اگرچه قرار بود امسال موانع تولید زدوده شوند اما نه تنها مشکلات قبلی همچون تامین مواد اولیه و کاهش تقاضا به قوت خود باقی هستند، بلکه قطعی برق نیز به آنها اضافه شده است.
امسال اگرچه تحت عنوان مانع‌زدایی‌ها و پشتیبانی‌ها برای تولید کشور نام‌گذار شده اما صنایع کشور حال و روز چندان خوشی ندارند؛ طی ۴ ماه گذشته از سال جاری در کنار خیز موج‌های مختلف کرونا، مشکل تامین مواد اولیه و کاهش قدرت خرید مردم که نهایتاً منجر به کاهش تقاضا در بازار کالاهای گوناگون شده، قطعی برق نیز به چالش‌های صنعت اضافه شده است. چالشی که نه تنها روند تولید را مختل کرده بلکه آسیب‌های زیادی به مواد اولیه و تجهیزات صنعتی واحدها وارد کرده به شکلی که خسارات میلیاردی به برخی از تولیدکنندگان تحمیل شده است.
وضعیت قطعی بی‌برنامه برق آن هم بدون اعلام قبلی در صنایع مختلف تا جایی جلو رفت که وزارتخانه‌های صمت و نیرو دائم در حال مکاتبه با هم بودند تا راهی برای حل این معضل پیدا کنند که در نهایت تصمیم بر این شد طبق مصوبه دولت، برق در ۸۲۸ شهرک صنعتی که بیش از ۴۸ هزار واحد بهره‌بردار و بیش از ۹۶۰ هزار نفر شاغل را در خود جای داده‌اند قطع نشود و به جای آن برق صنایع بزرگ همچون سیمان و فولاد به صورت زمانبندی شده قطع شود.
فتحعلی محمدزاده معاون سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی در این رابطه گفته بود: طبق تبصره ۳ ماده ۳ مصوبه شانزدهم تیرماه امسال هیئت وزیران، شهرک‌های صنعتی از شمول اعمال خاموشی برق معاف شدند.
به گفته وی، وزیر نیرو به وزیر صمت اعلام کرد که واحدهای صنعتی باید به اندازه ۴ هزار مگاوات به کاهش مصرف برق کمک کنند. از این رو با توجه به اینکه دیماند مصرف برق در ۸۲۸ شهرک صنعتی ۹ هزار و ۹۴۱ مگاوات برق است، اما نسبت به صنایع بزرگ، اشتغال‌زایی بالایی دارند و تعداد زیادی واحد صنعتی در این شهرک‌ها فعال هستند، مقرر شد برق صنایع بزرگ همچون فولاد و سیمان قطع و برق صنایع کوچک تامین شود. با این حال گزارشات دریافتی نشان می‌دهد که برخی از استان‌ها این مصوبه را اجرا نکرده و بعضاً اقدام به قطع کردن برق واحدهای فعال در شهرک‌های صنعتی می‌کنند.
در این رابطه سعید زرندی معاون طرح و برنامه وزیر صمت می‌گوید: مقرر شده بود که برق شهرک‌های صنعتی قطع نشود اما گزارش‌های دریافتی از سراسر کشور نشان از قطعی برق در شهرک‌ها دارد که منجر به مشکلات زیادی برای واحدهای صنعتی دارد؛ به طوری که فقط در هفته گذشته نزدیک به ۲۰۰۰ ساعت قطعی برق در شهرک‌ها اتفاق افتاده که میانگین قطعی سه ساعته را شاهد بودیم.
دردسرهای دنباله‌دار سیمان و فولاد
از سویی دیگر نیز قطعی برق در صنایع بزرگ مشکلات زیادی را در فرایند تولید و عرضه ایجاد کرد. مصداق این موضوع نیز وضعیت بغرنج بازار سیمان است. این کالا که تماماً محصول داخلی بوده و نیازی به واردات ندارد در بازار در هر کیسه با قیمت ۳۰ تا ۴۰ هزار تومان به فروش می‌رفت اما پس از سیاست‌های مربوط به قطعی برق قیمت هر کیسه بین ۷۰ تا ۱۰۰ هزار تومان افزایش یافت. همچنین آنطور که مهرداد نظارت رئیس کانون سراسری بتن اعلام کرد طی یک ماه قیمت سیمان فله ۳۰۰ درصد رشد کرد؛ به گونه‌ای که هر تن سیمان عرضه شده در بورس نیز طی روزهای پایانی تیر ماه از ۳۰۸ هزار تومان به حدود یک میلیون و ۲۹۹ هزار تومان رسید. این موضوع به توقف پروژه‌های عمرانی، جاده‌سازی و ساخت مسکن منجر شده است، همچنین در ادامه می‌تواند منجر به گرانی ۳۰ درصدی هزینه ساخت مسکن نیز شود.
سید جواد جهرمی معاون عملیات و نظارت بورس کالای ایران نیز در این ارتباط تاکید کرد که یکی از دلایل افزایش قیمت سیمان، قطعی برق بوده که در نتیجه، کاهش تولید و عرضه سیمان در بورس کالا را سبب شده و همین امر، باعث افزایش قیمت این محصول در بازار شده است.
نکته قابل توجه در مورد صنایع بزرگ این است که صنایع و رسته‌های تولیدی بسیاری به این صنایع وابسته هستند، بنابراین زمانی که مشکلی در فرایند کار صنایع بزرگ پیش می‌آید رسته‌های وابسته نیز به تبع آن با چالش مواجه می‌شوند. به عنوان نمونه می‌توان باید به حوزه بتن سازی اشاره کرد. طبق گفته رئیس کانون سراسری بتن مشکلات پیش آمده در حوزه سیمان و گرانی این کالا، موجب شده ۸۰ درصد کارخانجات تولیدکننده بتُن تعطیل شوند، این در حالیست که در صنعت بتن ۱۰۰ هزار نفر شاغل حضور دارد و این صنعت با ۱۲۰ صنف در ارتباط است.
نوش دارو بعد از مرگ سهراب
پس از بروز اختلال‌های پیش آمده در فرایند تولید صنایع بزرگ و برای کنترل تقاضای کاذب پیش آمده در بازار به دلیل بار روانی ناشی از تعطیلی این واحدها و گرانی‌های بی ضابطه، مقرر شد صنایع سیمانی دو روز، شب کار شوند و دو روز کامل کار کنند و فولادی‌ها نیز با ظرفیت‌های کمتری کار کنند تا طی هفته جاری در مورد ادامه فعالیت این صنایع تصمیم جدیدی گرفته شود.
این در حالیست که متولیان از همان دمادم بروز مشکل در تامین برق، باید صنایع بزرگ و کوچک پرمصرف را به صورت فهرست‌وار شناسایی می‌کردند و در ادامه به جای قطع برق بی برنامه، با فعالیت شبانه صنایع موافقت می‌کردند. در این صورت هم صنایع چه واحدهای بزرگ و چه واحدهای کوچک با برنامه‌ریزی و بدون اختلال کار را ادامه می‌دادند و هم بازار تحت تاثیر قرار نمی‌گرفت و محلی برای ظهور دوباره دلالان نمی‌شد.
ورود مجدد موج گرما و احتمال خاموشی‌های جدید
ظاهر قضیه نشان می‌دهد که مسئولان وزارت خانه‌ها و سازمان‌های مختلف مشکلات تولید را به اطلاع هم می‌رسانند و به صورت پویا در حال تصمیم‌گیری در مورد نحوه فعالیت صنایع هستند اما باز هم در همین بازه زمانی تصمیم گیری ها و قطعی و وصلی برق، تدبیر خاصی برای صنایع اندیشیده نمی‌شود و صرفاً کاهش فعالیت مدنظر قرار دارد. از سویی دیگر نیز با توجه به ورود مجدد موج گرما از هفته جاری، احتمال خاموشی‌های بیشتر برای صنایع و اختلال در فرایند تولید و عرضه وجود دارد.
در این رابطه مصطفی رجبی مشهدی سخنگوی صنعت برق می‌گوید: روزهای پیش رو روزهای بسیار سختی برای صنعت برق خواهد بود، زیرا میزان مصرف از میزان تولید ۱۰ هزار مگاوات بیشتر می‌شود. برای گذر از این شرایط بدون اعمال خاموشی برنامه‌ریزی شده نیازمند کمک صنایع بزرگ، مشترکان خانگی و تجاری هستیم.
بنابراین به نظر می‌رسد بهتر است در این روزها متولیان مربوطه با برنامه‌ریزی دقیق نسبت به فعالیت به ویژه فعالیت شبانه صنایع تصمیم‌گیری کنند و به جای قطعی برق باید برنامه‌ای مشخص و مدت‌دار برای تامین برق مورد نیاز صنایع تدوین کنند تا تولیدکنندگان بتوانند با برنامه‌ریزی و مشکلات حداقلی، به تولید بپردازند.