آرمان‌ملی: تهاتر نفت با کالا در شرایط تحریم؛ به یکی از مهم‌ترین راهکار‌های دولت برای بازگرداندن دلارهای نفتی ایران مبدل شده است. چای سریلانکا، برنج هند و پاکستان و... تنها کالاهایی هستند که از زمان مطرح‌شدن موضوع تهاتر به ازای پول نفت وارد کشور شده و می‌شوند! جالب‌تر اینکه دولت این اتفاق را یک موفقیت برای خود می‌داند و مدعی است که این اتفاق بهترین اقدام برای دورزدن تحریم‌هاست!
درحالیکه بسیاری از کارشناسان اقتصادی این اتفاق را موفقیت نه برای دولت ایران بلکه موفقیتی برای خریداران نفت ایران می‌دانند چراکه این کشورها فرصت دارند نفت را با قیمت پایین و با تخفیف زیاد از ایران بخرند و صنایع خود را توسعه دهند و انرژی را کشورشان را تامین کنند، درآمدهای کلان از این طریق نصیب دولت‌ها و ملت‌شان کنند و از آن طرف بهجای پول نفت و محصولات نفتی کالای دسته چندم خود را بهجای پول نفت با قیمت بالاتر و کیفیت کمتر به ایران بفروشند! مسئولان ایرانی هم که در اجرای پروپاگاندای رسانه‌ای حرفه‌ای هستند با همراهی برخی از رسانه‌های حامی خود دست به انتشار اخباری زدند که شاید با اغنای افکارعمومی مهر تاییدی برای کارهای خود داشته باشند! در حقیقت اتفاقی که افتاده این است که کشورهای خریدار نفت از ایران؛ وقتی می‌بینند که ایران در گوشه رینگ تحریم زیر فشار قرار گرفته و چاره‌ای جز تسلیم‌شدن ندارد بهجای کمک شروع به باج‌خواهی کرده‌اند!
عجیب‌تر اینکه مسئولان هم بهجای منافع ملت به برون‌رفت از این رینگ به هر شکلی قانع شده و این کار را برای خود موفقیت تلقی کردند! مگر چقدر چای و برنج یا کالاهای مصرفی به این شکل می‌تواند وارد کشور شود آن هم زمانیکه ایران خود تولیدکننده این محصولات است! چرا دولت توافق با غرب برسر برنامه هسته‌ای را به سرعت پیش نمی‌برد که تحریم‌های اقتصادی برداشته شود و بتواند بهجای تن‌دادن به خواسته زیاده‌خواهانه کشورهای خریدار نفت ایران و تهاتر به فکر توسعه تجارت باشد؟ هیچ کالای ضروری‌ای در قراردادهای تهاتر نفت وارد کشور نشده و نمی‌شود چون ایران حق انتخاب ندارد و کشورهای هرچه بخواهند بهجای پول نفت به ایران می‌دهند و ایران جز قبول‌کردن یا بلوکه‌ماندن پول نفت در آن کشور انتخاب دیگری ندارد! برخی از این روش حمایت می‌کنند و معتقدند که با آمدن پول نفت بازهم باید با آن کالا خرید و همین رویه ادامه پیدا می‌کند، اما این افراد هم مانند دولت در اشتباه هستند چراکه وقتی دلار دست ایران باشد قدرت انتخاب خواهد داشت و می‌تواند قوانین تجارت را خودش بنویسد!
مسکنی موقت برای اقتصاد ایران
عباس آرگون، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران درباره اثر تهاتر در تجارت خارجی ایران به «آرمان‌ملی» گفت: زمانی است که تهاتر در شرایط عادی مطرح می‌شود و زمانی هست که در شرایط تحریم و اضطراری مورد توجه قرار می‌گیرد؛ در حقیقت تهاتر به‌عنوان مسکن می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد ولی اینکه دولت بخواهد برای بلندمدت روی آن حساب کند، قطعا راه مناسبی نخواهد بود.
او با بیان اینکه تهاتر باعث محدودیت بیشتر در انتخاب کالا می‌شود، ادامه داد: تهاتر قدرت چانه‌زنی را کاهش می‌دهد و باعث می‌شود تا کشوری قرار است بهجای نفت به ما کالا بدهد دست پیش داشته باشد چراکه می‌داند ما باید از آن کشور یک کالایی را خریداری کنیم! این وضعیت حتی منجر به این می‌شود که کشور دوم کالایی را به ما بدهد که حتی نیازی جدی به آن نداشته باشیم یا حتی کیفیت و قیمت مناسبی هم نداشته باشد! آرگون تاکید کرد: در خارج از تهاتر، خریدار بازار بزرگی را پیش‌رو دارد که می‌تواند هر کالایی را با هر کیفیت و قیمتی خریداری کند ولی در تهاتر فروشنده یک کشور و یک کالای خاص است که در هیچ بخشی انتخابی برای خریدار وجود ندارد!
ابزاری برای اضطرار
این عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران گفت: موضوع دیگر در تهاتر این است که این اقدام ابزار مناسبی در شرایط عادی نیست؛ یعنی شاید در دوره فشار و تحریم بتواند بخشی از مشکلات و نیازهای کشور را برطرف کند ولی به‌عنوان یک راهکاری که در آینده بتوان به آن تکیه کرد اصلا اقتصادی نیست. او درباره اثرات این اتفاق در اقتصاد داخلی هم افزود: تهاتر باید به حد نیاز انجام شود نه بیشتر، مگر کشور چقدر به چای سریلانکا یا برنج پاکستان و هند نیاز دارد؟ واردات بیش از نیاز اصلا اقتصادی نیست از طرفی به تولید داخلی آسیب می‌زند.
آرگون اظهارکرد: کاملا باید موضوع تولید داخلی در تهاتر مورد توجه قرار بگیرد، یعنی به شکلی واردات کالاها صورت نگیرد که تولید داخلی متاثر شود. او با بیان اینکه این اتفاق در صادرات هم ممکن است رخ بدهد؛ توضیح داد: با توجه به تحریم بودن ایران حتی در صادرات هم ممکن است مشکل ایجاد شود به عبارت دیگر کشور خریدار به‌دلیل فشارهای تحریمی ایران، کالا را با قیمت پایین‌‌تری طلب می‌کند و این می‌تواند به اقتصاد داخلی و تولید آسیب جدی وارد کند چراکه با نبود قدرت چانه‌زنی کشور خریدار هم قیمت‌های خودش را تحمیل خواهد کرد! آرگون در پاسخ به این پرسش که چرا کالاهای ضروری و مورد نیاز مردم در تهاتر مورد توجه قرار نمی‌گیرد، ادامه داد: اولا باید دید که آن کشور که به ایران بدهکار است توان تامین محصول مورد نیاز ایران را دارد یا نه، خیلی از کشورهایی که ایران به آنها نفت می‌دهد در حقیقت تک محصولی هستند و نمی‌توانند کالاهای زیادی به ایران بدهند. او گفت: تهاتر در شرایط اضطراری اگر بتواند بخشی از نیازهای کالایی را تامین کند خوب است، اما در مجموع این اتفاق خوبی نیست و نمی‌تواند ادامه پیدا کند.
تهاتر در اشل یک بنگاه و در نهایت یک کشور چند میلیونی شاید توجیه داشته باشد اما برای کشور 80 میلیونی بخش اندکی از اقتصاد را جلو می‌برد، نمی‌توان تمام مبادلات اقتصادی از جمله فروش، تبادل و صادرات را با تهاتر انجام داد. در هر حال در شرایطی که ناگزیر به سمت تهاتر هر کالایی می‌رویم اوضاع جدیدی را برای ما به‌وجود می‌آورد که منجر به بالا رفتن قیمت تمام‌شده کالا می‌شود، زیرا ما نیاز به تبادل داریم، در واقع دست‌پایین هستیم و باید امتیاز بدهیم. یعنی هر کالایی با هر قیمتی به ما تحویل دهند باید بپذیریم. به این شکل منابع نفتی ایران هزینه لجبازی دولت‌ها با جهان و سهم باج‌خواهی کشورها می‌شود و کمترین سود آن هم به مردم نمی‌رسد جز چای و برنج و یکسری خرت و پرت!