وابستگی روند حرکت بازار سرمایه به نرخ دلار باعث میشود با هر وعده سیاست گذاران درمورد قیمت این ارز، شاخص کل بورس هم بالا و پایین شود. به طوریکه پیش بینی مسئولان از نرخ دلار ۱۵ هزار و یا حتی ۲۰ هزار تومانی به روند نزولی بورس دامن زد تا عمر چراغ قرمز این بازار به درازا بکشد.
بازار سرمایه سالی پرتلاطم را پشت سر می گذارد و درحالی که شاخص کل این بازار در پنج ماهه نخست سال جاری برای نخستین مرتبه تا دو میلیون واحد افزایش یافت، با آغاز روند نزولی بورس از اواخر مردادماه، شاهد کاهش این شاخص تا کانال یک میلیون و صد هزار واحد نیز بودیم. در این میان موضوعات مختلفی باعث سقوط شاخص شد، اتفاقاتی که اعتماد سهام داران را از بین برد و به نظر میرسد تمامی ندارند! از اختلاف دو وزیر بر سر دومین ETF دولت بگیر تا قیمت گذاری دستوری در صنایع مختلف و وعده و وعیدهای سیاست گذاران درمورد کاهش نرخ ارز.
وعده های دلاری!
هنوز یک ماه از وعده دلار ۱۵ هزار تومانی رئیس جمهور نگذشته است که رئیس کل بانک مرکزی از دلار ۲۰ هزار تومانی صحبت میکند. درواقع ماجرا از این قرار است که زمانی که نرخ دلار نیمایی حدود ۲۴ تا ۲۵ هزار تومان بود، یعنی حدودا یک ماه قبل، حسن روحانی اعلام کرد اگر هفت میلیارد دلار ایران که نزد کره جنوبی است، آزاد شود، دلار تا ۱۵ هزار تومان کاهش خواهد یافت. در آن روزها ترمز روند افزایشی دلار کشیده شد و نرخ این ارز تا ۲۱ هزار تومان نیز کاهش یافت. مشخص است که دلار به ۱۵ هزار تومان نرسید اما این سیگنال از سوی دولت به بازار سرمایه داده شد که دلار ارزان خواهد شد و تاثیر منفی خود را روی بورس گذاشت.
در همان زمان نیز بسیاری از کارشناسان بر این باور بودند که حتی اگر به غیر از هفت میلیارد دلار ایران که نزد کره جنوبی است، منابع ارزی دیگر ایران نیز آزاد شود، دلار ۱۵ هزار تومانی محقق نخواهد شد. در هر صورت دلار تا ۲۱ هزار تومان کاهش یافت و بعد از مدت کوتاهی دوباره به حدود ۲۵ هزار تومان رسید. در چنین شرایطی عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی به عنوان یک سیاست گذار و صاحب نظر، دلار زیر ۲۰ هزار تومانی را مطرح کرده است. موضوعی که باعث شد برخی شرکت های لیدر در بازار، فروش خود را با دلار ۲۰ هزار تومانی پیش بینی کنند و این اتفاق هم به هیجانات بازار دامن زد.
احتمال بازگشت ارز به کشور
این وعده درحالی مطرح شده است که بر همگان واضح است که همیشه چشم انداز کاهشی یا افزایشی نرخ دلار روی بازار سرمایه تاثیر میگذارد تا بازار در بلند مدت خود را نرخ دلار وفق دهد. از سوی دیگر بحث برداشت تحریم و مذاکره مطرح است، هرچند که زمان آن مشخص نیست اما در نهایت با توجه به روی کار آمدن دولت بایدن در آمریکا، انتظار میرود مذاکره بین ایران و امریکا شکل گیرد. بنابراین چشم انداز کاهش تحریم است و نخستین سیگنال کاهش تحریم ازادسازی منابع ارزی بلوکه شده ایران در کشورهای دیگر و بازگشت ارز به کشور است.
البته نباید از این موضوع غافل شد که اگر تحریم ها کاهش یابند، روی مقدار فروش شرکت ها تاثیرگذار است و این شرکت ها میتوانند بخشی از صادرات دست رفته خود را که به واسطه تحریم ها از دست داده بودند به دست بیاوند. البته یعنی شاید نرخ فروش با کاهش نرخ دلار کاهش یابد اما مقدار فروش میتواند افزایش یابد.
در نهایت باید گفت چنانچه نرخ دلار در کشور کاهش یابد، باعث خوشحالی همه از جمله سهام داران بورسی است اما آنچه که باعث ناخشنودی این افراد می شود همان کاهش دستوری نرخ دلار و عدم ثبات در قیمت این ارز است. زیرا با چنین نوساناتی، امکان تحلیل وضعیت مالی شرکت ها از سهام داران بورسی برای افق حداقل ۶ ماه تا یک سال گرفته خواهد شد.