آرمان ملی: حدود 9 ماه پس از امضای توافقنامه جامع همکاری های مشترک 25 ساله میان ایران و چین گویی سر و صداها، نفیاً یا اثباتاً در دو طرف خوابیده بود تا اینکه دیروز وزیر خارجه ایران وارد پکن شد. سفر عبداللهیان به چین اذهان را به سمت قرارداد ۲۵ ساله با چین سوق داد.
همزمان با سفر رسمی شی جین پینگ؛ رئیس‌جمهور چین به ایران، در تاریخ ۳ به‌همن ۱۳۹۴، تهران و پکن با صدور بیانیه‌ای اعلام کردند که سطح روابط دو کشور را به مشارکت جامع راهبردی ارتقاء داده‌اند و بر اساس پیشنهاد طرف ایرانی به منظور تنظیم روابط بلندمدت با چین در بازه زمانی ۲۵ ساله و موافقت طرف چینی، دو کشور در بند ۶ بیانیه مذکور تمایل و آمادگی خود برای رایزنی و مذاکره جهت انعقاد سند همکاری بلندمدت اعلام کردند.
در مهر سال گذشته نیز در جریان سفر مجدد محمد جواد ظریف به چین، ایران نظرات اصلاحی و تکمیلی خود را در مورد این سند به اطلاع دولت پکن رساند. طرف چینی نیز در نیمه اسفند ۱۳۹۹، نظرات خود را در مورد سند مذکور به اطلاع وزارت امور خارجه ایران رساند. طبق اعلام مقامات تهران و پکن این سند را باید برنامه‌ای سیاسی- راهبردی، اقتصادی و فرهنگی دانست که سویه‌های همه‌جانبه روابط دو کشور در ابعاد مختلف سیاسی – راهبردی، اقتصادی و فرهنگی را در افقی بلندمدت دنبال می‌کند. پس از تصمیم به همکاری با چین، علی لاریجانی مسئول پیگیری توافق ۲۵ ساله شد اما او که مجری توافقنامه ۲۵ ساله ایران و چین بود با روی کارآمدن دولت سیزدهم ازسمت خود در راهبری این توافقنامه استعفا داده تا پیگیری فرآیندهای مربوط به این سند راهبردی ۲۵ ساله به دست تیم دولت و معاون اول رئیس‌جمهور سپرده شود.
پس از کناره گیری لاریجانی مشخص نیست مجری چه فردی است تا اینکه شب گذشته آغاز فرایند اجرای توافق از سوی وزیر خاجه ایران اعلام شد. البته جزييات این توافق نامشخص است که شایسته است وزارت خارجه در این خصوص اطلاع رسانی دقیقی داشته باشد و افکار عمومی در جریان این توافق قرار گیرند. مردمی بودن دولت همواره در سخنان رئیس جمهور جاری است، لذا این مردمی بودن دولت بایستی با محرم دانستن مردم همراستا باشد.
آغاز اجرای توافقنامه ۲۵ ساله
وزیر امور خارجه ایرآنکه در راس یک هیات بلند پایه در چین به سرمی‌برد با وانگ‌یی عضو شورای دولتی و وزیر خارجه چین دیدار و گفت‌وگو کرد. حسین امیرعبداللهیان، در پایان دیدارهای تفصیلی با وزیر خارجه چین گفت: در این سفر توافق کردیم که دو طرف اجرایی شدن و شروع عملیاتی شدن توافق همکاری‌های راهبردی و جامع ۲۵ ساله دو کشور را اعلام کنیم. علاوه بر این وزیر امور خارجه چین در بار دیگر از مواضع ایران در مذاکرات وین حمایت کرد. حسین امیرعبداللهیان با اعلام این خبر گفته است: ما همزمان با گفت‌وگوها در چین مقدماتی را فراهم کرده بودیم که بتوانیم امروز را روز شروع اجرای توافق جامع همکاری‌های راهبردی دو کشور اعلام کنیم.
وی ادامه داد: از جمله دیگر موارد در دستور کار؛ برای عملیاتی کردن قرارداد ۲۵ ساله و موضوعات مختلف منطقه‌ای و بین‌المللی حامل پیام کتبی جناب آقای دکتر رئیسی، رئیس‌جمهور محترم به جناب آقای شی رئیس‌جمهور چین بودیم.
هدف از سفر چیست؟
امیرعبداللهیان هدف از سفر خود به چین را گفت‌وگو با مقامات چین در خصوص روابط دو جانبه سیاسی و همچنین نحوه اجرایی شدن توافقات جمهوری اسلامی ایران و چین در خصوص همکاری‌های اقتصادی اعلام کرد. وی در یادداشتی در روزنامه گلوبال تایمز به تشریح شراکت خوب و قوی تهران و پکن پرداخت. او نوشت: ایران و چین دو تمدن بزرگ در غرب و شرق آسیا هستند که در طول تاریخ روابطی خوب، باثبات و قوی داشته‌اند کنفوسیوس، یک دانشیار مشهور در چین باستان گفته است: «همیشه مایه خرسندی است که پذیرای دوستان از فواصل دور باشیم.» ایران و چین با یکدیگر از تمامیت ارضی و خودمختاری ملی‌شان دفاع، از چندجانبه‌گرایی حراست و با یکجانبه‌گرایی مخالف کردند.
دو کشور از رویکرد معرفی دموکراسی به عنوان حق امتیاز ابرقدرت‌ها انتقاد کردند و از طریق سیستم دموکراتیک بومی خود به جهان دموکراسی واقعی، ارزش‌های صوری جامعه انسانی، عدالت و آزادی را نشان دادند. ایران و چین از استفاده از سیستم تحریم به عنوان ابزار قضائی فرامرزی انتقاد و در برابر استانداردهای دوگانه حقوق بشری ایستادند. دو کشور از سیاسی‌سازی مسائل ورزشی انتقاد و بر توسعه مشترکات و ارزش‌های انسانی رایج تاکید کردند.
ایران با اجرای توافق ۲۰۱۵ (برجام) پیامی را با این مضمون که دنبال کردن منافع منطقه‌ای از اولویت‌های این کشور است را به دنیا فرستاد. حتی پس از خروج ایالات متحده از برجام ایران با پایبندی به تعهداتش به مدت دو سال و قربانی کردن بخشی از حقوق لاینفکش بیشتر و بیشتر به جهان نشان داده که در مسیرش ثابت‌قدم است. ایران به کشورهای هژمونیک اجازه نخواهد داد که برای خاورمیانه تصمیم‌گیری کنند و یا نیروهای‌شان را در لباس نیروهای حافظ صلح بفرستند و تنش، ناآرامی و هرج و مرج در منطقه ایجاد کنند. ما باور داریم که از صلح و ثبات در هر منطقه به وسیله بازیکنان همان منطقه محافظت خواهد شد. آنچه که واقعا کشورها را متحد می‌کند گفت‌وگوهای سیاسی و فرهنگ برد- برد، همکاری تجاری و اقتصادی خواهد بود و نه مسابقات تسلیحاتی و ائتلافات نظامی و امنیتی. ایران به همراه چین به عنوان شریک تجاری‌اش در جای جای تاریخ این حقیقت را به جهان نشان‌داده‌اند و تاکید کرده‌اند که در عصر جدید رویکرد مقابله، نزاع‌طلبی و سیاست تحریم منسوخ بوده و کاملا سرد می‌شوند.
این‌چنین سیاست‌های غیرقانونی تاثیر خود را از دست داده و منجر به عکس‌العمل منفی از سوی دیگر بازیکنان در عرصه بین‌المللی می‌شوند. در این زمینه، ایران از ابتکار توسعه جهانی چین استقبال می‌کند و برای اجرایش یک سازوکار همکاری برای توسعه متعادل پیشنهاد می‌دهد. گروه دوستان ابتکار پیشرفت جهانی که به پیشنهاد چین در سازمان ملل تشکیل شده می‌تواند هسته این همکاری باشد.
در نیمه دوم سده مشترکات سیاسی و فرهنگی مختلف میان ایران و چین زمینه تداوم همکاری در حوزه‌های زیر که از اولویت بالایی برخوردار هستند را فراهم خواهند کرد: توسعه همکاری اقتصادی و تجاری و اجرای برنامه همکاری جامع، اجماع و رایزنی بر سر مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی متعدد و ایفای نقش موثر در میانجی‌گری در روابط جهت حل وفصل موثر چالش‌ها و تنش‌ها، نبرد علیه کووید ۱۹ و همکاری در پروژه‌های تولید واکسن مشترک، کمک‌رسانی در تقویت سازوکار همکاری جهت پیشبرد توسعه جهانی- ترویج چندجانبه‌گرایی و مقابله با استانداردهای دوگانه از طریق پیشنهاد ترمیم سیستم حکومت جهانی، مقابله با تروریست‌ها و افراط‌گرایان و کمک‌رسانی جهت آوردن تمامی کشورهای سرکوب‌شده به جامعه بین‌المللی و همکاری سازنده و موثر در حوزه ابتکار کمربند و جاده و کمک به چین برای استفاده موثر از این پروژه، تداوم مقدمات اجرایی جهت عضویت دائمی ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای و بهره‌بری از فرصت همکاری با کشورهای عضو در راستای ابتکار توسعه جهانی.