سخنگوی وزارت امور خارجه ایران با رد توافق موقت بین ایران و آمریکا گفت که به دنبال یک توافق پایدار و قابل اتکا در وین هستیم. سعید خطیبزاده همچنین تاکید کرد که تهران هیچ تاریخ ساختگی را قبول ندارد و از سرعت پیشرفت در مذاکرات هم راضی نیست. دور هشتم مذاکرات احیای برجام در هتل کوبورگ وین که از روز دوشنبه ۱۳ دی پس از وقفه ۳ روزه از سرگرفته شد، همچنان با رایزنی‌های دو و چندجانبه در کارگروه‌های مختلف در جریان است.
در همین ارتباط، سخنگوی دستگاه دیپلماسی ایران دیروز دوشنبه در نشست هفتگی با خبرنگاران درخصوص مذاکرات جاری در وین گفت: تلاش همه طرف‌‌‌هاست که به تفاهم پایدار برسیم. بعد از اینکه طرف مقابل کمپین ضد اطلاعاتی را در فضای عمومی به راه انداخت با این هدف که در اتاق‌‌‌ها چیزی به دست بیاورد متوجه شد این مسیر بی‌ثمر است. در وین آنچه اتفاق می‌‌‌افتد تمرکز بر چهار موضوع رفع تحریم‌ها، تضمین‌‌‌ها، راستی‌آزمایی و موضوعات هسته‌‌‌ای است که پیشرفت‌های خوبی صورت گرفته و در برخی موضوعات پیشرفت‌ها بیشتر یا کمتر بوده است. موضوعات باقی‌مانده موضوعات حائز اهمیتی است. ما به نقاطی رسیدیم که این نقاط به ما نشان خواهد داد که آیا طرف مقابل اراده لازم را برای پیشبرد مذاکرات دارد یا خیر.
او ادامه داد: بسیار درباره سرعت مذاکرات و گفتوگوها صحبت می‌شود. سرعت گفتوگوها برای ایران مهم است، ولی سرعت امر دو طرفه است، نمی‌شود طرف مقابل لاک‌پشتی حرکت کند و از ما توقع سرعت نور داشته باشد. ما باید به مذاکراتی ادامه دهیم که نتیجه آن توافق پایدار و قابل اتکا باشد و این هم با سرعت بیش از حدی که از سوی ما فقط اعمال شود، همخوان نیست. ایران به دنبال توافق پایدار و قابل اتکاست.
خطیبزاده در پاسخ به سوال دیگری بیان کرد: گفت‌‌‌وگوهای وین برای اطمینان از بازگشت مسوولانه آمریکا به برجام است و هیچ موضوعی فراتر از برجام را نه گفت‌‌‌وگو کرده و نه می‌‌‌پذیریم. ایران و آمریکا از طریق متن‌‌‌های مکتوب غیررسمی نظرات خود را در چهار موضوع رفع تحریم‌ها، تعهدات هسته‌‌‌ای و تضمین‌‌‌ها و راستی‌آزمایی بیان کردند. این گفت‌‌‌وگوهای غیررسمی و مکتوب آرشیوی از مواضع است و درخصوص هیچ موضوعی فراتر از این صحبت نکردیم. وی گفت: ما نه خوش‌بین هستیم نه بدبین، ما با واقع نگری مذاکره می‌‌‌کنیم و با واقع نگری به مردم گزارش می‌‌‌دهیم.
توافق موقت
سخنگوی وزارت خارجه درباره توافق موقت در مذاکرات وین نیز اظهار کرد: ما به دنبال یک توافق پایدار و قابل اتکا هستیم و هیچ توافقی که این دو مولفه را نداشته باشد در دستورکار ما نیست. همه باید تلاش کنیم که بازگشت آمریکا به برجام همراه با اخذ تضامین لازم و راستی‌آزمایی است و چرخه‌‌‌ای از رفع تحریم‌ها هم باید انجام شود. این با هیچ توافق موقتی حاصل نمی‌شود. واکنش خطیبزاده به موضوع توافق موقت مربوط به خبری است که روزنامه رای الیوم روز یکشنبه در این خصوص منتشر کرد. این روزنامه مدعی شده که این دور از مذاکره به توافقی موقت و دو ساله ختم شده تا مرحله آزمایش و اعتمادسازی باشد و به موجب آن آمریکا تمامی تحریم‌های وضع شده در دوره «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور سابق را لغو کند.
رای‌‌‌الیوم همچنین نوشت: بها یا ضمانت‌‌‌هایی که بر سر آن در وین توافق شده این است که ایران ذخیره اورانیوم غنی شده و سانتریفیوژها و معدن اورانیوم خود را حفظ کند. ایران این ذخایر را پس از خروج آمریکا از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) تولید کرد. بر اساس توافق مذکور، این ذخایر اورانیوم به روسیه منتقل خواهد شد و در لحظه خروج دولت آمریکا از توافق، به ایران بازمی‌گردد. همچنین در صورت خروج آمریکا از توافق، ایران از همان جا که برنامه هسته‌‌‌ای خود را متوقف کرده دوباره شروع خواهد کرد.
سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به پرسش دیگر درباره تحمیل جدول زمانی در مذاکرات وین و موضع ایران بیان کرد: ما هیچ تاریخ ساختگی را قبول نداریم و از سرعت پیشرفت مذاکرات راضی نیستیم. طرف مقابل در دور هفتم وقت کشی زیادی کرد و بعد پذیرفت درباره ابتکارات ایران مذاکره کند. باید این سوال را مطرح کرد که آیا هیات‌‌‌های دیگر با توان تصمیم‌گیری در وین حاضر هستند یا تنها ایران است که باید تمام تلاش خود را بکند و ابتکارات و موضوعات را با دقت مطرح کند. خطیبزاده بیان کرد: اگر این اراده و سطح از توانایی در طرف مقابل در روزهای آتی دیده شود می‌توان گفت با کمترین زمان ممکن می‌توانیم به توافق خوب، قابل اتکا و پایدار برسیم.
وی در پاسخ به سوالی اظهار کرد: جهان امروز در دوراهی قرار گرفته که از زمان ترامپ ایجاد شد و آمریکا در محوریت آن است و راهی که براساس چندجانبه‌گرایی و احترام به قوانین موضوعه و حاکمیت ملی کشورهاست. ایران و چین در این مسیر در یک محور قرار دارند و تلاش می‌‌‌کنند در مقابل این سیاست زور و فشار بایستند. آنچه امروز ایران و چین و برخی کشورها در جنوب و شرق نمایندگی می‌‌‌کنند همین نگاه راه متفاوت به همکاری‌‌‌های بین‌المللی است. امیدواریم آنها که مسیر یکجانبه و دسیسه و فشار را دنبال می‌‌‌کنند به این مسیر که محتوم در روابط بین‌المللی است برگردند.
وی درباره تغییر مذاکره‌کنندگان آلمان و انگلیس در وین نیز گفت: این تغییرات به خاطر تغییر دولت در آلمان و تغییر مذاکره‌کننده انگلیسی به خاطر بازنشستگی نماینده قبلی بوده است. شاید بیشتر مربوط به حاشیه است. انتظار ما از سه کشور اروپایی این است که خودشان را به عنوان عضو برجام بدانند و نه نماینده طرف خاصی و براساس این واقعیت به عنوان یکی از اعضای مانده در برجام تلاش کنند. این اطمینان را همه اعضا پیدا کنند که آمریکا به صورت راستی‌آزمایی و موثرو با ارائه تضمین‌‌‌ها به برجام برگردد و از تقسیم کار اجتناب کنند. تصور ما این است سه کشور اروپایی باید به هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک برجام اجازه دهند گفتوگوها را در مسیر سازنده ادامه دهد و اگر این مسیر را ببینیم به توافق پایدار خواهیم رسید. سخنگوی وزارت خارجه درباره موانع موجود در مذاکرات وین اظهار کرد: هم موانع موضوعی داریم و هم موقعیتی. در موضوع هسته‌‌‌ای پیشرفت‌های خوبی داشتیم و می‌توانیم توافقات خوبی داشته باشیم.
آزادسازی پولهای بلوکه شده ایران
خطیبزاده در ادامه درباره بحث آزادسازی پولهای بلوکه شده ایران در کره جنوبی گفت: سفر معاون وزیر خارجه کره به وین به ابتکار خودشان بوده و برخی کشورها و هیات‌‌‌ها با ابتکار خود به وین سفر کردند و بنا به درخواست آنها معاون سیاسی وزیر خارجه ایران ملاقاتی با همتای کره‌ای داشت و تاکید شد آنچه به عنوان بدهی‌‌‌های انباشته شده ایران در کره جنوبی مطرح است ربطی به گفتوگوها ندارد و کره جنوبی موظف به پرداخت بدهی‌‌‌های خود است و اساسا تحریمی وجود ندارد که کره جنوبی با کمی‌‌‌ها و کاستی‌‌‌های خود این بدهی‌‌‌ها را ندهد.
سخنگوی وزارت امور خارجه در همین ارتباط تصریح کرد که تمرکز ما این است که هیچ خط غیرموازی شکل نگیرد و باید به شکل موازی این موضوع پیش برود و پرداخت‌‌‌ها انجام شود و پرداخت این بدهی برای روابط دوجانبه ایران و کره بهتر است.
مذاکرات ایران و عربستان
سخنگوی وزارت خارجه ایران در بخش دیگری از نشست خبری درباره زمان دور پنجم مذاکرات با عربستان نیز اظهار کرد: دور آتی گفتوگوها با عربستان به میزبانی عراق در دستور کار است. به محض نهایی شدن اطلاع‌رسانی خواهم کرد. درباره موضوعات بین ما و عربستان تلاش کردیم به‌رغم تمامی پرونده‌‌‌های اختلافی بنا به مصلحت دوجانبه و منطقه با فاصله‌گذاری در نقاط اختلاف براساس صراحت و در عین حال تلاش برای برقراری روابط پایدار بین دو کشور گفتوگوها را ادامه دهیم. موضوعات اختلافی در جای خودش بحث می‌شود.
خطیبزاده همچنین در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه گفته می‌شود عربستان به درخواست عراق برای انجام دور بعدی مذاکرات بین تهران و ریاض پاسخی نداده است، گفت: گفت‌‌‌وگوهای ایران و عربستان به میزبانی دولت عراق در حال پیگیری است. در سفر آقای فواد حسین به تهران نیز در این زمینه رایزنی و گفت‌‌‌وگو شد و امیدواریم تاریخ برگزاری دور بعدی مذاکرات هر چه زودتر نهایی شود.
سخنگوی وزارت خارجه درباره سفر هیات عربستان به وین نیز گفت: همان طور که پیش از این گفته‌‌‌ام کشورها براساس خواست خودشان به وین سفر می‌‌‌کنند و این سفرها محدود به عربستان نیست و بسیاری از کشورها به وین رفت و آمد دارند. این رفت و آمدهای تلفنی، حضوری در درون هواپیما و... از زمان برجام انجام می‌‌‌شده و اساسا ایران موضوعیتی بر این گفتوگوها قائل نیست.
سفر امیرعبداللهیان به عمان
سعید خطیبزاده در پاسخ به سوال دیگری درباره سفر وزیرخارجه ایران به عمان و اینکه همزمان با آن مذاکرات وین در جریان است و این موضوع یادآور مذاکراتی است که ایران با آمریکایی‌‌‌ها در مسقط در چند سال پیش داشت و آیا سفر امیرعبداللهیان به عمان ربطی به مذاکرات دارد، تصریح کرد: البته شبیه‌‌‌سازی‌‌‌های تاریخی بعضا ما را به مقصد درستی هدایت نمی‌‌‌کند. سفر امروز (دوشنبه) آقای امیرعبداللهیان به عمان کاملا سفری دوجانبه است و اگر نهایی شود ایشان در ادامه این سفر، سفر دیگری نیز به یکی از کشورهای حاشیه خلیج فارس انجام خواهند داد. در این سفر قرار است در مورد فهرست بلندبالایی از موضوعات دوجانبه بین دو کشور رایزنی و گفت‌‌‌وگو شود. خطیبزاده همچنین گفت: آنچه در وین رخ می‌‌‌دهد مربوط به وین است و آنچه در همسایگان رخ می‌‌‌دهد در همسایگی و با همسایگان است.
گفتنی است که حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران که برای سفری یک‌روزه به مسقط سفر کرده است، با فهد بن محمود معاون سلطان هیثم دیدار کرد. امیرعبداللهیان پیش‌تر در بدو ورود به فرودگاه مسقط گفته بود که در جریان این سفر با مقامات عمان و همچنین وزیر امور خارجه این کشور درخصوص توسعه مناسبات دوجانبه و همچنین برخی مسائل منطقه‌‌‌ای گفت‌‌‌وگو خواهد کرد. وی افزود: روابط تهران-مسقط روابط دیرینه و پایداری است و ما علاقه‌‌‌مند هستیم که همکاری‌‌‌های دو کشور در حوزه‌‌‌های مختلف از جمله تجاری و اقتصادی را ارتقا دهیم.
پیگیری توافق چهارجانبه بین ایران، عمان، ترکمنستان و ازبکستان برای احیای خط ترانزیت نیز از دستورکارهای دیگر وزیر امور خارجه در این سفر اعلام شده است. در همین خصوص وزیر امور خارجه گفت: در گذشته توافقی چهارجانبه بین ایران، عمان، ترکمنستان و ازبکستان برای احیای خط ترانزیت ایجاد شده بود و امیدواریم در این سفر بتوانیم آن را پیگیری کنیم.
امیرعبداللهیان گفت: نگاه دولت سیزدهم به عرصه سیاست خارجی نگاه همسایگی و گسترش تعاملات با آنهاست و امیدواریم اتفاق خوبی که در چند ماه اخیر در حوزه مناسبات ما با همسایگان شمالی رخ داده در ارتباط با همسایگان‌‌‌مان در حوزه خلیج فارس نیز صورت بگیرد و پیوند شبکه همسایگان را هر چه بیشتر تقویت کنیم و همکاری‌‌‌ها بین کشورهای همسایه را بیش از پیش گسترش دهیم.