29 اسفندماه 1329 بود که محمد مصدق، شیر نفت را بر روی استعمارگران بست تا سنگ بنای نفت ملی را در کشور بر زمین بگذارد و نقطه عطفی در تاریخ صنعت نفت جهان باشد. روزی که دادگاه لاهه رای بر ملی شدن صنعت نفت ایران داد و نفت ایران، ملی شد.
امروز ۷۱ سال از ملی شدن صنعت نفت ایران می گذرد و به این بهانه در گفت‌وگویی با دکتر رامین روغنیان کارشناس مسائل نفتی و مدیر امور فنی شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب، نیم نگاهی بر صنعت نفت ایران طی ۷۱ سال اخیر داشته ایم.
دکتر رامین روغنیان در گفت‌وگو با ایسنا، در خصوص ملی شدن صنعت نفت و اثرات این حرکت تاریخی طی ۷۱ سال گذشته بر صنعت نفت ایران، گفت: در دوره مصدق و پیش از آن، سهم بسیار ناچیزی از فواید استخراج نفت عاید کشور می شد و زیاده خواهی های کشورهای استعمارگر نیز باعث ضایع کردن بیشتر حق و حقوق مسلم مردم ایران می شد.
وی با بیان اینکه ملی شدن صنعت نفت یک فلسفه وجودی داشته است، افزود: با توجه به این شرایط ایجاد شده از سوی استعمارگران، راه و چاره ای جز ملی شدن صنعت نفت ایران وجود نداشت و حتما باید این اتفاق رخ می داد.
این کارشناس مسایل نفتی گفت: براساس اهداف ملی شدن صنعت نفت، همه فعالیت های مربوط به اکتشاف، استخراج و بهره برداری از منابع نفتی باید در اختیار دولت باشد و این مساله مانعی برای زیاده خواهی های دولت های استعمارگر در دولت مصدق بود.
روغنیان در پاسخ به این سوال که در ۷۱ سالی که از ملی شدن صنعت نفت می گذرد، آیا صنعت نفت واقعا ملی شده است یا خیر؟ عنوان کرد: قانون ملی شدن صنعت در دوره مصدق، وقتی که به تصویب مجلس شورای ملی آن زمان رسید، به دلیل فشارهای سنگین بین المللی بر دولت مصدق و سپس اعمال تحریم ها و کودتای ۲۸ مرداد عملا اجرایی نشد.
وی افزود: در آن زمان با شرایط ایجاد شده در کشور و علی رغم تصویب قانون ملی شدن صنعت نفت اما عملا همه اقدامات و تصمیم گیری ها در زمینه اکتشاف، استخراج و بهره برداری به دست شرکت های چند ملیتی افتاد.
مدیر امور فنی شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب با بیان اینکه ملی شدن واقعی صنعت نفت پس از انقلاب اتفاق افتاد، گفت: ملی شدن صنعت نفت به این معنا که ما برای برای بحث توسعه مخازن و استخراج از آن ها خودمان تصمیم گیری کنیم و عایدی آن نیز نصیب کشور خودمان شود، از بعد انقلاب اتفاق افتاد.
روغنیان ادامه داد: با پیروز شدن انقلاب و ترک شرکت های خارجی و چند ملیتی نفتی از کشور، عملا همه فعالیت های اکتشاف، استخراج و بهره برداری به دست متخصصان داخلی افتاد و همه شاخص های مرتبط با فعالیت های توسعه ای و تولیدی نیز بیانگر این مساله هستند که نفت از بعد از انقلاب به صورت واقعی ملی شده است.
وی با بیان اینکه در ملی شدن صنعت نفت، مساله تولید و فروش نفت نیست بلکه تصمیم گیری در خصوص مخازن و همچنین سهم کشور و مردم ایران از فروش نفت مساله مورد توجه در ملی شدن صنعت نفت است، افزود: اگر قرار باشد نفتی در کشور ما تولید شود اما مانند دوران پیش از انقلاب عایدی بسیار اندکی نصیب کشور شود ملی شدن صنعت نفت بی معنا می شود و امتیازی برای کشور محسوب نمی شود.
این کارشناس حوزه نفت گفت: پس از انقلاب با توجه به خروج شرکت های خارجی و همت و تلاش کارشناسان نفتی در داخل کشور عملکرد بسیار خوبی در حوزه صنعت نفت داشته ایم و شاخص هایی در این زمینه وجود دارد که گویا و بیانگر این مساله است.
در صنعت نفت شاخص‌های عملکردی بسیار خوبی پس از انقلاب داریم
روغنیان با اشاره به برخی از شاخص های عملکردی در دوران پس از انقلاب در صنعت نفت ایران تصریح کرد: از دوران پس از انقلاب تاکنون ۳۰ مخزن نفتی بدون حضور شرکت های خارجی توسعه داده شده که این مساله بیانگر توانایی صنعت نفت کشور در بحث توسعه میادین است.
وی افزود: در دوران پیش از انقلاب در گستره مناطق نفتخیز جنوب حدود ۱۴۰۰ حلقه چاه وجود داشت که این عدد به حدود ۳۴۰۰ حلقه چاه نفتی رسیده است که این شاخص نیز اثبات کننده توانایی کارشناسان صنعت نفت ایران در حفاری چاه های نفت و گاز است.
مدیر امور فنی شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب بیان کرد: پیش از انقلاب مطالعات جامع تولید و توسعه میادین کاملا در خارج از کشور انجام می شد اما اکنون در این بخش نه تنها به خودکفایی رسیده ایم بلکه آماده صدور خدمات فنی مطالعات جامع به دیگر کشورها هستیم.
روغنیان با اشاره بحث گازسوزی عنوان کرد: در دوران پیش از انقلاب حدود ۸۰ درصد از گازهای همراه تولیدی سوزانده می شد اما اکنون علی رغم وجود تحریم و مشکلات مالی گریبانگیر صنعت نفت، این عدد به کمتر از ۲۰ درصد رسیده است.
وی ادامه داد: در این زمینه در تلاش هستیم تا در ۳ یا ۴ سال آینده میزان گازسوزی را به صفر برسانیم. هرچند که با شرایط دشواری در بحث تحریم و تامین تجهیزات در این حوزه مواجه هستیم.
این کارشناس نفت با بیان اینکه یکی از الزامات توسعه میادین بحث خطوط لوله است، گفت: پیش از انقلاب حدود ۱۱هزار و ۵۰۰ کیلومتر خطوط لوله اصلی و جریانی وجود داشت که اکنون این عدد به بیش از ۳۰ هزار کیلومتر خط لوله ارتقا یافته است.
روغنیان با بیان اینکه در حال حاضر صنعت نفت ایران ۱۰۰ درصد ملی است، تصریح کرد: ما خودمان برای میادین تصمیم گیری می کنیم و مدیریت تولید و توسعه میادین به صورت کامل و ۱۰۰ درصدی در اختیار ما است و عواید تولید و فروش نفت نیز برای کشور است.
وی با اشاره به اینکه در بخش تجهیزات پیشرفت های بسیار خوبی در صنعت نفت ایران داشته ایم، افزود: حدود ۸۰ درصد از قطعات صنعت حفاری در درون کشور بومی سازی می شود. تجهیزاتی در درون کشور تولید می شود که در مقایسه با تولیدات خارجی برتری کامل دارند و این مساله در حالی است که پیش از انقلاب آرزوی ساخت یک پیچ را در داخل کشور داشتیم.
روغنیان در خصوص لغو تحریم ها و احتمال حضور دوباره شرکت های نفتی خارجی در داخل کشور، عنوان کرد: وقتی بحث از ملی شدن صنعت نفت و توانمندی داخل می شود به هیچ وجه به معنای آن نیست که دور کشور حصار بکشیم و نخواهیم با کشورهای دنیا ارتباط داشته باشیم و نخواهیم از تکنولوژی روز دنیا استفاده کنیم.
منکر توانمندی شرکت های بین المللی نیستیم
وی با بیان اینکه ما منکر توانمندی شرکت های بین المللی نیستیم، ادامه داد: افتخار توانمندی های ملی در این است که تلاش کنیم به سمت استفاده از توانمندی های داخلی برویم و هرجایی که نیاز باشد از تکنولوژی های روز بهره مند شویم.
مدیر امور فنی شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب اظهار کرد: تکنولوژی های جدید می توانند هزینه های تولید را پایین بیاورند و موجب افزایش ضریب بازیافت و تولید شوند.
روغنیان با اشاره به اینکه صنعت نفت کشور از لغو تحریم ها استقبال می کند و تعامل میان شرکت های داخلی و خارجی خود می تواند زمینه ساز پیشرفت و توسعه باشد، گفت: ما در فضایی بدون تحریم می توانیم به راحتی نفت بفروشیم و همچنین از تکنولوژی های روز دنیا استفاده کنیم و البته همه این کارها باید در جهت تقویت بخش داخل کشور انجام شود.