تا همین چند وقت پیش شهروندان ایرانی به مدت 8 ماه متوالی بزرگترین خریدار خارجی خانه در ترکیه بودند، اما نوار پیشتازی آنها توسط شهروندان روسیه قطع شده است.
با اینکه بطور سنتی، روس‌ها به‌همراه شهروندان عراقی طی سال‌های اخیر از خریداران بزرگ خانه در ترکیه محسوب می‌شوند؛ اما در اکثر ماههای دو سال اخیر شهروندان ایرانی جایگاه خود را در صدر فهرست خریداران خارجی املاک در کشور همسایه حفظ کرده بودند.
داده‌های منتشر شده توسط مرکز آمار ترکیه نشان می‌دهد در ماه آوریل شهروندان روس ۱۱۵۲ خانه در ترکیه خریدند؛ این رقم برای شهروندان ایرانی ۹۰۵ بود.
درست یک ماه پیش از آن (ماه مارس) شهروندان ایرانی در رتبه اول خریداران بودند و روسیه بعد از عراق در جایگاه سوم؛ البته همزمان شهروندان روسیه خرید خانه در امارات متحده عربی را هم افزایش داده‌اند.
افزایش تقاضا برای خرید خانه در ترکیه بعد از جنگ اوکراین
مدتی بعد از حمله روسیه به اوکراین (٢٤ فوریه) تقاضا برای خرید خانه در ترکیه توسط شهروندان غیرترک افزایش یافت که البته این تقاضا در همه شهرهای ترکیه یکسان نبود.
در ماه فوریه که آغاز تهاجم نظامی روسیه به اوکراین بود مجموع خانه‌های فروخته شده به شهروندان خارجی در ترکیه به بیش از ۴۶۰۰ می‌رسید که یک ماه بعد در ماه مارس ١٠٠٠ خانه به این تعداد اضافه شد و به ٥٦٠٠ رسید.
این روند در ماه بعد (آوریل) هم ادامه یافت و شهروندان غیرترک ۶۵۰۰ خانه در این کشور خریدند؛ در این ماه سهم روس‌ها به نسبت سایر شهروندان خارجی به شدت افزایش یافته بود.
اتفاقات اخیر در حالی رقم خورد که جنگ اوکراین در جریان بود و همزمان تحریم‌های گسترده و بی‌سابقه‌ای توسط کشورهای غربی علیه روسیه به اجرا در می‌آمد؛ تحریم‌هایی که به غیر از هدف قرار دادن اقتصاد روسیه، زندگی شهروندان عادی و ثروتمندان این کشور را هم متاثر می‌کرد.
قطع دسترسی به سیستم سوئیفت، مسدود شدن دارایی‌ها روسیه و هدف قرار دادن اولیگارش‌های روسی توسط تحریم‌های غرب از جمله این موارد بود.
تا پیش از الزام روسیه برای پرداخت بهای نفت و گاز به روبل، پول ملی این کشور رو به سقوط بود؛ از همین رو شهروندان روسیه به دنبال راهی برای ادامه مراودات با جهان خارج و در عین حال فرار از سقوط روبل بودند که خرید خانه در کشورهای دیگر از جمله امارات و ترکیه گزینه مناسبی در این زمینه برای آنها محسوب می‌شد.
بعد از حمله روسیه به اوکراین، قیمت مسکن و اجاره بها را در شهرهایی نظیر استانبول و آنتالیا که بطور سنتی، گزینه اول خرید برای بسیاری از خریداران خارجی محسوب می‌شود، افزایش یافت.
در سال ٢٠٢١ میلادی در مجموع شهروندان خارجی نزدیک به ٢٠ هزار ٨٠٠ در ترکیه خریدند؛ از این رقم بیش از ۸۵۰۰ خانه در استانبول و بیش از ۵۴۰۰ خانه در آنتالیا بوده است؛ آنکارا در این فهرست در رتبه سوم قرار دارد.
گران شدن مهاجرت از طریق خرید ملک در ترکیه
جنگ روسیه در اوکراین و پیامدهای آن در حالی تقاضای افزایش خرید خانه در ترکیه را برای ثروتمندان روسی افزایش داد که اقتصاد ترکیه روزهای خوشی را سپری نمی‌کند.
نرخ تورم سالانه در ماه آوریل نزدیک به ٧٠ درصد اعلام شده؛ همزمان تورم در بخش مسکن طی یک سال اخیر بطور متوسط بیش از ۶۱ درصد بوده.
حدود سه سال پیش بود که دولت این کشور برای جذب سرمایه خارجی و جلوگیری از افت ارز لیره با اعمال تغییراتی قوانین مرتبط با سرمایه‌گذاری از طریق خرید ملک را تسهیل کرد.
تا پیش از آن، متقاضیان باید خانه‌هایی به ارزش حداقل یک میلیون دلار می‌خریدند تا بتوانند شهروندی ترکیه را کسب کنند که با معرفی قوانین جدید این رقم به یک چهارم یعنی ۲۵۰ هزار دلار کاهش پیدا کرد.
همین باعث شده بود بسیاری از شهروندان ایرانی برای جلوگیری از افت ارزش ریال و کسب شهروندی یک کشور خارجی اقدام به خرید خانه در این کشور کنند؛ معرفی این قوانین در حالی بود نرخ ارز در ایران رو به افزایش بود و قیمت دلار به ۲۰ هزار تومان هم رسیده بود.
اما پس از جنگ اوکراین و همزمان با افزایش تقاضا برای خرید خانه در شهرهایی نظیر استانبول و آنتالیا، رقم کسب شهروندی از طریق سرمایه‌گذاری افزایش یافت.
اواخر فروردین ماه امسال دولت ترکیه شرط دریافت شهروندی این کشور را در ازای خرید اموال غیرمنقول را از ۲۵۰ هزار دلار به ۴۰۰ هزار دلار رساند.
افت پول ملی و تورم در ترکیه
ارزش لیره ترکیه در برابر دلار از پارسال تا کنون تقریبا نصف شده است؛ در ژوئن پارسال هر دلار آمریکا تقریبا ۸/۵ لیره بود که حالا این رقم به بیش از ١٦ لیره رسیده است. بالا رفتن قیمت حاملهای انرژی و کالاها به دلیل حمله روسیه به اوکراین هم تورم این کشور را تشدید کرده است.
به استناد داده‌های مرکز آمار این کشور، تورم سالانه ۷۰ درصدی در این کشور در حالی رقم خورده که تورم در بخش حمل و نقل حدود ١٠٥ درصد است؛ همزمان قیمت غذا و نوشیدنی‌های غیرالکلی در این کشور حدود نزدیک به ٩٠ درصد بالاتر رفته است.
با نگاهی به آمارهای رسمی در ترکیه می‌توان دریافت که فقط بخشی از بالا رفتن قیمت مسکن در ترکیه به افزایش تقاضا توسط شهروندان خارجی بر‌میگردد و تورم عمومی در این روند دخیل بوده است.
در ماه آوریل در مجموع بیش از ۱۳۳ هزار خانه در ترکیه فروخته شده که نزدیک به ٦٥٠٠ خانه را شهروندان خارجی خریده‌اند.
اما نکته قابل توجه این است که سهم شهروندان خارجی در خرید خانه در این کشور بویژه در شهرهایی نظیر آنتالیا چشمگیر بوده است.
بعنوان مثال از ابتدای سال جاری میلادی در مجموع بیش از ۲۳ هزار خانه در آنتالیا معامله شده که بیش از ۵۴۰۰ خانه را شهروندان غیرترک خریده‌اند که علت آن را می‌توان در تمایل بسیاری برای زندگی در این منطقه ساحلی جستجو کرد.
با گذشت حدود سه ماه از حمله روسیه به اوکراین شرایط برای شهروندان روس و ایرانی که متقاضی خرید خانه در ترکیه بوده‌اند متفاوت شده است.
رقم سرمایه‌گذاری برای کسب شهروندی ترکیه در حالی از ١٥٠ هزار دلار به ٤٠٠ هزار دلار رسیده که ارزش ریال به نسبت ماههای قبل کمتر شده و نرخ دلار اخیرا به ٣٠ هزار تومان هم رسید؛ این دو تحول ممکن است از تعداد متقاضیان ایرانی برای خرید خانه در کشور همسایه طی ما‌های آینده بکاهد.
از سوی دیگر طی ماههای اخیر و با الزام روسیه برای پرداخت اقلام صادراتی بویژه گاز به روبل، ارزش پول ملی این کشور تقویت شده است.
اخیرا نرخ برابری دلار آمریکا در برابر روبل روسیه به حدود ۵۷ هم رسید که بالاترین ارزش نرخ این ارز در حدود ٤ سال اخیر بود.
تقویت پول ملی روسیه در کنار انگیزه‌های متعدد شهروندان ثروتمند روس برای باقی ماندن در چرخه ارتباط با دنیای خارج بدور از تحریم‌ها، آنها را در وضعیت متفاوتی از شهروندان ایرانی متقاضی خرید خانه در ترکیه قرار داده است.