آرمانملی: با نزدیکشدن به پایان مذاکرات برجامی و اظهارنظراتی که از احتمال قریبالوقوع آن و حذف تحریمها خبر میدهند موضوع FATF باردیگر مورد توجه کارشناسان و فعالان اقتصادی قرار گرفته است.
بهگونهای که برخی از کارشناسان معتقدند اگرچه حذف تحریمها موانع پیشروی اقتصاد کشور را بر خواهد داشت اما تا زمانیکه مساله FATF و محدودیتهای بانکی که در آن نتیجه آن اعمال میشود روشن نشود بازهم تجارت کشور با محدودیت مواجه خواهد شد موضوعی که به اعتقاد برخی کارشناسان FATF اساسا رویکردی سیاسی بوده و در شرایطی که از 30 تعهد FATF تنها دو مورد در مجمع تشخیص مصلحت بلاتکلیف مانده وتاکنون مابقی از سوی ایران رعایت میشود.
بنابراین موضوعی سیاسی است که علاوه کشورهای صاحب نفوذ و قدرت در آن سیاستمداران ایران نیز از آن بهعنوان گروگانی سیاسی بهرهگیری کردهاند. به گفته تحلیلگران در کشوری مثل افغانستان پولشویی در حجم گسترده صورت میگیرد و شفافیتی در این زمینه وجود ندارد، اما محدودیتهای FATF برای این کشور اعمال نمیشود بنابراین بهنظر میرسد مساله پیوستن به WTO بیشتر تحتالشعاع مذاکرات برجامی قرار داشته و از آنجاییکه موضعگیری ایران در مذاکرات مشخص است با دستیابی به توافق مساله FATF جای نگرانی نداشته و قابل رفعشدن است.
اولویت رفع تحریمهاست
در رابطه با قرارگرفتن در لیست سیاه FATF و لزوم توجه مسئولان به آن همزمان با مذاکرات برجامی مجید حریری، رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین، با اشاره به اینکه موضوع FATF موضوعی کاملا سیاسی است و موضوع فنی بانکداری نیست؛ میگوید: ما طی این سالهایی که با FATF بحث داشتیم، از حدود ۳۰مورد تعهداتی که باید میپذیرفتیم فقط دو مورد در مجمع تشخیص معطل مانده است و به بقیه آن عمل میکنیم. در حال حاضر تنها ایران و کرهشمالی در منطقه ممنوعه FATF قرار داده شدهاند و برای سایر کشورها این محدودیتها بهصورت صددرصدی اعمال نمیشود.
وی در ادامه تصریح کرد: بهطور مثال در کشور افغانستان پولشویی شده و پول حاصل از موادمخدر ردوبدل میشود اما نگاه FATF تا به امروز نگاه محدودکنندهای به آن نبوده یا هیچکدام از کشورهای آسیای میانه یا حتی کشورهای حاشیه جنوبی خلیجفارس شفافیت مالی به آن صورت ندارند. بهطور مثال قطر بهصورت علنی بخش مهمی از منابع مالی طالبان را تامین میکند یا در کشورهای حوزه کارائیب بخش مهمی از کوکائین دنیا خریدوفروش میشود. پس اگر مسائل پولشویی و نگرانیهایی که از سوی کشورهای صاحبنفوذ مطرح است، وجود داشت، باید برای این کشورها نیز محدودیتهای سفت و سختی وارد میشد.
حریری افزود: پس مساله از 2 سو، هم از سوی کسانیکه در FATF صاحب نفوذ و قدرت هستند و هم از جانب سیاستمداران ما، یک گروگان سیاسی است؛ یعنی هم ما داریم با آن برخورد سیاسی میکنیم هم آنها با ما. قطعا اگر مشکلات سیاسی ما در حوزه مذاکرات وین از این بحرانها خارج شود، FATF موضوعی است که بهراحتی قابلحل است.
پس موضوع ما با دنیا همین موضوعاتی است که در وین صحبت میشود و موضوعات دیگر مثل پیوستن به WTO، استفاده از امکانات بانک جهانی و صندوق بینالمللی پول و FATF موضاعاتی است که بیشتر تحتتاثیر این موضوع اصلی قرار دارد. اگر این موضوع اصلی حل شود کافی است دوطرف نرمشهای کوچکی انجام دهند تا مشکل FATF نیز حل شود در غیر این صورت، اگر دو لایحه دیگر FATF را نیز قبول کنیم بهدلیل تحریمها گشایشی در امور بانکی ما ایجاد نمیشود.
بنابراین بهنظر میرسد موضوع FATF خیلی مهم نبوده. ضمن اینکه باید درباره مقدمات آن در داخل و مقدمات آن با طرفهای خارجیمان در همین فضای مذاکرات وین صحبت شود ولی اولویت اول FATF نیست بلکه اولویت نخست مذاکرات برجامی و رفع تحریمها بوده و پس از آن رفع چالش FATF کار چندان دشواری نخواهد بود. وی خاطرنشان کرد: دولتها و کشورهایی در دنیا مشاهده میشوند که به مراتب اوضاع مبادلات مالی آنها از ما بدتر است اما هیچ محدودیتی از جانب FATF برای آنها اعمال نمیشود؛ مثل کلمبیا که منشأ کوکائین است. بنابراین فکر میکنم این موضوع نیز تابع اختلافات اصلی ما با کشورهای صاحب قدرت است.