باتوجه به افت مكرر شاخص در چند ماه اخير و نزديك شدن به پايان سال 93، به‌نظر مي‌رسد كه هيچ اميدي براي احياي دوباره اين بازار درسال‌جاري وجود نداشته باشد. پس از تغيير رويه شاخص، چشم‌اندازهاي مثبتي كه براي بورس اوراق بهادار پيش‌بيني شده بود نه‌تنها هيچ‌كدام از آنها به حقيقت مبدل نشد بلكه با آغاز روند منفي، بازار مهيج سهام را با بازار كسل‌كننده‌يي مواجه كرده است، بازاري كه سال گذشته بسياري از مردم عادي را به يك سهامدار بورس اوراق بهادار ايران تبديل كرده بود، درحال حاضر فعالان بورسي را از خود نااميد كرده، با همه اين اوصاف بايد ديد كه اين سريال تكراري تا چه زماني ادامه مي‌يابد و شاخص كجا به كف مي‌رسد؟ در اين‌باره كارشناسان بر اين باورند كه پيش‌بيني براي ثابت ماندن شاخص غيرقابل امري ناپسنديده است، چراكه اين امر موج نااميدي بيشتري را بر بورس به راه مي‌اندازد. ازسويي ديگر باتوجه به اينكه بسياري از نمادهاي پالايشگاهي متوقف شده‌اند، به‌نظر مي‌رسد با بازگشايي اين نماد‌ها شاخص باز هم مدار نزولي را ادامه دهد.
شاخص «كف» ندارد
دبيركل كانون نهادهاي سرمايه‌گذاري ايران در گفت‌وگو با «تعادل» در اين‌باره گفت: باتوجه به افت‌هاي مكرر شاخص در يك سال اخير برخي از فعالان و كارشناسان با تعيين كف يا سقف مورد نظر خود براي شاخص و بازار سهام روند طبيعي اين بازار را نامتعادل توصيف مي‌كنند. بهروز خدارحمي افزود: همان‌گونه كه اقتصاد كشور با مسايلي چون رشد يا افت ارزش ريال، نرخ نفت و... درگير است و نمي‌توان براي آن سقف يا كفي تعيين كرد، بازار سرمايه از اين موضوع مستثنا نيست. بازار سهام اگر با روالي طبيعي و بدون هيچ حمايتي كار خود را دنبال كند به نوعي تبديل به آيينه‌يي تمام قد براي بازتاب كار خود شده است. وي اظهار كرد: متغير‌هايي مانند بي‌ملاحظه‌گي مجدد تخصيص بودجه لازم براي بازار سرمايه درسال 94 و ابهامات مذاكرات هسته‌يي، اخبار‌هاي ضدونقيض اين موضوع منجر به شايعه‌هاي مختلفي در اين بازار و سرازيري شاخص شده است.
دبيركل كانون نهادهاي سرمايه‌گذاري ايران بااشاره به شرايط نابه‌سامان شاخص در بازار سهام به دوعامل اشاره كرد و گفت: طي يك‌سال گذشته مديران اين بازار سعي بر كنترل شاخص، جلوگيري از ادامه روند نزولي و افت قيمت هر سهم را داشته‌اند درصورتي كه اين كار تنها منجر به ريزش نامتعادل و غيرمنطقي شاخص شده است.
سياست‌هاي جديد، بورس را طبيعي مي‌كند
خدارحمي عامل دوم اين سرازيري را سياست‌هاي تيم جديد مديريتي بازار سهام عنوان كرد و افزود: با تغيير مديريت سازمان بورس اوراق بهادار و سياست‌هاي در پيش گرفته شده، يعني عدم كنترل تصنعي بازار، شاخص با ادامه اين سرازيري، به‌نظر مي‌رسد، فعلا قصد تغيير رويه را ندارد.
دبيركل كانون نهادهاي سرمايه‌گذاري ايران در ادامه افزود: محمد فطانت‌فرد، رييس جديد سازمان بورس اوراق بهادار با نگاهي متفاوت به بازار سرمايه، اعتقادي به مديريت و كنترل مقطعي بازار و شاخص ندارد. به بيان ديگر وي عرضه و تقاضا را اولويت تعيين روند بورس سهام مي‌داند كه اين امر كاملا منطقي است كه نتيجه آن از بين رفتن رفتار‌هاي هيجاني در بورس مي‌شود. وي ابهامات بورس اوراق بهادار تهران درخصوص بين‌المللي شدن را يكي ديگر از عامل‌هاي روند نزولي شاخص دانست.
خدارحمي درخصوص وضعيت فعلي شاخص اظهار كرد: در شرايطي كه بازار سهام درگير تصميمات نادرست مسوولان اين سازمان است، شاخص با چشم‌اندازي مبهم روبه‌روست، روندي كه نمي‌تواند آن را به درستي انتخاب كند.
اين كارشناس ارشد بازار سرمايه بااشاره به چشم‌انداز بورس بيان كرد: باتوجه به تحولات ناخوشايند بورس، فعالان اين بازار طي چند ماه اخير بارها چشم‌اندازهايي از روند معاملات را عنوان كرده‌اند، اما بايد به اين نكته اشاره كرد كه بازار سرمايه ايران بسيار منعطف و تاثيرپذير است. در نتيجه نمي‌توان چشم‌انداز درستي در اين‌باره درنظر گرفت. وي ادامه داد: ازسويي ديگر بخش قابل توجهي از چشم‌اندازهاي مثبت بازار سهام توسط ريزش مكرر شاخص كل از بين رفته، به‌طوري كه بايد براي بازگشت بازار به حالت تعادل چارچوب‌هايي را تعيين كرد. خدارحمي خاطرنشان كرد: بورس‌هاي مختلف در دنيا با روندي طبيعي افت‌وخيز منطقي را در پيش گرفته‌اند، درصورتي كه بازار سهام تهران با حمايت‌هاي دستوري تواني براي ثابت ماندن هم ندارد، اگر حجم معاملات بازار سهام كم و غيرقابل قبول است، پس شاخص هم بايد نزولي باشد.
بازار سهام تحت تاثير «نماد» پالايشگاهي
ازسويي ديگر مديرعامل شركت كارگزاري حافظ يا ديدگاهي متفاوت به«تعادل» گفت: باتوجه به اينكه نماد شركت‌هاي پالايشگاهي متوقف است، به‌نظر مي‌رسد پس از بازگشايي اين نماد‌ها شاخص باز هم روند نزولي را از سر بگيرد. محمد اقبال‌نيا درخصوص تاثير شركت‌هاي پتروشيمي بر بازار سهام بيان كرد: باتوجه به افت‌وخيزي كه در صنعت پتروشيمي وجود دارد و بسياري از شركت‌هاي بورسي وابسته به اين صنعت هستند، بايد به آينده آن اميدوار بود. وي بااشاره به شرايط فعلي بورس بيان كرد: در شرايطي كه بسياري از فعالان و كارشناسان بازار، وضعيت شاخص را در كف اعلام كرده‌اند، بايد گفت تحولات تاثيرگذار بر اين بازار شاخص را در شرايطي نامعلوم قرار داده است، شرايطي كه شاخص نمي‌تواند به ثبات برسد در نتيجه نبايد به قطعيت گفت كه بازار در كف است.
اقبال‌نيا با اميدواري به تحولات اقتصادي سال آينده عنوان كرد بايد با اميدواري به تحولات سال آينده راهي براي خروج از ركود فعلي يافت و فشار ايجاد شده بر بازار سهام را از بين ببرد، فشاري كه تاكنون حقوقي‌ها و حقيقي‌ها نتوانسته‌اند از پس آن برآيند. وي در اين‌باره گفت: اگر تحولات سال آينده با وعده‌هاي پوچ آغاز شود نمي‌توان هيچ پيش‌بيني درخصوص افت يا رشد بازار سهام درنظر گرفت، بايد گفت بازار نيازمند برنامه‌هاي جدي و منظم است، اما با همه اين اوصاف همه ما به برنامه‌هاي اقتصادي سال آينده و تغيير و تحولات مثبت اميدواريم.
مديرعامل شركت كارگزاري حافظ اظهاركرد: حقيقي‌ها براي تزريق پول به بازار سهام دچار بي‌اعتمادي شديدي شده‌اند كه نتيجه اين كار تنها ادامه ركود بازار را در پي دارد، ازسويي ديگر نيز به‌نظر مي‌رسد سهامداران حقوقي نقش مفيدي در بازار سهام ايفا نكرده‌اند، يعني تا به حال تلاشي براي رونق بورس نداشته‌اند. وي درخصوص افت‌وخيز طبيعي شاخص عنوان كرد: نوسانات بازار سهام به تبع شرايط روز و منطقه‌يي مي‌تواند كاملا طبيعي تلقي شود، اما باتوجه به اينكه شاخص هر روز با سرازيري و افت پياپي معاملات بازاررا به پايان مي‌رساند، غيرمنطقي و غيرطبيعي است. وي بااشاره به محرك‌هاي تاثيرگذار بر وضعيت بورس اوراق بهادار اظهار كرد: محرك‌هاي سياسي و اقتصادي داخلي و خارجي بايد نقش مثبتي را در اين بازار ايفا كنند، به نوعي بايد شاخص را به پله‌هاي بالا سوق دهند.
بورس در انتظار سيگنال‌هاي مثبت
ديگر كارشناس بازار سرمايه با تاكيد بر اينكه نبايد هيچ كفي براي بازار سرمايه تعيين كرد به «تعادل» گفت: زماني كه صحبت از سقف يا كف بازار مي‌شود يعني محدوديت براي اين بازار تعيين شده است، اما بايد به اين نكته اشاره كرد كه بازار سهام هيچ محدوديتي براي رشد يا افت ندارد.
حسين خزلي‌خرازي در اين خصوص افزود: با بازگشايي نمادهاي پالايشگاهي قطعا شاخص پا به كانال‌هاي پايين‌تر از 66هزار واحد مي‌گذارد، يعني پس از بازگشايي اين نماد‌ها بايد وضعيت شاخص را مورد بررسي قرار داد.
وي بيان كرد: سيگنال‌هاي مثبتي درخصوص رفع يا كاهش تحريم‌هاي اعمال شده، كاهش تورم موجود بر اقتصاد كشور وجود دارد كه عامل تاثير‌گذاري بر بازار سهام و رشد دوباره شاخص است، اما در اين ميان سيگنال‌هاي منفي ازجمله افت قيمت جهاني نفت باز هم دلهره‌يي از افت‌هاي بيشتر را در دل سهامداران تالار حافظ ايجاد مي‌كند.