تا کنون برخی از محصولات کشاورزی صادراتی به دلیل آلودگی به سم و کودهای شیمیایی باز پس فرستاده شده‌اند. فعالان بخش خصوصی هشدار می‌دهند که بی‌توجهی به مقابله با این معضل به از دست رفتن بازارهای صادراتی منجر می‌شود.
حدود یک هفته پیش برخی رسانه‌ها گزارش دادند روسیه برخی از محصولات کشاورزی صادراتی ایران را بازپس فرستاده، اکنون نوبت به هند و شماری دیگر از کشورها رسیده است.
رئیس اتحادیه بار فروشان می‌گوید هند از تائید استاندارد کیوی تولید شده در ایران خودداری کرده است. مهمترین معضل محصولات کشاورزی ایران باقیمانده سموم و کودهای شیمایی عنوان می‌شود.
مصطفی دارایی‌نژاد شنبه بیستم آذر به ایلنا گفته از امسال برخی از کشورهای هدف صادرات، محصولات کشاورزی تائیده سازمان حفظ نباتات ایران را برای ورود این محصولات کافی نمی‌دانند و معتقدند محصولات ایرانی باید با رعایت کیفیت مورد نظر و استانداردهای آنها تولید شوند.
مسعود بصیری، سرپرست دفتر توسعه صادرات وزارت جهاد کشاورزی هفته گذشته ممنوعیت واردات برخی محصولات کشاورزی ایران به فدراسیون روسیه را تائید کرد و به خبرگزاری مهر گفت: «روسیه به علت وجود باقی مانده سموم در برخی محصولات کشاورزی از جمله فلفل دلمه‌ای، این محصولات را برگشت زده است.»
نابود کردن محصولات آلوده به جای بازگرداندن
رئیس اتحادیه بارفروشان می‌گوید، روسیه دیگر محصولات کشاورزی الوده ایران را "مرجوع نخواهد کرد و آنها را معدوم می‌کند".
گفته می‌شود محصولات آلوده صادر شده به روسیه انواع فلفل بوده‌اند. سایت مشرق‌نیوز می‌گوید، بسیاری از گلخانه‌داران ایرانی به سفارش تجار روسی فلفل تولید می‌کردند و با تصمیم اخیر روسیه "بیچاره" شده‌اند.
مهر هفته پیش گزارش داده بود که تاجران روسیه در پی تغییر قانون استفاده ایمن از آفت‌کش‌های گیاهی و مواد شیمیایی، خواستار بررسی محصولات کشاورزی وارداتی به این کشور از نظر میزان بقایای سموم، نیترات و فلزات سنگین شده و خواستار جلوگیری از واردات محصولاتی شدند که این استانداردها در آنها رعایت نشده باشند.
نیترات در محصولات بازار داخلی
دارایی‌نژاد با توجه به این ملاحظات به ایلنا گفته است: «دقت در نبود سموم فقط نباید محدود به محصولات صادراتی باشد. این دقت باید در کیفیت محصولاتی که در داخل کشور نیز استفاده شده لحاظ شود چراکه ایرانیان نیز مستحق خوردن نیترات و دیگر سموم باقی مانده در محصولات کشاورزی نیستند.»
رئیس اتحادیه بارفروشان می‌گوید، اگر برای حذف باقی مانده سموم در محصولات کشاورزی اقدامی انجام نشود تردیدی نیست که کیوی تولید ایران که از سوی پاکستان و افغانستان هم خریداری می‌شود نیز بازار خود را از دست می‌دهد.
او افزود، برخی از کشورهای همسایه از جمله ترکیه منتظرند که ایران بازارهای خود را از دست بدهد تا آنها آن را تصاحب کنند و این "یک هشدار جدی است که باید بیشتر به آن توجه شود".
ظاهرا مهمترین علت آلودگی محصولات کشاورزی به بقایای سموم و کود شیمایی فقدان نظارت موثر بر استفاده از این مواد و آموزش ندادن به کشاورزان در مورد کاربرد صحیح آنها است.
مهدی حسینی، رئیس انجمن وارد کنندگان سم و کود معتقد است که عدم آگاهی کشاورز از زمان استفاده از سموم و انتخاب نوع سم مناسب برای هر محصول باعث شده برخی محصولات کشاورزی ایران مرجوع شوند.
او می‌گوید، در "سبد سموم ثبت شده" سازمان حفظ نباتات سهم سم‌های پرخطر پنج درصد و میزان سم‌های با خطر متوسط و کم ۹۵ درصد است اما واقعیت با این آمار تفاوت دارد.
باقیمانده سم‌های پرخطر در سفره مردم
این فعال صنفی بخش خصوصی درباره این تفاوت به ایلنا گفت: «آنچه مهم است و در سفره مردم می‌آید آن چیزی است که مصرف می‌شود نه آن چیزی که ثبت شده است. ۲۳ درصد از سموم مصرف شده در کشور در گروه پرخطر و ۷۷ درصد آن در گروه متوسط و کم خطر قرار می‌گیرند.»
به این ترتیب استفاده بی‌رویه از سم و کود شیمیایی نه تنها ادامه صادرات محصولات کشاورزی را با چالش روبرو می‌کند که تهدید مستقیمی برای سلامت شهروندان است.
متولی نظارت بر چگونگی استفاده از سم و کود شیمایی در ایران نهادها و دستگاه‌های مختلفی، از جمله سازمان حفظ نباتات و هیئت نظارت بر سموم هستند که به اعتقاد فعالان صنفی کار خود را به درستی انجام نمی‌دهند.
رئیس انجمن واردکنندگان سم و کود در این زمینه به ایلنا گفت: «عدم عملکرد صحیح سازمان‌های مربوطه به بدنه صادرات کشور آسیب‌های جدی وارد کرده، از این‌رو در سال‌های اخیر شاهد بازگشت کشمش، هندوانه، سیب‌زمینی، فلفل دلمه‌ای و زعفران صادراتی بوده‌ایم.»
از میزان خسارتی که تا کنون به کشاورزان و صادرات ایران وارد شده آماری منتشر نشده است؛ مطابق آمار گمرک در سال گذشته ۸۵ درصد کل صادرات ایران به فدراسیون روسیه محصولات کشاورزی و مواد غذایی بوده است.
عباس عسکرزاده، معاون وزیر جهاد کشاورزی چهارم آذر ماه در نامه‌ای به رئیس سازمان غذا و دارو نوشته بود، فدراسیون روسیه با واردات سالانه ۷۰۰ هزار تن محصولات کشاورزی یکی از مهمترین بازارهای صادرات این محصولات از ایران است و اگر از این ظرفیت استفاده شایسته بشود این میزان می‌تواند به یک و نیم میلیون تن در سال افزایش یابد.