ماراتن مذاکرات وین در مراحل سرنوشت‌ساز

با افزایش تحرکات هیات‌های مذاکره کننده در گفت‌وگوهایی که با محور رفع تحریم‌ها در وین جریان دارد، به نظر می‌رسد که مذاکرات وارد مراحل حساس و سرنوشت‌سازی شده است.

به گزارش ایرنا به وین، دیروز تمام اعضای گروه ۱+۴ در قالب جلسات دوجانبه و چندجانبه با علی باقری کنی مذاکره کننده ارشد ایران دیدار کردند. گفت‌وگوها حوالی ساعت ۱۴ به وقت محلی وین در هتل کوبورگ آغاز و تقریبا تا ساعت ۱۸ ادامه داشت.
آخرین جلسه باقری با وانگ کوان مذاکره کننده ارشد چین بود که نامبرده پس از پایان این دیدار نسبتا طولانی، به خبرنگاران گفت که جمهوری اسلامی ایران «با ارائه ایده‌های تازه و جامع نقش بسیار سازنده‌ای را در گفت‌وگوها ایفا می‌کند.»
وی بیان داشت: چین و ایران گفت‌وگوهای دائمی را در جریان مذاکرات دارند و دو طرف درباره تمام مسائل مذاکراتی تبادل نظر می‌کنند.
کوان تصریح کرد: چین قاطعانه از مطالبات منطقی ایران در زمینه فعالیت‌های اتمی، مادامی که خطر اشاعه تسلیحات هسته‌ای نداشته باشد حمایت می‌کند. دیپلمات چین خاطر نشان کرد که این کشور به حمایت از ایران برای استفاده صلح آمیز از انرژی اتمی ادامه می دهد.
وی در پاسخ به سوال خبرنگار ایرنا درباره آخرین وضعیت گفت‌وگوها پیرامون رفع تحریم‌ها گفت که در جلسه امشب به طور مفصل در این زمینه صحبت شد. کوان همچنین در پاسخ به سوال دیگر ایرنا در خصوص دورنمای دستیابی به توافق نهایی هم گفت که مذاکرات در این زمینه جریان دارد.
پیشتر میخائیل اولیانوف مذاکره کننده ارشد روسیه نیز پس از دیدار با رئیس هیات ایرانی در توئیتر نوشت که دو طرف « درباره طیف وسیعی از موضوعات مورد مناقشه که باید برای اطمینان از احیای برجام و لغو تحریم‌ها حل و فصل شود» بحث و تبادل نظر کردند.
او در پیام دیگری از دیدارش با انریکه مورا هماهنگ کننده کمیسیون مشترک برجام خبر داد و عنوان کرد که دو طرف در مورد راه‌ها و ابزارهای ممکن برای تسریع روند مذاکرات و رفع تحریم‌ها گفت‌وگو کردند. مذاکره کننده ارشد روسیه همچنین به دیدار با رئیس جدید هیات آلمان خانم«جورون بلمن» اشاره کرد و افزود که مشتاقانه در انتظار همکاری‌های سازنده با وی در جریان مذاکرات است.
حوالی ساعت ۱۸ و ۳۰ دقیقه هیات‌ها به تدریج از هتل کوبورگ خارج و راهی ساختمان هتل ماریوت شدند. علی باقری هم پس از پایان جلسات با اعضای برجام، هتل کوبورگ را ترک کرد.
هتل ماریوت این روزها میزبان جلسات گروه ۱+۴ و هیئت آمریکایی است. ایالات متحده که هنوز اقدام ملموس و معتبری را برای بازگشت این کشور به برجام و جبران اقدامات غیرقانونی دولت سابق صورت نداده است هیاتی را به ریاست رابرت مالی به وین اعزام کرده تا راه‌های بازگشت واشنگتن به برجام را بررسی کند.
اما اطلاعات چندانی درباره روند گفت‌وگوها در جلسات دو هتل موجود نیست. مذاکره کننده ارشد ایران چند روز پیش در اظهارنظری کوتاه و پیش از سوار شدن در خودرو، به سوال خبرنگاری درباره تعداد پرانتزها که موارد اختلافی در متن پیش‌نویس توافق محسوب می‌شود پاسخ داد و تائید کرد پیشرفت‌هایی در این زمینه صورت گرفته است.
سایر هیات‌ها هم پس از پایان جلسات در هتل کوبورگ به‌سرعت راهی ساختمان هتل ماریوت می‌شوند و فرصت چندانی برای طرح سوالات کلیدی و کسب خبر تازه نیست؛ اگر هم اظهارنظری مطرح شود در حد کلیات و تایید روند مذاکرات است.
این وضعیت به شدت عطش خبرنگاران رسانه‌های مطرح بین‌المللی را که ساعت‌ها مقابل هتل کوبورگ برای کسب خبر انتظار می‌کشند و رفت و آمد هیات‌ها را زیر نظر دارند، بیشتر کرده است. در واقع این روزها سکوت سنگینی بر خیمه خبرنگاران خیمه زده و نمایندگان رسانه‌ها تلاش می‌کنند تا از منابع مختلف اخبار جدیدی را نسبت به روند مذاکرات کسب کنند.
با این حال افزایش تحرکات دیروز هیات‌ها، به این معنا که روسای تمام کشورهای مشارکت کننده در گفت‌وگوها پس از دیدار با مذاکره کننده ارشد ایران راهی ملاقات با هیات آمریکایی شدند، یکی از عواملی است که به تعبیر ناظران می‌تواند گواهی بر نزدیک شدن به مراحل حساس و سرنوشت‌ساز گفت‌وگو باشد. این درحالی است که بر خلاف برخی گمانه‌زنی‌ها، فعلا صحبتی از وقفه یا پایان این دور از گفت‌وگوها مطرح نیست.
البته با وجود پیشرفت‌های صورت‌گرفته در گفت‌وگوها، همچنان طرح برخی خواسته‌های زیاده‌خواهانه و حتی بعضا تلاش برای بازگرداندن متن به عقب ادامه دارد و همین مساله یکی از عوامل کندی گفت‌وگوها است
آمریکا اردیبهشت سال ۱۳۹۷ به طور یکجانبه و غیرقانونی از برجام خارج شد و علاوه بر تحریم‌هایی که به واسطه این توافق رفع شده بود، تحریم‌های جدیدی را علیه ایران وضع کرد. دولت دموکرات جو بایدن پس از روی کار آمدن در ژانویه ۲۰۲۱، اقدام یکجانبه دولت سابق این کشور را برای خروج از توافق ایران و گروه 1+5 محکوم کرد اما تاکنون در برابر هرگونه اقدام معتبر برای جبران رفتار نادرست گذشته کوتاهی کرده است.
از سویی سه کشور اروپایی دائما در رسانه‌ها از «ضرب‌الاجل»، «جدول زمانی» و «زمان محدود» سخن می‌گویند و از سوی دیگر در میز مذاکره رویکردی دائما متغیر در پیش گرفته و تجدید نظر در پیشرفت‌های حاصل‌شده را طلب می‌کند.
این درحالیست که تلاش برای کش‌دار کردن برخی موضوعات و اعمال فشار از طریق اهرم زمانی، بر موضع مذاکراتی ایران تاثیر نخواهد گذاشت و همانطور که پیش از این هم بارها اشاره شده است، جمهوری اسلامی ایران خطوط قرمز و خواسته‌های اصولی خود را فدا نخواهد کرد.
جمهوری اسلامی ایران با موافقت برای مشارکت در مذاکرات وین حداکثر شجاعت و بصیرت خود به منصه ظهور گذاشته و انتظار دارد که طرف‌های مقابل رویکرد مسئولانه و اقدامات معتبری را برای جبران اشتباهات گذشته بردارند.
هیات جمهوری اسلامی ایران با جدیت و اختیارات لازم برای حصول توافق پایدار و قابل اتکا در مذاکرات حضور دارد و درصورتی که طرف مقابل آمادگی جدی‌تری برای لغو تحریم‌ها داشته باشد زمان دستیابی به توافق نهایی کوتاه‌تر خواهد بود.