آرمان ملي: اصلاح نظام يارانه‌اي کشور در چند روز اخير کليد خورد و پس از واريز مبالغ يارانه‌اي جديد به حساب خانوارها قيمت جديد کالاهاي اساسي نيز اعلام شد و بر اساس اين تغييرات هر کيلو مرغ به 64 هزار تومان هر کيلو تخم مرغ به 40 هزار تومان افزايش يافت و لبنيات نيز در اين بين با تغييراتي مواجه شد.
البته با اجراي اين سياست بساط نقد و تحليل نيز حسابي داغ شده به طوريکه مسئولان بانک مرکزي اساسا تاثير اصلاح يارانه‌اي را در نرخ تورم کمتر از 10 درصد دانسته و حتي بررسي‌ها از ميزان پرداخت يارانه‌ها با قيمت کالاهي اساسي نشان مي‌دهد که قدرت خريد خانوارها نيز در نظر گرفتن اين فاکتورها با رشد مواجه شده است. اگرچه ترديد نيست که اگر رشد قيمت‌ها تنها به چند کالاي اساسي محدود شود قدرت خريد خانوارها با افزايش مواجه مي‌شود اما تجربه نشان داده در اقتصاد ايران رشد قيمتي کالاهاي اساسي به تمامي حوزه‌ها تسري خواهد يافت و اين درحالي‌است که در فهرست قيمت‌هاي جديد دولت کالاهايي همچون گوشت قرمز که سهم عمده‌اي سبد مصرفي خانوارهاي را به خود اختصاص مي‌دهد وجود ندارد بنابراين در صورتيکه ساير کالاهاي موجود در سبد خانوارها مورد احتساب قرار گيرد احتمالا افزايش قدرت خريدي در يارانه بگيران شاهد نخواهيم بود.اگرچه که کارشناسان معتقدند اين اقدامات به صورت مسکني موقت عمل کرده و از آنجايي که اقتصاد کشور فرصت اصلاح را در سال‌هاي گذشته از دست داده در شرايط کنوني بايد سياست‌هاي حمايتي در درازمدت عملياتي شود.
بر اساس اين گزارش با وجود افزايش قيمت 4 قلم کالاي اساسي از جمله مرغ، تخم مرغ، روغن و لبنيات از 22 ارديبهشت ماه، با محاسبات صورت گرفته قدرت خريد 9 دهک افزايش يافته است؛ براي مثال يک خانواده 4 نفره در دهک اول شهري، نفري 400 هزار تومان و مجموعا يک ميليون و 600 هزار تومان يارانه دريافت مي‌کنند. هزينه خريد مرغ، تخم مرغ، شير، پنير و انواع روغن اين خانواده قبل از اصلاح قيمت‌ها 241 هزار تومان بود که با تغيير قيمت اين اقلام، 568 هزار تومان خواهد شد. اين يعني هزينه اين خانواده 327 هزار تومان افزايش يافته است. همچنين ميزان يارانه خالص دريافتي اين خانواده نسبت به يارانه قبلي يک ميليون و 250 هزار تومان افزايش يافته، اين يعني قدرت خريد اين خانواده در 4 کالاي ذکر شده 923 هزار تومان زيادتر شده است.در دهک دوم شهري نيز محاسبات به همين شکل است. يعني يک خانواده 4 نفره مبلغي بالغ بر يک ميليون و 600 هزار تومان يارانه دريافت مي‌کند با اين تفاوت که هزينه خريد اقلامي چون مرغ، تخم مرغ، لبنيات و روغن پيش از اصلاح قيمت براي آنها 336هزار و 500 تومان بود که بعد از اين اصلاح به 803 هزار تومان مي‌رسد و افزايش هزينه 466 هزار و 500 توماني را تجربه خواهند کرد. اما ميزان افزايش يارانه خالص دريافتي آنها يک ميليون و 250 هزار تومان خواهد بود و اين يعني قدرت خريد دهک دوم شهري 783 هزار تومان افزايش پيدا مي‌کند.
يک خانواده چهار نفره در دهک سوم شهري نيز مانند دو دهک قبل يارانه يک ميليون و 600 هزار توماني دريافت خواهند کرد. اين دهک که پيش از افزايش قيمت‌ها براي خريد اقلام اساسي 375 هزار تومان هزينه مي‌کرد بعد از اصلاح قيمت‌ها بايد 918 هزار تومان هزينه کند و 543 هزارتومان به هزينه‌هاي آنها اضافه خواهد شد اما با توجه به افزايش يارانه خالص دريافتي مانند دو دهک قبلي به قدرت خريد اين خانواده در دهک سوم 706 هزار تومان اضافه مي‌شود. دهک چهارم شهري اما متفاوت با سه دهک قبلي است.
يک خانواده 4 نفره در دهک چهارم مجموعا يک ميليون و 200 هزار تومان يارانه دريافت مي‌کند. ميزان يارانه خالص دريافتي آنها نسبت به قبل 846 هزار تومان افزايش يافته است. اين يعني با وجود اينکه هزينه‌هاي خريد 4 قلم کالاي اساسي آنها از 397 هزار تومان قبل از اصلاح قيمت‌ها به 952 هزار تومان بعد از اصلاح قيمت‌ها تغيير مي‌کند و هزينه‌هاي آنها 555 هزار تومان زيادتر مي‌شود اما قدرت خريدشان نيز 291 هزار تومان بيشتر مي‌شود.يک خانواده 4 نفره در دهک پنجم نيز مانند خانواده چهارنفره در دهک چهارم يارانه دريافت مي‌کند. هزينه خريد مرغ، تخم مرغ، پنير، شير و انواع روغن براي اين خانواده قبلا 433 هزار تومان بود که به يک ميليون و 42 هزار تومان تغيير خواهد کرد. اين يعني با توجه به اينکه هزينه اين خانواده 609 هزار تومان زيادتر شده، اما با توجه به يارانه جديد دريافتي قدرت خريدشان نيز 236 هزار تومان افزايش خواهد يافت.دهک ششم نيز مانند دو دهک قبل از خود است.
يعني يک خانواده چهار نفره در اين دهک يک ميليون و 200 هزار تومان يارانه مي‌گيرند و ميزان يارانه خالص دريافتي آنها 846 هزار تومان افزايش مي‌يابد. هزينه‌هاي خريد اين خانواده از 436 هزار تومان به يک ميليون و 48 هزار تومان افزايش خواهد يافت و با وجود اينکه تغيير قيمت‌ها 611 هزار تومان به هزينه خانوار اضافه مي‌کند ولي به قدرت خريد آنها 234 هزار تومان اضافه خواهد شد.يارانه دهک هفتم نيز مانند دو دهک قبلي بوده با اين تفاوت که هزينه خريد چهار قلم کالاي اساسي براي آنها از 474 هزار تومان به يک ميليون و 170 هزار تومان تغيير خواهد کرد. اين يعني 696 هزار تومان به هزينه خانواده اضافه خواهد شد ولي به قدرت خريد آنها 150 هزار تومان اضافه مي‌شود. البته اين روند در دهک‌هاي هشتم و نهم که از قدرت مالي بيشتري بر خوردارند به 71 و 18 هزار تومان مي‌رسد.
تمرکز بر ترميم طولاني مدت قدرت خريد مردم
جعفر خيرخواهان کارشناس اقتصادي در اين رابطه مي‌گويد: موضوعي که نمي‌توان در آن ترديدي کرد اين است که اقتصاد ايران در حدود 10 سال گذشته، کوچک‌تر شده و با مشکلاتي جدي دست و پنجه نرم کرده است. وي با بيان اينکه فاصله ايجاد شده ميان قيمت‌ها و قدرت خريد مردم به راحتي پر نمي‌شود، تشريح کرد: با افزايش ميزان يارانه نقدي در روزهاي گذشته اين اميد به وجود آمده که تغييراتي در قدرت خريد مردم ايجاد شود، اما واقعيت اين است که اين تحولات به شکل يک مُسکن عمل مي‌کنند و اقتصاد ما که در سال‌هاي گذشته فرصت اصلاحات کلان را از دست داده است، امروز بايد به لزوم انجام اين اصلاحات براي ترميم طولاني مدت قدرت خريد مردم تمرکز کند.
خيرخواهان با اشاره به لزوم ارتباط دقيق ميان دولت و مردم، تاکيد کرد: دولت بايد به شکل دقيق به مردم توضيح دهد که اقتصاد کشور را در چه شرايطي تحويل گرفته و اصلاحاتي که در دستور کار قرار داده با چه هدفي اجرايي مي‌شوند. در واقع اين تغييرات بايد يک متولي مشخص داشته باشد تا هم به مردم شرايط را توضيح بدهد و هم نحوه اجراي سياست‌هاي تازه را تشريح کند تا اگر شرايط به نفع مردم تغيير کرد، آنها در جريان اين تغييرات باشند.همچنين دولت بايد اعلام کند که تامين کالاهاي موردنياز آنها نيز بدون هيچ مشکلي انجام خواهد شد.