افزایش قیمت اینترنت اگرچه تا پایان سال از سوی مجلس ممنوع شده، اما مسوولان وزارت ارتباطات، از حالا و با تاکید بر ایجاد انگیزه سودآوری در سرمایه‌گذاران برای توسعه و ارائه کیفیت مناسب، حرف آن را برای سال آینده پیش کشیدند و به نظر می‌رسد تعرفه نیم‌بهای ترافیک سایت‌های داخلی، یکی از مدل‌های جدید برای مقررات‌گذاری قیمت اینترنت باشد.
این روزها شرکت‌های ارائه‌دهنده اینترنت ثابت دچار مشکلات مالی شدند و برخی از آنها بازار را به اپراتورهای موبایلی واگذار کردند، زیرا پایین بودن تعرفه اینترنت در اپراتورهای موبایلی، موجب شده تمایل افراد به استفاده از اینترنت موبایل به‌جای اینترنت ثابت باشد و درنتیجه شرکت‌های FCP در حال از دست دادن مشترکانشان هستند و این موضوع به گفته کارشناسان، نه‌تنها موجب حذف تدریجی ارتباطات ثابت شده بلکه به مرور این صنف و سایر خدماتی که به ارتباطات ثابت وابسته هستند را به مشکل دچار خواهد کرد.
عیسی زارع‌پور -وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات- چندی پیش با بیان اینکه تعرفه اینترنت ثابت، طبق قانون مجلس امسال افزایشی نخواهد داشت، گفت: ما برای افزایش کیفیت تلاش می‌کنیم، کما اینکه در دو هفته گذشته وضعیت پهنای باند بین‌الملل را ترمیم کردیم، اما در ۱۰ سال گذشته در حوزه اینترنت ثابت در کشور اتفاقی نیفتاده است. رتبه اینترنت ثابت ما در دنیا ۹۰ از میان ۱۴۲ کشور است و اگر اقدام قابل توجهی صورت گرفته بود، باید در رتبه‌بندی‌های بین‌المللی و احساس مردم خودش را نشان می‌داد، در حالی که اکنون بخش قابل توجهی از اعتراضات مردم نسبت به اینترنت ثابت است.
مقررات باید برای تولیدکنندگان داده‌های حجیم اصلاح شود
به همین دلیل صادق عباسی شاهکوه -رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیوئی- در نشست تخصصی "طراحی و تدوین مدل اقتصادی شبکه ملی اطلاعات" که گزارش آن بیست و یک دیماه در وب‌سایت سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی منتشر شد، اعلام کرد: نیم‌بها بودن تعرفه ترافیک داخلی برای تولیدکنندگانی که محتوای کم حجمی دارند یا استارت‌آپ‌هایی که در حال شکل‌گیری هستند، مناسب است؛ اما باید با تغییر روش‌ها یا اختیاری کردن تعرفه ترجیحی، مقررات را برای تولیدکنندگان داده‌های حجیم اصلاح کنیم.
وی خاطرنشان کرد: تدوین مدل اقتصادی شبکه ملی اطلاعات فراتر از موضوع تعرفه پهنای باند داخلی و بین‌المللی است و تعرفه صرفاً یکی از اجزای آن است و این موضوع را باید از سه منظر استفاده‌کننده، اپراتور و تولیدکننده محتوا بررسی کرد. باید مدلی را تدوین کنیم که استفاده‌کنندگان که از همه ذی‌نفعان مهمتر هستند، خدمات باکیفیت مناسب و قیمت مقرون‌به‌صرفه دریافت کنند؛ شاخص قیمت‌گذاری مقرون‌به‌صرفه خدمات نیز در سند کلان شبکه ملی اطلاعات پیش‌بینی شده است. در چرخه ارایه خدمات، اپراتورها باید سرمایه‌گذاری کرده و شبکه‌شان را توسعه داده و به نحو مناسب نگهداری کنند و تکنولوژی‌هایشان را ارتقاء دهند تا بتوانند خدمات باکیفیت و پایدار را ارایه کنند.
اپراتورها باید انگیزه لازم برای سرمایه‌گذاری را داشته باشند
معاون وزیر ارتباطات و فناور ی اطلاعات تاکید کرد: اپراتورها و سرمایه‌گذاران باید انگیزه لازم برای سرمایه‌گذاری را داشته باشند و علاوه بر قدرت سرمایه‌گذاری، سودآوری سرمایه نیز باید مدنظر قرار گیرد. چرا که در این چرخه، اگر سرمایه‌گذار، سود کافی به دست نیاورد، انگیزه سرمایه‌گذاری نخواهد داشت و در پی آن اپراتور نمی‌تواند شبکه خود را برای ارایه کیفیت مناسب، توسعه و ارتقاء دهد و در صورتی که کیفیت مناسب نباشد، حتی اگر قیمت خدمت ارزان باشد، مردم ناراضی خواهند بود.
عباسی شاهکوه با تاکید بر اینکه باید در تدوین مدل اقتصادی شبکه ملی اطلاعات به همه اجزای این چرخه دقت شود، گفت: چند سال پیش، تعیین تعرفه نیم‌بها برای ترافیک داخلی به منظور حمایت از محتوای داخلی از سوی مرکز ملی فضای مجازی ابلاغ شد و کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات نیز مصوبه‌ای را تدوین کرد تا این موضوع اجرایی شود. در آغاز کار، اجرای این موضوع و نظارت بر تفکیک ترافیک داخلی و بین‌الملل و محاسبه هزینه آن بسیار مشکل بود که با همکاری سازمان فناوری اطلاعات انجام شد.
تعرفه نیم‌بها برای VODها که مصرف ترافیک بالایی دارند، مشکل ایجاد کرد
وی تاکید کرد: این موضوع در واقعیت برای برخی از دارندگان محتوا، به‌ویژه کسانی که در آغاز فعالیتشان هستند، انگیزه‌ای برای رشد کارشان بود و اثرات مثبتی هم داشت. ولی در حال حاضر این مصوبه برای برخی فعالان مانند VODها که محتوای حجیم و مصرف ترافیک بالایی دارند، از نظر جذابیت برای سرمایه‌گذاری و تولید محتوا مشکلاتی را ایجاد کرده است.
رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیوئی درباره تجربه مدیریت این موضوع در سایر کشورها گفت: در کشورهای دیگر نیز وارد تعرفه ترافیک نشده و قیمت یکسانی برای همه در نظر گرفته می‌شود و تولیدکننده محتوا و اپراتور ارایه‌دهنده خدمت در تعامل با یکدیگر در قالب اسپانسر دیتا فعالیت می‌کنند.
معاون وزیر ارتباطات و فناور ی اطلاعات با تاکید بر پیاده‌سازی مدل اسپانسر دیتا در کشور افزود: رگولاتوری نباید وارد مسایل تعرفه‌گذاری شود و این موارد باید به‌صورت دوطرفه بین اپراتور ارایه‌دهنده خدمت و تولیدکننده محتوا شکل بگیرد و نقش رگولاتوری در بخش حفاظت از حقوق مصرف‌کننده، نظارت بر این تعامل است.
مدل جدید قیمت اینترنت برای سال جدید
عباسی شاهکوه پیش از این هم به ایسنا گفته بود: تا پایان سال ۱۴۰۰ برای افزایش قیمت اینترنت ثابت و سیار، منع قانونی از سوی مجلس شورای اسلامی وجود دارد، اما برای سال جدید، مدل جدید قیمتی خواهیم داشت، مدلی که هم برای مردم مفید باشد و هم برای اپراتورها، اکنون هم در حال بررسی مدل‌های قیمتی هستیم و هنوز به نتیجه قطعی نرسیده‌ایم. قیمت بسته‌های اینترنتی اپراتورها هم باید اصلاح شود و اپراتورها باید پیشنهادات جدیدی دهند و ما این پیشنهادات را بررسی می‌کنیم و اگر تناقضی با مقررات نداشته باشد، آنها را تایید می‌کنیم.
وی خاطرنشان کرده بود: نارضایتی اصلی زمانی اتفاق می‌افتد که خدمتی ارائه نشود یا با کیفیت بد ارائه شود. قیمت در کنار کیفیت و در دسترس بودن، در کنار هم باید مورد توجه قرار گیرد. باید مطمئن باشیم که همیشه ارائه کیفیت مناسب به مردم امکان‌پذیر است و اگر قیمت‌ها آنقدر پایین باشد که این امکان فراهم نشود، مردم بیشتر متضرر می‌شوند. البته ما مراعات می‌کنیم که مردم بتوانند به سرویس‌های پایه‌شان دسترسی داشته باشند، اما باید مدل مناسبی داشته باشیم که هم مردم به سرویس مناسب با قیمت مناسب برسند، هم اپراتورها بتواند سرمایه‌گذاری لازم را انجام دهد.