رانت و دلالی در برخی صنایع از جمله فولاد باعث به هم خوردن بازار و غیرواقعی شدن عرضه، تقاضا و قیمت ها شده است. به گفته فعالان بازار فولاد، نابسامانی در بازار آهن و فولاد در صورت عرضه همه تولیدات زنجیره فولاد در بورس برطرف خواهد شد.
سعید عسگر زاده، دبیر انجمن سنگ آهن ایران در این مورد با اشاره به وضعیت زنجیره تولید آهن و میلگرد در کشور گفت: از ابتدا یعنی زمانی که ماده اولیه باید به صورت پله ای و در فرآیندهای مختلف به موادی با ارزش افزوده بالاتر تبدیل شود تا به سهمی از سود کل زنجیره برسد، دچار مشکل هستیم و این مشکلات در نهایت به چالش‌هایی که امروز با آنها مواجه هستیم تبدیل می‌شوند.
وی افزود: در هر بخش از فرآیندهای تولید اگر افزایش قیمت داشته باشیم و سود متعادل را لحاظ نکنیم، کل زنجیره گران می شود. یک بخش از گرانی ها به این دلیل است که در مقطع فولادسازی عموما یک افزایش جدی قیمتی داریم.
دبیر انجمن سنگ آهن ایران، دلالی را به عنوان یکی از مهمترین دلایل گرانی در بازار آهن و فولاد عنوان کرد و گفت: این شیوه دلالی پدیده ای است که فقط در ایران وجود دارد و فکر نمی کنم در هیچ کدام از کشورهای جهان مشابه آن را دیده باشیم. در زنجیره تامین تعاریفی وجود دارد که هر کدام جایگاه خودشان را دارند و در همه کشورها برای آنها برنامه ریزی می شود و نظارت صورت می گیرد اما در ایران این موضوع رعایت نمی‌شود.
وی، رانت‌های موجود در بازار فولاد و آهن را فراتر از دلالی دانست و اظهار کرد: در دنیا آنچه به عنوان واسطه‌گری یا دلالی وجود دارد با ایران متفاوت است و در ایران هیچ کدام از قواعد این کار رعایت نمی‌شود و در در بازار آهن و فولاد کشورمان حتی مسئولیت‌های واسطه گری نیز پذیرفته نمی‌شود.
عسگرزاده با تاکید بر اهمیت مقابه با دلال‌ها و رانت خوارها در بازار فولاد و آهن، گفت: وقتی قصد مقابله داریم متاسفانه مرزی بین دلالی و بازرگانی قائل نمی‌شویم. بازرگانی کار بسیار ارزشمندی است و سرمایه در گردش حوزه تولید را تامین می‌کند، اما دلالی، مخل وضعیت اقتصادی است.
* افزایش قیمت داخلی فولاد با وجود افت نرخ های جهانی
حمیدرضا رستگار، رئیس اتحادیه آهن و فولاد استان تهران نیز در این خصوص با تاکید بر لزوم برنامه‌ریزی و ارائه مرامنامه در حوزه آهن و فولاد و تبعیت همه فعالان این بخش از آن، گفت: متاسفانه در حالی که در سطح جهان قیمت فولاد ارزان شده است، فعالان حوزه آهن و میلگرد در ایران توجهی نمی‌کند، اما به محض آنکه قیمت گران می‌شود، با تبعیت از گرانی قیمت جهانی بدون هیچ منطق دقیقی، شروع به گران کردن فولاد و آهن می‌کنیم.
وی با بیان اینکه منابعی که برای تولید فولاد کشور هزینه می‌شود، جزء انفال است، اظهار کرد: قیمت‌ها در این بخش باید به گونه‌ای باشد که مردم عادی بتوانند به معنی واقعی از آن استفاده کنند و بهره ببرند.
رئیس اتحادیه آهن و فولاد استان تهران به تشریح ریشه های گرانی در این بازار پرداخت و گفت: بی برنامه بودن و عدم تبعیت از معدود برنامه هایی که در حوزه آهن و فولاد تدوین شده است، از دلایل اصلی گرانی در این بازار است.
وی تصریح کرد: متاسفانه حوزه های مختلف تصمیم گیر برای قیمت گذاری و تنظیم بازار، برنامه هایی را چیده‌اند که هیچ کدام از بخش‌های پایین دستی از آن تبعیت نمی کنند. در واقع خود شیوه نامه نه به شکل حرفه ای نوشته شده است و نه طرف مقابل خود را مسئول تبیعیت از آن شیوه نامه می‌داند.
* عرضه همه محصولات زنجیره فولاد در بورس
یکی از راه‌های مدیریت بازار فولاد، عرضه این محصول در بورس کالا است، به طوری که کل تولیدات زنجیره فولاد در این بازار عرضه شوند.
در این مورد جواد جهرمی معاون عملیات و نظارت بر بازار بورس کالای ایران با بیان اینکه طبق مصوبات اقتصادی دولت که تحت عنوان شیوه نامه فولاد منتشر شده است، از این به بعد تمام محصولات فولادی در بورس کالا معامله می‌شوند، در رابطه با عرضه سنگ آهن در بورس کالا، گفت: سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی در این راستا پیش قدم شده به گونه‌ای که روز گذشته سنگ آهن معدن چاهگز را به منظور معامله در تالار بورس کالا عرضه کرد.
وی افزود: در حال حاضر با توجه به در خواستی که از جانب عرضه کنندگان به بورس کالا فرستاده شده، قرار است دستور‌العمل‌های جدید در این رابطه به کار گرفته شود تا خریداران بتوانند به صورت حضوری به منظور معامله در تالار بورس کالا حضور یابند.
معاون عملیات و نظارت بر بازار بورس کالای ایران تصریح کرد: قرار است در روش جدید تالار حراج تا زمانی که خریدار قیمتی را اعلام کند و بالاتر از آن قیمتی به ثبت نرسد معامله ادامه یابد، اگر از این روند معاملاتی استقبال شود، برای سایر کالا‌ها نیز استفاده خواهد شد.
جهرمی گفت: عرضه سنگ آهن به دنبال خود بحث آزاد سازی قیمت سنگ آهن را خواهد آورد، همچنین این موضوع باعث شفاف سازی و افزایش ارزش سهام فولادی‌ها نیز می‌شود./ فارس