طبق گزارش سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی (رگولاتوری) تا پایان اسفندماه سال گذشته (1400)، درمجموع ۱۱۸ هزار و ۳۷۹ سایت نسل دوم، سوم و چهارم از سوی اپراتورهای همراه اول، ایرانسل و رایتل راه‌اندازی شده است که در این میان از این تعداد ۳۵ هزار سایت مربوط به نسل چهارم ارتباطاتی یعنی 4G است. اما با وجود راه‌اندازی این میزان سایت از سوی اپراتورها، یکی از مشکلات کیفیت اینترنت، کمبود سایت‌های BTS است که اپراتورها سعی می‌کنند با راضی کردن نهادهای عمومی مانند شهرداری‌ها و مردم با پرداخت اجاره بها تعداد سایت‌های خود را افزایش دهند. به گفته یکی از کارشناسان فقط یکی از اپراتورها در شهر تهران 500 سایت بی‌تی اس دیگر نیاز دارد تا کیفیت را افزایش دهد، از این‌رو به همکاری نهادهای عمومی و مردم برای راه‌اندازی سایت با نصب بی‌تی‌اس‌ها نیاز دارند.
نیاز به افزایش طول موج
مدیر تملیک سایت یکی از اپراتورها که نخواست نامش نوشته شود، معتقد است شبکه تلفن همراه چون سلولی بوده و دارای دکل (سایت) است برای استقرار در سطح منطقه‌ای از شهر طراحی و نصب و راه‌اندازی می‌شود تا گوشی‌های موبایل مشترکان اپراتورها بتوانند با هم ارتباط برقرار کنند. از آنجایی که در سال‌های گذشته نسل موبایل، دارای فرکانس‌های کوتاه و طول موج بلندتری بود بنابراین تعداد سایت‌های زیادی نیاز نبود و با راه‌اندازی تعدادی سایت امکان برقراری ارتباطات تلفن همراه مشترکان در سطح شهرها وجود داشت ولی با ارتقای تکنولوژی و پدید آمدن نسل‌های جدید ارتباطی 4G ، 3G و حتی 5G نیاز به راه‌اندازی سایت‌های BTS شدت یافته است.
سایت‌های جدید دارای سایت مرکزی و فرعی هستند و سایت‌های مرکزی، سایت‌های فرعی را پوشش می‌دهند و اهمیت سایت‌های مرکزی به مراتب بیشتر از سایت‌های فرعی است، چرا که اگر سایت مرکزی دچار اختلال شود، دیگر سایت‌هایی که از سایت اصلی تغذیه می‌شوند، نیز مختل می‌شوند ولی وقتی سایت فرعی دچار مشکل شود تنها در پوشش منطقه‌ای آن سایت، اختلال ایجاد می‌شود. با تغییر نسل‌های ارتباطات، فرکانس‌ها نیز بالاتر رفته است و این یعنی وقتی فرکانس افزایش یابد، طول موج آنها کاهش می‌یابد و وقتی این اتفاق می‌افتد برد سایت‌ها کوتاه می‌شود، از این‌رو به تعداد زیادی از این سایت‌ها در سطح شهر نیاز است تا نصب و راه‌اندازی شود. برای راه‌اندازی سایت‌ها به مکان‌های مناسب بخصوص در مناطق پرتردد و پرتجمع نیاز است.
برخی از این مکان‌ها که برای نصب سایت نیاز است، یا از آن خود اپراتورهاست یا در دست نهادهای عمومی و دولتی و بخش خصوصی و مردمی است. اپراتورها ترجیح می‌دهند که از مکان‌های متعلق به خود اپراتور و عمومی برای راه‌اندازی سایت‌ها استفاده کنند و با توجه به اینکه قراردادهای جامعی با شهرداری‌های شهرها وجود دارد ولی گاه به اماکن دولتی برای راه‌اندازی سایت‌ها نیز نیاز است. ولی خیلی وقت‌ها پیش می‌آید که مشترکان در مناطق مسکونی و تجاری منطقه‌ای تجمع دارند از این‌رو به ساکنان تجاری و مسکونی پیشنهاد می‌شود که مکانی که مورد نیاز اپراتورهاست مانند پشت‌بام‌ها را به اپراتورها اجاره دهند.
تعیین قیمت اجاره‌بها
از آنجایی که میزان متراژ مکان مورد نیاز سایت‌های اصلی و فرعی متفاوت است، اجاره مکان‌ها دارای قیمت‌های متفاوتی است و این قیمت‌ها نیز سلیقه‌ای نیست. این کارشناس تملیک سایت‌ها معتقد است قیمت سایت‌هایی که در شبکه دارای اهمیت بالایی هستند و به آنها زیاد سر زده می‌شود و نیاز به حضور دائم کارشناس دارد با سایتی که فرعی است و نیاز مداوم به سرزدن مأمور و کارشناس مربوطه ندارد، هم متفاوت است.
با مالکان خصوصی معمولاً قرارداد 5 ساله بسته می‌شود چون نه تنها از نظر ریالی هزینه هنگفتی برای راه‌اندازی سایت می‌شود، بلکه اعتبار شبکه نیز دارای اهمیت بالایی است چون وقتی مالکی عنوان کند، دیگر نمی‌خواهد سایت را روی پشت بام خود داشته باشد بنابراین با این اقدام‌ها، ارتباطات دچار اختلال می‌شود و نمی‌توان با هر بار که مالک نخواست ارتباطات را مختل کرده و سایت را جابه‌جا کرد. در نهادهای عمومی چون معمولاً طبق قانون آن نهاد عمل می‌شود با برخی نهادها طبق آیین نامه‌شان امکان بستن قرارداد 5 ساله وجود دارد ولی گاهی مدیران به‌دلیل حکم یکساله‌شان و به‌دلیل تغییرات دوره مدیریت‌شان، مدت قراردادها معمولاً یکساله است وامکان تمدید قراردادها با مدیر بعدی نیز وجود دارد از این‌رو اپراتورها نصب سایت نهادهای عمومی و دولتی را بر مالکان خصوصی ترجیح می‌دهند.
میزان اجاره‌بها
متراژ مکان‌های مورد نیاز برای نصب سایت‌های BTS از 25 مترمربع در پشت بام‌ها تا 90 مترمربع را شامل می‌شود. به‌عنوان مثال اگر اپراتوری بخواهد در روستایی دکلی با ارتفاع 60 متر نصب کند به فضایی در حدود 90 مترمربع نیاز دارد. اما اجاره بها چقدر است؟ اجاره‌ها برای مالکان از 20 میلیون تومان تا 120 میلیون تومان در سال را شامل می‌شود و همان‌طور که گفته شد این مبلغ بر اساس متغیرهاست. به عبارتی اگر اپراتوری بخواهد در شمال شهر تهران سایتی را راه‌اندازی کند باید با بیشترین مبلغ، قرارداد را ببندد و در ورامین با تغییراتی که اعلام شد کمترین مبلغ را. البته در موارد استثنا نیز برخی قیمت‌ها به فراخور برخی مناطق بیشتر هم پرداخت می‌شود.
به‌عنوان مثال اگر مسجدی بخواهد سایتی را روی پشت‌بام و حیاط و... خود نصب کند به علت کمک به مسجد و توسعه‌اش، اپراتورها اجازه دارند کمی بیشتر از قیمت کارشناسی هم پرداخت کنند. این کارشناس پرداخت ارقامی مانند 500 میلیون تومان در سال اجاره برای نصب بی‌تی‌اس را رد کرد. به اعتقاد وی ممکن است این رقم برای 5 سال پرداخت شده باشد چون پرداخت این میزان مبلغ برای اپراتور توجیه اقتصادی ندارد، مگر اینکه بسته به شرایط اجاره 5 سال را یکجا پرداخت کرده باشد.
نبود آگاهی بزرگترین چالش
یکی از چالش‌های حین راه‌اندازی سایت (BTS)این است که مردم از نصب سایت ممانعت می‌کنند، چرا که فکر می‌کنند هرچه دکل بیشتر باشد برای سلامتی افراد خطرناک تر است این در حالی است که دقیقاً موضوع برعکس است. امواج تلفن همراهی که همیشه همراه کاربران است بسیار بیشتر از تشعشعات دکل‌های مخابراتی است، چرا که تلفن همراه دائم در حال به روزرسانی موقعیت مکانی خود است، از این‌رو دارای شدت سیگنال در اطراف خودش است و میدان الکترومغناطیسی اطراف خود ایجاد می‌کند بنابراین هرچقدر آنتن دهی تلفن همراه به علت کم بودن دکل‌ها و دور بودن از دکل مناسب نباشد، تلفن همراه باید با شدت بیشتری سیگنال‌ها را مخابره کند و به این ترتیب این سیگنال‌ها بزرگتر و قویتر می‌شود و هنگام صحبت کردن سر ما در مرکز آن میدان الکترومغناطیسی قرار می‌گیرد و این موضوع باعث می‌شود که به بدن صدمه وارد شود ولی وقتی تعداد سایت‌ها بیشتر باشد، این شدت مخابره سیگنال‌ها کم می‌شود.
از سوی دیگر میزان استاندارد تشعشعات در دنیا مشخص است و باید تمام اپراتورها این میزان را با اندازه‌گیری رعایت کنند و سازمان انرژی اتمی کشور بر میزان تشعشعات سایت‌ها نظارت دارد و اگر از میزان استاندارد بیشتر باشد، پروانه اپراتورها را لغو می‌کند، از این‌رو اپراتورها حتی میزان کمتر از استانداردها را رعایت می‌کنند. با این حال اگر شهروندان نسبت به میزان تشعشعات از سایت‌های مخابراتی مشکوک هستند، می‌توانند آن را با سازمان انرژی اتمی کشور در میان بگذارند و آنها با مراجعه حتی میزان تشعشعات در اتاق خواب آنها را نیز اندازه‌گیری می‌کنند. به گفته این کارشناس اکنون با اینکه روی زیباسازی سایت‌ها نیز کار می‌شود ولی به‌دلیل نبود آگاهی کافی و انتشار اطلاعات غلط در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی از بحث تشعشعات، حساسیت مردم نسبت به راه‌اندازی دکل‌ها بیشتر شده است.
این در حالی است که هرچه تعداد سایت‌ها کمتر باشد، تلفن همراه با شدت بیشتر اقدام به سیگنال‌رسانی می‌کند بنابراین مضرات آن بیشتر خواهد بود و مردم هم ناآگاهانه با ممانعت از نصب سایت‌ها خود را در معرض خطرات بیشتری قرار می‌دهند. البته باید گفت در مناطقی از شهر که اطلاعات مردم بالاست و دارای سطح تحصیلات بالاتری هستند اپراتورها با کمترین ممانعت از نصب سایت‌ها مواجه هستند و حتی در بیمارستان‌ها در حال راه‌اندازی نصب سایت هستند. این در حالی است که اگر استانداردهای تشعشعات رعایت نمی‌شد، آنها اجازه نصب سایت را نمی‌دادند.