس با افزايش 11.56واحدي به 722.81 واحد رسيد.
بيشترين افزايش قيمت مربوط به صنعت روي زنگان و پس از آن شركت‌هاي شهرسازي و خانه‌سازي باغميشه و توكاريل و بيشترين كاهش هم نصيب مجتمع معادن مس تكنار، صنعتي مينو و بازرگاني و توليدي مرجان كار شد.در بازار سوم نيز 100هزار سهم معادل 100درصد سهام شركت سرمايه‌گذاري زعيم به‌طور يكجا و شرايطي به ارزش 3ميليارد و510ميليون ريال معامله شد. بازار اوراق با درآمد ثابت نيز شاهد معامله 201هزارو 960 ورقه مشاركت سه ماهه نارنجستان به ارزش 201ميليارد و960ميليون ريال بود و بيشترين حجم معاملات صندوق‌هاي قابل معامله دراختيار صندوق سرمايه‌گذاري اطلس با معامله 24هزارو15 سهم بود.