طي ماه‌هاي اخير بسياري از كارشناسان حوزه انرژي باتوجه به كاهش شديد بهاي نفت كه از 115 دلار در مهر سال جاري به حدود 55 دلار رسيده است، افت قيمت محصولات حاضر در معاملات بورس انرژي را پيش‌بيني مي‌كردند كه اين امر از ابتداي دي رخ داد و قيمت انواع فرآورده‌هاي نفتي حاضر در بورس انرژي در سرازيري قيمت قرار گرفت. به‌عنوان مثال دو محصول اصلي بورس انرژي يعني نفتاي سنگين با كاهش 26درصدي، ميعانات گازي پالايش گاز ايلام با افت 32درصدي و ميعانات گازي مجتمع گازي پارس‌جنوبي با كاهش 25درصدي مواجه شدند و همين افت قيمت‌ها باعث شد تا معاملات چهارمين بورس كشور با رونقي كم‌سابقه دنبال شود.
بسياري از كارشناسان بازار نفت معتقد هستند كه اين محصول استراتژيك همچنان در محدوده قيمتي 55دلار باقي خواهد ماند و چشم‌انداز مثبتي حداقل در كوتاه‌مدت براي بازگشت قيمت نفت ندارند. به‌اين‌ترتيب همبستگي بالاي قيمت نفت با نرخ‌هاي درج‌شده بر تابلوي بورس انرژي، باعث شده است تا برخي از معامله‌گران و مصرف‌كنندگان فرآورده‌هاي نفتي در انتظار افت بيشتر قيمت‌ها در ماه آينده باشند. حال در اين بين مشتريان و معامله‌گران از اين وضعيت راضي‌تر از گذشته هستند و با اين اوصاف توليد‌كنندگاني كه مواد اوليه خود را از بورس انرژي خريداري مي‌كنند با كاهش قيمت اين محصولات در بازار سرمايه، مي‌توانند بهاي تمام‌شده محصولات و كالاهاي توليدي خود را پايين آورند كه اين مساله مي‌تواند تبعات و پيامدهاي زيادي را در پي داشته باشد.
3عرضه موفق نفتاي سنگين
براساس اين گزارش، نفتاي سنگين ازجمله محصولاتي در بورس انرژي محسوب مي‌شود كه در ماه جاري يكي از بيشترين كاهش‌ها را تجربه كرده و اين رقم معادل 26درصد است. اين درحالي است كه اين محصول در سه باري كه روي تابلو رفته است، با استقبال مشتريان روبه‌رو شده است. بهاي نفتاي سنگين در آذر در هر كيلوگرم برابر با 16هزارو 18ريال بوده، اما در ماه جاري اين رقم به 11هزارو 827ريال با افت مواجه بوده است. در عرضه اول نفتاي سنگين در سوم دي ، هفت‌هزار‌تن از اين محصول كه از سوي پالايش نفت تهران روي تابلو رفته بود، به ارزش 82ميليارد و 789ميليون ريال معامله شد. همچنين اين محصول در تاريخ 10دي نيز دو بار از سوي پالايش نفت تهران روانه بورس شد كه در عرضه اول 100تن از اين محصول به ارزش يك‌ميليارد و 186ميليون ريال دادوستد شد. در عرضه دوم هم 12هزار‌تن نفتاي سنگين به ارزش 81ميليارد و 896ميليون ريال مورد مبادله قرار گرفت. اين معاملات نشان‌دهنده اين موضوع است كه معامله‌گران از كاهش قيمت نفتاي سنگين استقبال كاملي به عمل آورده‌اند و اين انتظار مي‌رود درصورت افزايش عرضه‌هاي اين محصول، تقاضا براي خريد آن نيز با افزايش همراه شود.
ميعانات گاز، محصول بي‌خريدار
اين گزارش حاكي است، ميعانات گازي نيز ازجمله محصولاتي است كه در اين ماه كاهش شديد قيمت را تجربه كرده است، به‌طوري‌كه محصول عرضه‌شده توسط پالايش گاز ايلام با كاهش 32درصدي روبه‌رو بوده و از قيمت يك‌ميليون و 98هزار ريال در هر ليتر طي آذر به يك‌ميليون و 98هزار ريال در دي كاهش پيدا كرده است. همچنين ميعانات گازي عرضه شده از سوي مجتمع گازي پارس‌جنوبي از قيمت يك‌ميليون و 861هزار ريال در هر ليتر طي آذر به يك‌ميليون و397هزار ريال در دي كاهش پيدا كرده است.
نكته عجيب درخصوص معاملات اين محصول اينكه با وجود كاهش قيمت ميعانات گازي، اين محصول در ماه جاري هيچ‌گونه معامله‌يي را شاهد نبوده است. در همين رابطه محمد نوروزي مدير معاملات انرژي كارگزاري بهمن در گفت‌وگو با «تعادل» باتاكيد بر اينكه مشتريان ميعانات گازي محدود و خاص هستند، اظهار داشت: بهاي هر بشكه از اين محصول به‌صورت توافقي بين فروشنده و خريدار تعيين مي‌شود. نوروزي ادامه داد: مجتمع گازي پارس‌جنوبي از سوم دي ديگر عرضه‌يي را روي تابلو نبرده است كه اين امر به علت عدم‌استقبال معامله‌گران از اين محصول است و در ماه‌هاي گذشته نيز اين موضوع روي داده و فقط تنها در پنجم آذر يك‌بار مورد دادوستد قرار گرفت.مدير معاملات انرژي كارگزاري بهمن در مورد ميعانات گازي ايلام نيز گفت: اين محموله نيز با وجود اينكه قيمت آن همواره از پارس‌جنوبي پايين‌تر بوده و طي چهار ماه گذشته چند بار مورد دادوستد قرار گرفته، اما در ماه جاري مورد استقبال معامله‌گران بورس انرژي قرار نگرفته است.
اين فعال بورس انرژي در رابطه با راهكار خريد و فروش شدن ميعانات گازي باتوجه به كاهش قيمت، گفت: شركت‌هاي عرضه‌كننده بايد باتوجه به اينكه اين محصول داراي مشتريان خاص و معدود است، بازاريابي دقيقي را براي آن به عمل آورند و به فكر بازارهاي صادراتي جديد براي محصول خود باشند.همچنين حلال‌ها از ديگر محصولاتي هستند كه كاهش قيمت را تجربه كرده‌اند. حلال400، 406 و 410 پالايش نفت اصفهان با كاهش 22.5درصدي روبه‌رو بوده‌اند. همچنين متانول نيز كاهش 6درصدي را تجربه كرده است. معامله‌گران بورس انرژي معتقدند درصورتي‌كه روند نزولي قيمت محصولات در تالار بورس ادامه يابد، رفته رفته كل كالاهاي عرضه شده با استقبال خريداران روبه‌رو مي‌شوند.
دادوستد‌هاي بازار فيزيكي
براساس اين گزارش، روز گذشته در بازار فيزيكي بورس انرژي دو معامله صورت گرفت به‌طوري‌كه پتروشيمي مبين 500تن نيتروژن مايع روي تابلو برد كه 100تن از آن با قيمت پايه سه‌هزارو 100ريال دادوستد شد. همچنين پتروشيمي جم 500تن برش سنگين عرضه كرد كه 100تن از آن با قيمت پايه هر كيلوگرم 11هزار و 602ريال دادوستد شد. اين درحالي است كه چهار عرضه ناكام ماندند. به‌طوري‌كه پتروشيمي تبريز 24تن سوخت كوره سبك روانه بورس كرد كه با استقبال معامله‌گران روبه‌رو نشد. همچنين پالايش نفت لاوان 10هزار مترمكعب نفتاي سبك، پتروشيمي رازي70تن ميعانات گازي و پالايش گاز ايلام يك‌هزار و 870بشكه ميعانات گازي روي تابلو بردند كه اين محموله‌ها با ناكامي مواجه شدند.
عرضه‌هاي امروز
امروز در بازار فيزيكي بورس انرژي متانول جمعا به ميزان هفت‌هزار و 506تن از سوي سه شركت پتروشيمي زاگرس، فن‌آوران و شيراز با قيمت پايه هر كيلوگرم هشت‌هزار و 401ريال عرضه مي‌شود.
پتروشيمي بندرامام نيز دو‌هزار‌تن گاز پروپان صنعتي با قيمت پايه هر كيلوگرم 15هزار و 715ريال عرضه مي‌كند. پالايش نفت لاوان نيز 10هزار مترمكعب نفتاي سبك با قيمت پايه هر ليتر 9هزار و 998ريال روانه بورس مي‌كند. پالايش نفت تهران نيز 100تن پروپان با قيمت پايه هر كيلوگرم 14هزار و 101ريال، پتروشيمي بندرامام 506تن برش سنگين با قيمت پايه هر كيلوگرم 11هزار و 602ريال و پالايش گاز ايلام يك‌هزار و 870بشكه ميعانات گازي با قيمت پايه هر بشكه يك‌ميليون و 98هزار و 400ريال عرضه خواهند كرد.