فارس: بر خلاف بسیاری از نقاط دنیا، تنها ایران و چند کشور معدود برای عرضه برق از نظام یارانه‌ای استفاده می‌کنند که زمینه کاهش قابل توجه قیمت فروش برق نسبت به قیمت تمام شده آن را فراهم می‌کند.
رویه مذکور علاوه بر ایجاد زیان سنگین برای بخش خصوصی و دولتی فعال در صنعت برق، زمینه کاهش ارزش انرژی نزد مشترکان را فراهم کرده و این مسئله بی‌توجهی به اصلاح الگوی مصرف را به دنبال دارد.
در این شرایط مشترک صنعتی به دلیل ارزان بودن انرژی هیچ انگیزه‌ای برای ارتقای فناوری تولید و کاهش مصرف برق ندارد، مشترک بخش خانگی نیز حسی از ارزش این کالای اساسی را ندارند و بخشی از مشترکان نیز بدون توجه به صرفه‌جویی به استفاده از برق ادامه می‌دهند.
زمانی که از تعرفه‌گذاری انرژی صحبت می‌کنیم باید مشخص شود، منظور دقیق از طرح مسئله چیست. به استناد آخرین حسابرسی انجام شده از صنعت برق، هزینه تمام شده برق فقط با احتساب هزینه تبدیل انرژی و بدون در نظر گفتن هزینه سوخت معادل 192 تومان برای هر کیلووات ساعت انرژی محاسبه شده است. این درحالی است که تعرفه تکلیفی فروش برق به طور میانگین برای مشترکان برق تنها 82 تومان بر کیلووات ساعت است.
به عبارت دیگر، براساس اطلاعات حسابرسی انجام شده در سال 1398، فقط 43 درصد از هزینه تبدیل انرژی فارغ از هزینه سرسام‌آور سوخت توسط مشترکان برق انجام شده و 57 درصد باقی‌‌مانده از این هزینه در قالب یارانه انرژی از جیب بیت‌المال به جیب مشترکان عمدتا پرمصرف برق رفته است.
چنین نظام تعرفه‌گذاری ضربه کاری را به پیکره نظام تعرفه‌گذاری کشور وارد کرده است. بر اساس مقایسه صورت گرفته میان گردش مالی یک واحد نیروگاهی در ایران و سایر نقاط جهان، گردش مالی یک نیروگاه تولید برق در ایران به دلیل نظام تعرفه‌گذاری اشتباه یک بیست و چهارم یک نیروگاه در دیگر نقاط دنیا است.
*جراحی اقتصاد برق در دستور کار دولت سیزدهم
بر همین اساس تغییر در نظام تعرفه‌گذاری شرط لازم احیای صنعت برق و جلوگیری از ضرر و زیانی است که به صنعت برق وارد می‌شود. در همین راستا روز گذشته در جلسه هیئت دولت به ریاست آیت‌الله رئیسی، تغییر در نظام تعرفه‌گذاری برق مشخص شد.
بر اساس مصوبه هیئت وزیران، بهای برق مشترکان کم مصرف (در سقف مصرف ۵۰ درصد الگوی مصرف) تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی برابر صفر محاسبه می‌شود. از طرفی تعرفه‌های برق مصارف خانگی مشترکین کمتر از الگوی مصرف بر اساس تصویب نامه سال ۱۳۹۷ هیئت وزیران تعیین می‌شود.
همچنین تعرفه برق مشترکین خانگی با مصرف بالاتر از الگوی مصوب برای مصارف کمتر از الگو بر اساس جدول فعلی، مازاد بر آن تا یک و نیم برابر، تا دو برابر و مصارف بیش از دو برابر به ترتیب با ضریب (1.5) ، (2.5) و (3.5) برابر هزینه تأمین برق (متوسط نرخ قراردادهای خرید تضمینی برق از نیروگاه‌های حرارتی دو سال گذشته به علاوه هزینه نقل و انتقال برق (ترانزیت) و هزینه سوخت با تعرفه نیروگاهی) محاسبه و دریافت می شود.
*جزئیات نقره‌داغ پرمصرف‌ها ثروتمند
با توجه به جزئیات مصوبه هیئت وزیران، به طور متوسط در سطح کشور مشترکانی که کمتر از 150 کیلووات ساعت برق در ماه استفاده می‌کنند و تحت پوشش نهادهای کمیته امداد و بهزیستی هستند، رایگان خواهد بود. از طرفی در بخش مازاد الگوی مصرف مشترکانی که به طور میانگین بین 300 تا 450 کیلووات ساعت در ماه مصرف برق دارند، باید بهایی معادل 1.5 برابر متوسط نرخ قراردادهای خرید تضمینی برق از نیروگاه‌های حرارتی دو سال گذشته به علاوه هزینه نقل و انتقال برق (ترانزیت) و هزینه سوخت با تعرفه نیروگاهی را بپردازند.
با توجه به اینکه متوسط نرخ قراردادهای خرید تضمینی برق از نیروگاه‌های حرارتی دو سال گذشته به علاوه هزینه نقل و انتقال برق (ترانزیت) و هزینه سوخت با تعرفه نیروگاهی نزدیک به 400 تومان برآورد می‌شود، لذا مشترکان با مصرف برق تا 450 کیلووات ساعت در ماه برابر 600 تومان تعیین می‌شود.
همچنین مشترکان پرمصرفی که مصرف برق بین 450 کیلووات ساعت تا 600 کیلووات ساعت در ماه دارند، باید به طور میانگین هزینه برق 1000 تومانی برای هر کیلووات ساعت بپردازند. علاوه بر این مشترکانی که میزان مصرف برق ماهانه آن‌ها از 600 کیلووات فراتر می‌رود، می‌بایست هزینه برق 1400 تومان برای هر کیلووات ساعت را پرداخت کنند.
*6 درصد مشترکان پرمصرف مشمول افزایش قیمت برق می‌شوند
به گزارش فارس بر اساس جدول پراکندگی میزان مصرف برق مشترکان خانگی، مشترکانی مشمول افزایش قیمت در طرح جدید دولت در پله پنجم، ششم و بیشتر از پله ششم مصرف تنها 6 درصد از کل مشترکان را در گرفته و 94 درصد از مشترکان مشمول افزایش قیمت برق نمی‌شوند.
در همین راستا سخنگوی صنعت برق ضمن تاکید بر این مسئله که تنها ۸۰۰ هزار مشترک پرمصرف هستند گفت: میزان مصرف برقی که توسط قشر پر مصرف، مازاد بر 2 برابر الگوی مصرف استفاده می‌شود، از ابتدای سال 5 میلیارد کیلووات ساعت تخمین زده می‌شود.
بر همین اساس با توجه به اینکه قیمت تمام شده برق در کشور به طور میانگین بین 1300 تا 1400 تومان بود، لذا مشترکان پرمصرف در گذشته، تنها برای مصرف مازاد 2 برابر الگوی مصرف، معادل 5 هزار میلیارد تومان از جیب بیت المال، یارانه دریافت می‌کردند. به عبارت دیگر کمتر 2 درصد مشترکان عمدتا پرمصرف در مناطق بالانشین شهرها سالانه بیشتر از 5 هزار میلیارد تومان یارانه انرژی دریافت می‌کنند.