این روزها بازار سرمایه روزهای خوبی را پشت سر می‌گذارد و امید به دل سهامداران بازگشته است. از سوی دیگر کارشناسان بازار نسبت به آینده این بخش امیدوار هستند البته برخی دیگر از تحلیلگران بازار بر این باورند که یک شوک منفی و یا سیاستی نادرست می‌تواند بار دیگر بازار را با چالش روبه‌رو کند و برای حفظ شرایط فعلی باید بیشتر مراقب قانون‌گذاری‌ها و تصمیمات باشیم.
محمدعلی دهقان دهنوی، رئیس سازمان بورس اخیرا با اشاره به طرح حمایتی سازمان برای سهامداران خرد گفته است: «برای اینکه آرامش خاطری برای سهامداران خرد ایجاد کنیم، طرحی حمایتی را اسفند ماه سال گذشته به مرحله اجرا رساندیم. اینکه افرادی سهامی را بالاتر از ارزش واقعی آن خریداری کردند یک ناراحتی ایجاد می‌کند و اینکه مجبور شوند همان سهام را کمتر از قیمت واقعی آن به فروش برسانند ناراحتی مضاعفی را به ویژه برای سهامداران خرد موجب می‌شود. بنابراین طرحی را به اجرا رساندیم مبنی بر اینکه کسانی که تا اردیبهشت ۱۴۰۱ پرتفوی خود را حفظ کنند، می‌توانند از تضمین سود ۲۵ درصدی استفاده کنند.»
رئیس سازمان بورس در پاسخ به منتقدانی که معتقدند این طرح شبیه به سود بانکی برای سپرده‌گذاران است، اظهار کرد: «این دیدگاه تحلیل اشتباهی است؛ چراکه در حال حاضر امکان اختیار فروش تبعی بر روی سهام وجود دارد و بسیاری از ناشران برای اینکه از سهام خود حمایت کنند اوراق اختیار فروش تبعی منتشر می‌کنند و اطلاعیه آن هم در کدال ثبت می‌شود.»
دهقان‌دهنوی ادامه داد: «ما این اوراق فروش بر سهام را به اوراق اختیار فروش بر روی پرتفو تبدیل و برای اینکه مفهوم آن برای سهامدار خرد پیچیده نباشد، این اقدام حمایتی را نوعی بیمه پرتفو معرفی کرده‌ایم. در واقع از ابزار متعارف اختیار فروش تبعی برای این منظور استفاده شده است.»
اما باید دید که این طرح حمایتی چه اثری بر بازار سرمایه خواهد گذاشت؟ حمیدرضا میرمعینی، کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش و با اشاره به طرح حمایتی بیمه پرتفوی سهامداران متضرر به «ابتکار» گفت: واقعیت این است که طرح‌های حمایتی از یک بازار مفید خواهد بود اما طرح‌ها نباید بازار را از مسیر اصلی خود که منتهی به عرضه و تقاضا است دور کند. بازار سرمایه همانند بسیاری از بازارها، دارای ریسک است و اگر قرار باشد مکانیزم‌هایی را در دستور کار قرار بدهند که بازار فقط سوده‌ده باشد و همانند سپرده‌گذاری سود تضمین شده‌ای را برای سهامداران در نظر بگیرن خیلی نمی‌تواند اتفاق جالبی باشد.
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه به تبعات طرح حمایتی اخیر سازمان بورس اشاره کرد و در این خصوص گفت: در قدم اول با چنین طرح‌هایی ماهیت نقدشوندگی از بازار دور می‌شود و فضای آزادی بازار سرمایه که نماینده بازار آزاد است را از بین می‌برد. به هرحال این طرح شاید برای برخی از افراد غیرحرفه‌ای و سرمایه‌گذاران با اطلاعات و دانش کم خوب باشد اما در مجموع نمی‌توان آن را مناسب بازار دانست.
وی ادامه داد: راهکارهای مختلفی برای حمایت از سرمایه‌گذاران اندیشیده شده است همانند خرید صندوق‌های سرمایه‌گذارای که مدیران حرفه‌ای دارند و ابزارهایی طراحی شده است که بتوانند ریسک‌ها را پوشش دهند.
میرمعینی با تاکید بر پرهیز از دستکاری در بازار افزود: ما هرقدر بتوانیم بازار را از مکانیزم دستکاری دور کنیم و بگذاریم تمام سرمایه‌گذاران آزادانه معامله انجام دهند بازار شرایط بهتری را تجربه خواهد کرد و در آن شرایط هر فردی با توجه به میزان ریسک‌پذیری‌اش تصمیم به معامله می‌گیرد.
وی گفت: ما در دنیا چنین طرحی را نداریم البته نمونه آن در اوراق بدهی هست به گونه‌ای که برخی اوراق با ریسک صفر و سود تضمین شده وجود دارد اما در اوراق مالکیتی چنین نمونه‌ای نیست. این طرح شاید در کوتاه‌مدت بتواند تاثیر مثبتی داشته باشد اما در بلندمدت باعث نقیصه در روند معاملات خواهد شد.
میرمعینی در بخش دیگری از صحبت‌هایش با اشاره به شرایط دشوار و پرچالش بورس از مردادماه سال گذشته تا ابتدای تیر سال جاری ادامه داد: از مردادماه سال گذشته ما شاهد مشکلات بیشماری در بازار بودیم و سرمایه‌گذاران متضرر شدند اما برای جبران آن دوره باید طرح‌های بهتر، منطقی‌تر و کارشناسانه‌تری اندیشیده شود نه اینکه سود تضمین‌شده‌ای برای افراد تعیین کنیم. این طرح برای بازار آزادی مثل بورس آنچنان خوشایند نیست.
رقابت بازارهای مالی با بورس، باعث تورم می‌شود
این کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که چنین طرح‌های چه اثری بر بازارهای دیگر خواهد داشت و آیا می‌تواند بخشی از نقدینگی را جذب کند یا خیر؟ گفت: با توجه به طرح و سود تضمین‌شده‌ای که از آن صحبت شده است قطعا بازار سرمایه بخشی از نقدینگی را به خود جذب می‌کند اما در مجموع گمان نمی‌کنم اثر خوبی بر اقتصاد کشور بگذارد.
چراکه در صورت جذب سرمایه به این بخش، دیگر بازارهای مالی به تکاپو می‌افتند تا جذابیت ایجاد کند بنابراین قیمت بالا می‌رود. جذب پول به بازار سرمایه و تکاپوی بازارهای مالی دیگر سبب می‌شود قیمت‌ها افزایش یابد و این مسئله در اقتصاد می‌تواند سبب نامتعادل شدن بازارهای مالی شود و دود این مشکل در چشم همه خواهد رفت. این در حالی است که سود تضمین‌شده در بازار سرمایه می‌تواند باعث تورم در اقتصاد شود.
وی در پایان گفت: تعیین 25 درصد سود منطقی و کارشناسانه نیست چراکه بازدهی بازارها را باید متناسب با ریسک، تورم، هزینه و فرصت از دست رفته تعیین کنند. اگر ما سودی تعیین کنیم بدون شک بازارهای موازی برای جذابیت بیشتر نرخ‌ها را بالا می‌برند و همین رقابت تورم و التهاب را در اقتصاد به وجود می‌آورد.