دولت ابراهیم رئیسی نیز همچون محمود احمدی‌نژاد اجرای برنامه آزادسازی قیمت کالاهای اساسی را با توزیع یارانه نقدی آغاز کرد. اما قدرت خرید یارانه واریزی آنها با توجه به صعود نرخ تورم و جهش بهای ارز طی نزدیک به ۱۲ سال گذشته چقدر با هم تفاوت دارد؟
دولت محمود احمدی‌نژاد در آذر ماه سال ۱۳۸۹ و همزمان با آغاز اجرای قانون هدفمندسازی یارانه که قرار بود، نرخ شانزده قلم کالا و خدمت از جمله بنزین، گازوئیل، گاز، نفت، برق، آب، گندم، شکر، برنج، روغن و شیر را با حذف یارانه دولتی آنها طی ۵ سال به سطح قیمت‌های بین‌المللی برساند، در نخستین مرحله واریز یارانه نقدی به حساب خانوارها، برای جبران قدرت خرید هر نفر ۴۵ هزار و پانصد تومان واریز کرد.
با توجه به این که مرکز آمار شاخص قیمت کالاها و خدمات مصرفی خانوار (CPI) را در فروردین گذشته، ۴۱۵ اعلام کرده و این شاخص در سال ۱۳۸۹، نزدیک به ۳۴.۱۶۷ بوده، قدرت هر ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان آن سال، معادل ۵۵۲ هزار تومان در فروردین گذشته است.
ابراهیم رئیسی نیز شب گذشته اعلام کرد که دولت او با هدف آنچه مبارزه با فساد توزیع رانت ارزی و مقابله با قاچاق کالاهای اساسی ارزان به خارج از ایران اعلام شد، نرخ ارز ۴۲۰۰ تومانی را که برای تامین سالانه حدود ۱۶ تا ۱۸ میلیارد دلار کالای اساسی(غلات، مرغ، روغن، شکر و...) اختصاص می‌یافت، حذف می‌کند. اقدامی که موجب اختصاص ارز نیمایی برای تامین این کالاها می‌شود که در حال حاضر ۲۵ هزار و ۴۰۰ تومان یعنی ۶ برابر دلار ۴۲۰۰ تومانی است.
او اعلام کرد که دولت به منظور جبران افت قدرت خرید مردم در شرایط حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی، برای هر فرد حاضر در سه دهک پایین درآمدی ۴۰۰ هزار تومان و برای هر فرد شناسایی شده در دهک‌های چهارم تا نهم درآمدی ۳۰۰ هزار تومان در نظر گرفته که تا زمان آماده شدن کالابرگ الکترونیکی به حساب بانکی سرپرست خانوارها واریز می‌شود. ارقامی که قدرت خرید آنها پایین‌تر از ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانِ ۱۲ سال پیش است.
همزمان با آغاز واریز اولین یارانه نقدی ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی، هر دلار آمریکا در بازار آزاد تهران هزار و ۶۵ تومان داد و ستد می‌شد. یعنی یارانه نقدی ماهانه معادل ۴۲.۷ دلار آمریکا بود.
اما همزمان با واریز یارانه حذف ارز ترجیحی که برای سه دهک پایین درآمدی ۴۰۰ هزار تومان در نظر گرفته شده است، نرخ آزاد هر دلار آمریکا ۲۸ هزار و ۶۰۰ تومان بود. به عبارت دیگر قدرت خرید بین‌المللی یارانه نقدی واریز شده از سوی دولت ابراهیم رئیسی معادل ۱۴ دلار است.
بدین ترتیب، قدرت خرید بین‌المللی یارانه نقدی ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی در آغاز واریز آن ۳ برابر یارانه نقدی ۴۰۰ هزار تومانی بوده است. البته هر چند که دولت احمدی‌نژاد در حصول به آن ناموفق بود ولی قصد داشت نرخ ۱۶ قلم کالا و خدمت یارانه‌ای را آزاد کند ولی دولت رئیسی فعلا از اصلاح شیوه اعطای یارانه به نان و دارو و نیز حذف ارز ترجیحی کالاهای محدودتری از جمله روغن، برنج، شکر، مرغ، گوشت، حبوبات، چای و تخم مرغ سخن به میان آورده و دامنه محدودتری از کالاها را هدف قرار داده است.