اگرچه وزیر صمت سال گذشته وعده داده بود که با افزایش تولید خودرو در سال جاری قرعه‌کشی خودرو حذف می شود اما در بخشنامه‌ای که به تازگی به سازمان حمایت ابلاغ کرده است، خواسته تا تمهیدات جدیدی برای قرعه‌کشی متمرکز خودرو فراهم شود.
یکی از وعده های فاطمی امین وزیر صنعت، معدن و تجارت، حذف قرعه‌کشی شرکت‌های خودروسازی برای عرضه خودرو در سال ۱۴۰۱ بود، قرعه‌کشی که با ابهامات فراوانی مواجه است.
برنامه این بود که با اجرای قرعه‌کشی، خودروی تولید داخل به دست مصرف‌کننده برسد اما به دلیل وجود ابهامات زیاد و غیرشفاف بودن این پروسه، این روند موجب شده است که عرضه خودرو به نقاط هدف که همان مصرف‌کننده واقعی است، چندان برخورد نکند.
به هر حال، با گذشت چند ماه از وعده وزیر صمت مبنی بر حرف قرعه‌کشی خودرو در سال 1401، یک و نیم ماه از سال جاری گذشته است اما هنوز این وعده عملیاتی نشده است.
* حذف قرعه کشی خودرو در صورت تولید یک میلیون و 400 هزار خودرو
منوچهر منطقی، معاون صنایع حمل و نقل وزارت صمت، در مورد اینکه چه زمانی وعده حذف قرعه کشی محقق می‌شود؟ می‌گوید: افزایش عرضه خودرو یکی از راهکارهای مؤثر برای کاهش قیمت خودرو است، محاسبات انجام شد تا نشان دهد چقدر خودرو باید عرضه شود تا نیازی به انجام قرعه‌کشی نباشد و بر اساس نتایج آن محاسبات، برنامه‌ریزی‌های لازم انجام شد.
به گفته معاون وزیر صمت اگر سالی یک میلیون و 400 هزار دستگاه خودرو به بازار ایران عرضه شود به قرعه کشی نیازی نخواهد بود، پس تولید یک میلیون و 500 هزار دستگاه خودرو برای امسال هدف‌گذاری شده است تا عرضه و تقاضا به هم نزدیک شود.
منطقی می‌گوید: با این افزایش عرضه، هرچقدر جلوتر برویم تعداد خودروهای بیشتری از شمول قرعه‌کشی حذف خواهند شد و پیش‌بینی می‌شود که حتی برخی خودروها نیز به‌صورت فروش اقساطی عرضه شوند و اکنون نیز برخی خودروسازان خودروهای خود را به‌صورت نقد و اقساط ارائه می‌دهند.
معاون صنایع حمل‌ونقل وزارت صنعت، معدن و تجارت با اشاره به روند تدریجی حذف قرعه‌کشی‌ها می‌گوید: این موضوع در طول سال تحقق خواهد یافت و مربوط به ابتدای سال نیست، بلکه به‌مرور و با افزایش عرضه خودرو، تعادل در بازار عرضه و تقاضا به وجود خواهد.
* قرعه‌کشی خودرو فعلا حذف نمی‌شود
به گزارش فارس با توجه به وعده وزیر صمت مبنی بر حذف قرعه‌کشی خودرو در سال جاری و گفته‌های معاون وزیر صمت این انتظار وجود داشت که قرعه‌کشی خودرو حداقل در ماه‌های آتی حذف شود اما در بخشنامه ای که وزیر صمت روز گذشته به سازمان حمایت ابلاغ کرده است، معلوم شد که قرعه کشی خودرو فعلا حذف نخواهد شد.
فاطمی امین، در بخشنامه مذکور به سازمان حمایت اعلام کرده است که تا زمان ایجاد توازن در عرصه و تقاضای خودرو، تمهیدات لازم برای قرعه کشی متمرکز خودرو توسط این سازمان حداکثر تا بیست و پنجم اردیبهشت امسال فراهم شود و همه خودروسازها از هیجدهم اردیبهشت هرگونه عرضه خودرو را با هماهنگی سازمان حمایت و صرفا از طریق سامانه متمرکز قرعه‌کشی انجام دهند.
در متن بخشنامه سیدرضا فاطمی امین، وزیر صمت، به عباس تابش، مدیرعامل سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولید کنندگان، آمده است: «در اجرای بند (5) از دستورات ابلاغی رئیس جمهور محترم (موضوع نامه شماره ۱۶۱۸۹ مورخ ۱۴۰۰.۲.۱۵) در خصوص نحوه عرضه خودرو به منظور ایجاد شفافیت و افزایش رضایت مندی مردم مبنی بر اینکه (ضمن حذف تدریجی روند قرعه کشی، با افزایش عرضه، فرآیند فعلی عرضه خودرو (از طریق قرعه کشی) فورا اصلاح و شفاف سازی لازم در آن صورت گیرد، ضروری است تا زمان ایجاد توازن در عرضه و تقاضای خودرو که می تواند به حذف تدریجی قرعه کشی منجر شود، تمهیدات لازم برای قرعه کشی متمرکز خودرو توسط سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولید کنندگان حداکثر تا تاریخ ۱۴۰۱.۲.۲۵ فراهم شود و تمامی خودروسازها از تاریخ ۱۴۰۱.۲.۱۸ هر گونه عرضه خودرو را با هماهنگی آن سازمان و صرفا از طریق سامانه متمرکز قرعه کشی انجام دهند. تا ضمن ایجاد شفافیت مورد نظر، امکان عرضه عادلانه تر برای کلیه خودروهای تولیدی فراهم شود».
در ادامه این نامه آمده است: «عرضه خودرو صرفا از طریق سامانه متمرکز قرعه کشی، جزو ضوابط توزیع و عرضه خودرو موضوع ماده 5 قانون تعزیرات حکومتی مصوب می‌شود و هر گونه عرضه خودرو خارج از ضوابط مذکور شائبه عنوان عرضه خارج از شبکه محسوب شده و مورد پیگرد قانونی قرار می‌گیرد».
* شفافیت در عرضه خودرو به روش قرعه کشی وجود ندارد
بنابراین گزارش، عبدالله توکلی لاهیجانی، سرپرست دفتر صنایع خودروی معاونت حمل و نقل وزارت صمت نیز پیش از این در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس با تاکید بر اینکه روند غیرشفاف انجام قرعه‌کشی و عرضه خودروسازان فعال در صنعت خودروی کشور مورد انتقاد جدی وزارت صمت است، گفته بود: اصلاح این امر نیازمند ساختار شفاف، یکپارچه، قابل دفاع است تا شائبه‌ای در اذهان عمومی نسبت به روند عرضه و توزیع، ایجاد نشود.
به گفته توکلی لاهیجانی از سوی دیگر با توجه به آنکه تقاضای خودرو در جامعه با میزان تولید کنونی همخوانی ندارد ضروری است تا حساسیت‌های لازم در خصوص عرضه محصولات تولیدی توسط خودروسازان لحاظ شود و از هرگونه واگذاری خودرو به افراد، شرکت‌ها، دستگاه‌های دولتی و غیر دولتی به صورت رانتی و غیرشفاف و یا متفاوت با رویه شفاف و یکپارچه خودرو اجتناب به عمل آید.
* سازمان حمایت باید ضوابط جدیدی را برای قرعه‌کشی خودرو در نظر گیرد
به گزارش فارس به هر حال در حالی که انتظار می رفت با توجه به وعده های وزیر صمت مبنی بر افزایش تولید خودرو در سال جاری، قرعه کشی خودرو حذف شود بر اساس بخشنامه ابلاغی 12 اردیبهشت وزیر صمت به سازمان حمایت، فعلا حذف قرعه‌کشی خودرو محقق نخواهد شد و اتفاقا سازمان حمایت باید ضوابط جدیدی را برای قرعه‌کشی در نظر گیرد و به عبارتی فعلا باید فرآیند قرعه کشی خودرو براساس این بخشنامه اصلاح شود.
درواقع پابرجایی قرعه‌کشی خودرو شاید بدان معنا باشد که خودروسازان تن به افزایش تولید نمی‌دهند و با دپو کردن خودروهای تولیدی در کف انبارهای خود به بهانه‌های کمبود قطعه، کماکان مایل هستند تزریق قطره‌چکانی به بازار را برای افزایش قیمت‌های بیشتر ادامه دهند.