در شرایطی که در آمریکا دولت جدید دموکرات تا دو ماه دیگر کارش را در کاخ‌سفید آغاز خواهد کرد و در ایران نیز تا هشت ماه دیگر قرار است انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ برگزار شود، اظهارنظرها پیرامون تعامل با دولت جو بایدن با توجه به برخی اختلافات سیاسی داخلی تبدیل به یکی از مباحث اصلی شده است؛ در این رابطه حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران روز گذشته در سخنانی با بیان اینکه «تحریم‌ها بالاخره رفع خواهد شد»، گفت: «عدهای فقط به‌دنبال این هستند که قهرمان رفع تحریم چه کسی باشد، درحالی‌که باید بدانند رئیس‌جمهور و دولت قهرمان نمیشود و قهرمان واقعی ملت ایران است.» رئیس‌جمهور درباره برخی مسائل داخلی نیز افزود: «خواهش می‌کنیم در این مقطع حساس کسی به‌دنبال تسویه حساب سیاسی نباشد، این کار را بگذارید برای سال ۱۴۰۰، ان‌شاءالله کرونا هم جمع خواهد شد و انتخابات باشکوهی خواهیم داشت، آنجا حرف خود را بزنید، بنای ما امروز آرامش و همدلی برای پیشرفت کشور است.»
این درحالی است که محمدجواد ظریف، وزیرخارجه ایران نیز در آخرین اظهارنظرش درباره انتخابات آمریکا و احتمال مذاکره با دولت جو بایدن گفت: «برخی جناح‌های سیاسی به‌خاطر نگرانی‌های سیاسی داخلی که به‌نظر من کاملا بی‌مورد است، نگران این هستند که مذاکرات الان شروع شود.» وی همچنین تاکید کرد که نباید دچار یک گرفتاری ادراکی شویم که آقای ترامپ و بایدن یکی هستند، نه؛ حتما یکی نیستند. همزمان محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس‌جمهوری نیز با اشاره به اینکه امیدواری‌هایی بین مردم به‌وجود آمده تاکید کرد: «اما برخی از همین الان و به‌دلیل مسائل انتخاباتی که در سال ۱۴۰۰ اتفاق می‌افتد، مردم را مایوس می‌کنند، که ما آن را درست نمی‌دانیم. این رفتارها علاوه بر اینکه داخل کشور، مردم را مایوس می‌کند، آدرس غلط هم به بیرون از کشور می‌دهد.»
حرکت به سمت فضای فرصت
حسن روحانی روز چهارشنبه در جلسه هیات دولت با بیان اینکه احساس ما این است که شرایط کشور در آینده بهتر خواهد بود، گفت: «برخی فکر می‌کنند وقتی می‌گوییم شرایط بهتر می‌شود، منظور ما مذاکره با آمریکا است، خیر این‌طور نیست.» به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست‌جمهوری، رئیس‌جمهور با اشاره اینکه دولت جدید آمریکا خودش شرایط را به سمت قواعد باز خواهد گرداند، گفت: «با شرایط ایجاد شده در آینده از سمت فضای تهدید ایجاد شده توسط این دولت یاغی، به سمت فضای فرصت حرکت خواهیم کرد.» روحانی ادامه داد: «از وقتی در سال ۹۷ دولت فعلی آمریکا وارد جنگ اقتصادی با ایران شد ما در محاصره اقتصادی قرار گرفته و با تروریسم اقتصادی مواجه بودیم و طی این سال‌های اخیر ما در مقابل یک دولت قلدر قرار داشتیم.»
زمان تسویه حساب نیست
رئیس‌جمهور با تاکید بر اینکه به اسم نقد دولت قواعد سیاسی را به هم نزنیم و تعابیر را درست استفاده کنیم، گفت: «دولت آمریکا جنایتکار و تروریست است، چرا میخواهید آن را تطهیر کنید، متاسفانه عدهای در داخل برای اینکه به دولت صدمه بزنند واقعیت‌ها را نادیده گرفته و مجانی آمریکا را تطهیر می‌کنند تا فضا را برای انتخابات ۱۴۰۰ برای خود آماده کنند.»
وی ادامه داد: «یک عده مداوم تطهیر می‌کنند، مجانی هم این کار را می‌کنند. بعضی از رسانه‌های خارجی پول می‌گیرند و آمریکا را تطهیر می‌کنند اما یک عده مجانی آمریکا را تطهیر می‌کنند.»
روحانی با تاکید بر اینکه از ابتدا گفتیم که دست دوستی را به سمت همه قوا دراز می‌کنیم، گفت: «دست دوستی ما همچنان دراز است و الان را زمان ایجاد حاشیه و تسویه حساب سیاسی نمی‌بینیم، اجازه دهیم فضای مثبت ایجاد شده در جامعه کار خود را انجام دهد تا فضای کشور را متعادل کند.»
دستاوردهای دولت
روحانی با اشاره به اقداماتی که دونالد ترامپ در قبال ایران انجام داد، گفت: «انتظار ترامپ این بود که بعد از خروج آمریکا از برجام همه کشورها از او تبعیت کنند اما هیچ کشوری حتی اروپایی‌ها که دوست دولت آمریکا بودند از این تصمیم تبعیت نکردند و چین و روسیه هم که به طریق اولی، از ترامپ تبعیت نکردند.»
رئیس‌جمهور با بیان اینکه هر طرحی که آمریکا در مجامع بین‌المللی علیه ایران داشت با شکست مواجه شد و همچنین نتوانست مانع از لغو تحریم تسلیحاتی ایران شود، گفت: «کسانی که می‌گویند این دولت چه کاری انجام داده است بدانند که امروز تحریم تسلیحاتی ایران پایان یافته و تمام آنچه که آمریکا از لحاظ بین‌المللی، سیاسی، حقوقی و اخلاقی دنبالش بود، صددرصد شکست خورده است.» روحانی با بیان اینکه در طول این سال‌ها به‌رغم همه فشارهای سیاسی و اقتصادی آمریکا، به تعامل و همکاری خود با جامعه بین‌المللی ادامه دادیم، افزود: «در منطقه و جهان توانستیم به تعامل سازنده خود با دنیا ادامه دهیم و نقش خود را در معادلات منطقه به خوبی ایفا کنیم.»
رئیس‌جمهور افزود: «اینکه بارها تاکید کردیم که دولت آینده آمریکا ناچار به بازگشت به قانون و تسلیم در مقابل ملت ایران است، به این دلیل بود که همه از دموکرات تا جمهوری‌خواه این واقعیت را می‌دانند که فشار حداکثری آمریکا علیه ایران شکست خورده است.»
ما در محاصره بودیم
در ادامه رئیس‌جمهوری با اشاره به اینکه از اول سال ۹۷ که دولت اخیر آمریکا فشار شدید را بر مردم وارد آورد، وارد جنگ اقتصادی با ما شد، گفت: «اشتباه تعبیر نکنید، ما در این سه سال در تحریم نبودیم، ما در محاصره بودیم، در جنگ بودیم، ما در برابر تروریسم اقتصادی بودیم. عبارت‌ها و تعبیرها را درست استفاده کنید، قبلا هم تحریم داشتیم اما جنگ اقتصادی از سال ۹۷ داشتیم، تحریم قبلا هم داشتیم اما تروریسم اقتصادی از سال ۹۷ توسط دولت اخیر آمریکا شروع شد. کشتی به کشتی را دنبال می‌کردند، محموله به محموله را دنبال می‌کردند، در دریا و هوا دنبال می‌کردند، در یک جنگ تمام‌عیار اقتصادی در برابر یک دولت قلدر قرار گرفته بودیم.»
ملت ایران قهرمان است
روحانی همچنین با تاکید بر این موضوع که تحریم به هرحال رفع خواهد شد چه امروز چه فردا، گفت: «اما برخی همیشه به‌دنبال این هستند که قهرمان رفع تحریم چه کسی باشد، شما! ما دنبال قهرمان‌سازی نیستیم قهرمان در کشور ما ملت ایران است. اگر در ۹۴ پیروز شدیم ملت ایران پیروز شد. اگر در سال ۹۹ یا ۱۴۰۰ پیروز شدیم ملت ایران است که در برابر تحریم پیروز می‌شود.»
به گزارش «ایرنا» وی اضافه کرد: «اینکه بگوییم این آقا قهرمان نشود آن آقا قهرمان بشود یا اینکه نگذاریم این دولت قهرمان شود دولت بعدی قهرمان شود، درست نیست. اصلا دولت و رئیس‌جمهور قهرمان نمیشود. قهرمان ملت ایران است. در این سه سال فشار ملت ایران، قهرمان مقاومت بود، نه دولت. دولت به‌عنوان خادم مردم در کنار مردم بود و تلاش خود را کرد. قهرمانی لقب ملت ایران و قهرمان واقعی ملت ایران است.»
همچنین روحانی با بیان اینکه برخی به‌خاطر اینکه به دولت صدمه بزنند و فضا را برای انتخابات ۱۴۰۰ آماده کنند درحالی‌که هنوز تا انتخابات زمان مانده، گفت: «اشکال ندارد برای انتخابات خودتان هر کاری میخواهید انجام دهید اما ایجاد روحیه یأس در جامعه خیانت ملی است، یأس را در جامعه ترویج ندهید بگذارید مردم واقعیت‌ها را لمس کنند و ببینند.»
بایدن می‌تواند با سه فرمان اجرایی تحریم‌ها را لغو کند
از سوی دیگر محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه در گفت‌وگویی با روزنامه «ایران» ارگان دولت که روز چهارشنبه منتشر شد درباره آینده برجام در صورت راهیابی جو بایدن به کاخ‌سفید و در پاسخ به دعواهای داخلی که می‌گویند آقای بایدن اگر بخواهد هم نمی‌تواند کاری کند، گفت: «نه. آقای بایدن اگر رئیس‌جمهور آمریکا شد و در کاخ‌سفید مستقر شد، می‌تواند با سه فرمان اجرایی همه اینها را لغو کند. دوستان داخلی ما حواسشان باشد. حرف‌هایی که برای مصرف داخلی می‌زنند یعنی دارند به آقای بایدن علامت می‌دهند که این کار را نکنید. کنگره جز اعلان جنگ هیچ مسوولیتی در روابط خارجی آمریکا ندارد، آن هم با همکاری رئیس‌جمهوری. آنکه در روابط خارجی آمریکا مسوولیت دارد، رئیس‌جمهوری آمریکا است.»
ظریف ادامه داد: «اگر آقای بایدن بخواهد تعهدات آمریکا را اجرا کند، ما هم می‌توانیم فورا به تعهدات برجامی خود به‌صورت کامل برگردیم، ما مخالف مذاکره نبودیم و نیستیم، مذاکره هم در چارچوب ۱+۵ امکان‌پذیر است.» وی تاکید کرد: «ما حاضریم گفتوگو کنیم که آمریکا چگونه می‌تواند وارد برجام شود.»
امتیاز منفی برای بایدن
ظریف در پاسخ به سوالی درباره وعده بازگشت به برجام از سوی بایدن توضیح داد: «سیاست آقای ترامپ در خروج از برجام و فشار حداکثری او بر ایران، شکست خورد. البته اینکه او شکست خورده به معنای این نیست که ما از این سیاست بهره بردیم. بلکه به این معنی است که آمریکا به هدفش نرسیده و البته فشار زیادی هم به ما وارد شد. ما در شکست دادن آمریکا پیروز شدیم اما نسبت به اینکه اقتصاد کشور با تحریم‌های ترامپ ضرر کرد، حتما این‌گونه است و باید این واقعیت موردتوجه قرار گیرد. الان میزان ذخایر اورانیوم اصلا با قبل از ترامپ قابل مقایسه نیست و تحقیق و توسعه ما از قبل از برجام به مراتب جلوتر است. البته ما این اقدامات را در قالب برجام انجام دادیم. اینها نشان می‌دهد که آمریکا نه تنها به اهدافش نرسیده، بلکه از آنها دور هم شده است. این یک امتیاز منفی برای آنهاست. برخی فکر می‌کنند آقای بایدن با یک ذخیره‌ای به میدان این قضیه می‌آید. نه؛ آقای بایدن با یک امتیاز بسیار منفی می‌آید که این نتیجه دستاوردهای مهم هسته‌ای ایران در دوران آقای ترامپ بوده است.»
وی در ادامه با اشاره به اینکه آمریکا از دو شأن و جایگاه برخوردار است؛ افزود: «یک شأن به‌عنوان عضو برجام و شأن دیگر عضو سازمان ملل متحد. آقای ترامپ درست است که از برجام خارج شد اما از سازمان ملل متحد که خارج نشد. به‌عنوان عضو ملل متحد، چه دولت آقای ترامپ و چه دولت آقای بایدن متعهد به اصل ۲۵ منشور هستند.»
شرایط بایدن برای بازگشت به برجام
ظریف این مساله که بایدن می‌خواهد به برجام برگردد را یک مساله خوب توصیف کرد و گفت که یک قسمت آن اجرای تعهداتشان به‌عنوان عضو ملل متحد است. وی ادامه داد: «در این رابطه باید تحریم‌ها را بردارند و اقدامات تخریبی که آقای ترامپ انجام داده و برخلاف قطعنامه ۲۲۳۱ بوده را متوقف کنند. قسمت دوم هم برجام است؛ اگر می‌خواهند به برجام برگردند در شرایطی نیستند که شرط بگذارند. چون آمریکایی‌ها امتیاز عضو برجام بودن را از دست داده‌اند و الان می‌خواهند این امتیاز را دوباره به‌دست بیاورند. البته این کار غیرممکنی نیست و حتما همه از اینکه آمریکا تلاش کند این امتیاز را به‌دست بیاورد، استقبال می‌کنند اما حتما آمریکا باید تلاش کند و حتما نیاز به اقداماتی از طرف آمریکا دارد که نشان دهد برجام مثل در چرخان جلوی ادارات نیست که از این طرف آن وارد شوید و از آن طرف خارج شوید، مثل گیشه سینما است که باید برای ورود خود بلیت بگیرید.»
ایران می‌تواند شرط بگذارد
ظریف در این مصاحبه با بیان این موضوع که ترامپ امتیازات آمریکا در برجام را از دست داده و آقای بایدن اگر می‌خواهد به این توافق بازگردد، باید این امتیازات را کسب کند، گفت: «اولا باید مشخص باشد که ایران شرطی را نمی‌پذیرد. ما یک اسب را دوبار نمی‌خریم و دوبار هم نمی‌فروشیم. آنچه در برجام است حاصل مذاکرات طولانی است. آنهایی که در برجام مذاکره کرده‌اند کلمه به کلمه توافق را نه تنها خوانده‌اند بلکه بر سر هر کلمه بحث و چانه‌زنی کرده‌اند. انواع انتخاب‌ها برای هر کلمه وجود داشته و بر سر هر موضوعی ساعت‌ها بحث شده است. همین موضوع موشکی و منطقه‌ای موضوعاتی نبود که در مذاکرات به راحتی کنار گذاشته شدند. در این موضوعات آمریکایی‌ها و غربی‌ها حرفی برای گفتن نداشتند. مثلا درباره سلاح، آیا آمریکایی‌ها حاضر بودند صدها میلیارد دلار سلاحی را که به منطقه می‌فروشند کم کنند؟ آیا حاضر بودند برد موشک‌های رژیم صهیونیستی را کم کنند؟ یا او را به پذیرش معاهده عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای وادار کنند؟ آیا حاضر بودند درباره اقدامات خود در سوریه و لبنان، اقدامات رژیم صهیونیستی علیه مردم فلسطین، اقدامات عربستان در یمن و سایر اقداماتی که وجود دارد صحبت کنند؟ همه اینها در جلسات پرتنشی چند بار بحث شده است. این‌طور نبوده که آرام از آنها عبور شده باشد. دوران محدودیت‌ها موضوع بحث فراوان بوده و کلمه به کلمه بحث شده تا به نتیجه رسیده است.»
گزینه آمریکا بازگشت است
ظریف ادامه داد: «بنابراین این واقعیات را آمریکایی‌ها نمی‌توانند کنار بگذارند و بگویند آنچه ما گرفته‌ایم و آنچه را داده‌ایم دوباره درباره‌اش معامله شود. اینها بدیهیات مذاکره است. خودشان هم می‌دانند. چون آقای ترامپ زیاده‌روی‌هایی کرده و ادبیات جدیدی را آفریده و متاسفانه بعضی‌ها دارند این ادبیات را ادامه می‌دهند. کسی که می‌تواند شرط بگذارد ایران است. ایران باید راضی بشود و بقیه ۱+۴ باید راضی شوند که آمریکا به برجام برگردد. اما آمریکا باید تعهداتش را انجام دهد. آمریکا گزینه دیگری ندارد. گزینه آمریکا بازگشت است.»
ایران میز مذاکره را ترک نکرد
رئیس دستگاه دیپلماسی در توضیح اینکه آیا می‌توان با دولت بایدن راه تعاملی را باز کرد، توضیح داد: «همان‌طور که مقام معظم رهبری هم فرمودند، ما هیچ‌وقت میز را ترک نکردیم. این آمریکا بوده که از اتاق مذاکره رفته بیرون حالا باید برگردد به داخل اتاق. برای برگشت هم باید حتما بلیت هواپیما بگیرد و بیاید به محل اتاق. این اقدامات را آمریکا باید انجام دهد. ما قرار نیست برویم واشنگتن که نیاز باشد کاری انجام دهیم. ما در اتاق توافق نشسته‌ایم به همراه ۱+۴ و این آمریکا است که باید دوباره وارد شود. حتما باید یک اقداماتی را انجام دهد. من معتقدم دولت آقای بایدن می‌تواند این اقدامات را انجام دهد. منافعش در این است. شکست سیاست فشار حداکثری این ضرورت را ایجاب می‌کند که این اقدامات را انجام دهد.»
پاسخ ایران به لغو تحریم‌ها
در ادامه ظریف در پاسخ به این پرسش که اگر آقای بایدن در کاخ‌سفید مستقر باشد و لغو تحریم‌ها را مشروط به انجام اقداماتی از سوی ایران کند. پاسخ مستقیم ایران چیست: «حتما این است که آمریکا در شأنی نیست که بخواهد شرط بگذارد. آمریکا موظف است به‌عنوان عضو ملل متحد و به‌عنوان عضو دائم شورای امنیت قطعنامه ۲۲۳۱ را اجرا کند. اگر این قطعنامه را اجرا کند و تحریم‌ها برداشته شود و مانعی برای فعالیت اقتصادی ایران نباشد، ایران هم اعلام کرده که تعهدات برجامی خود را اجرا می‌کند.» وی ادامه داد: «بنابراین چند نکته را باید از هم جدا کنیم ۱- اگر آمریکا تعهدات خود وفق قطعنامه ۲۲۳۱ را انجام دهد ما تعهدات خودمان را وفق برجام انجام می‌دهیم. ۲- اگر آمریکا بخواهد عضو برجام شود که ترامپ آن عضویت را از بین برده، ما حاضریم گفتوگو کنیم که آمریکا چگونه می‌تواند وارد برجام شود. بنابراین آمریکا در موقعیتی نیست که بخواهد شرط بگذارد. ولی یک کاری اتوماتیک می‌تواند انجام شود و نیازی هم به شرط یا حتی مذاکره نیست. آمریکا وظایف خود را طبق قطعنامه ۲۲۳۱ انجام دهد ما هم تعهداتمان را طبق برجام انجام می‌دهیم. این نه نیازی به مذاکره دارد و نه شرط. این کار شدنی است.» همچنین ظریف تاکید کرد: «مرحله بعد که نیاز به مذاکره پیدا می‌کند، بازگشت آمریکا به داخل برجام است که آن فوریت اول نیست. فوریت اول خارج شدن آمریکا از حوزه یاغی‌گری و نقض قانون است. یعنی آقای بایدن نمی‌خواهد میراث یاغی‌گری آقای ترامپ را با خود حمل کند.»
اقدامات ایران برای مذاکره
رئیس دستگاه دیپلماسی در این مصاحبه در توضیح پاسخ ایران به تماس احتمالی آمریکا با هدف لغو تحریم‌ها گفت: «آنچه واضح است، اقداماتی است که ما و آمریکا باید انجام دهیم تا برجام از سوی ما و قطعنامه ۲۲۳۱ از سوی آمریکا کاملا اجرایی شود. فعلا برای آمریکا قطعنامه ۲۲۳۱ به‌عنوان عضو ملل متحد و برای ما برجام مطرح است. آمریکایی‌ها می‌توانند این اقدامات را خودشان انجام دهند، بعد از آن می‌توان مذاکره کرد. هیچ ابهامی در این کار نیست که نیاز به نکته‌ای داشته باشد. اگر نیازی باشد، امکان انتقال نظرات ما از مسیرهای مشخص وجود دارد. امکان انجام این کار وجود دارد. اگر نیازی باشد امکان دارد مشخص شود که ما چگونه رفتار خواهیم کرد یعنی ایران هم مشخص خواهد کرد. مثلا مشخص می‌کنیم که اگر تعهدات آنها اجرا شود، ما اعلام می‌کنیم آمادگی داریم چه کارهایی را در اجرای تعهدات برجامی خود انجام دهیم. چنان که در نامه آقای رئیس‌جمهوری صریحا نوشتیم که به هر میزان تعهدات طرف مقابل اجرا شود، ما هم تعهدات خود را برمی‌گردانیم.»
آمریکا خود را با مقررات تطبیق دهد
ظریف در توضیح این موضوع که چرا بازگشت آمریکا به برجام و لغو تحریم‌ها نیاز به مذاکره ندارد گفت: «ما مخالف مذاکره نبودیم، مخالف مذاکره هم نیستیم، مذاکره هم در چارچوب ۱+۵ امکان‌پذیر است، اما ورود آمریکا به این چارچوب نیازمند این است که خود را با مقررات تطبیق دهد. ما هم نمی‌گوییم که خود را با مقررات تطبیق نمی‌دهیم. اگر آمریکا خود را با مقررات تطبیق دهد، ما نیز خودمان را با مقررات تطبیق می‌دهیم و این موضوعی است که صریحا اعلام شده است.»
نگرانی داخلی درباره مذاکره با آمریکا
در ادامه، این پرسش مطرح شد که جریانی در آمریکا معتقد است با توجه به نزدیکی به انتخابات ۱۴۰۰ در ایران، دولت آقای بایدن شاید به نوعی برای پروسه لغو تحریم‌ها و بازگشت به برجام دست نگه دارد تا تکلیف انتخابات در ایران روشن شود. وزیرخارجه در این رابطه توضیح داد: «من فکر می‌کنم بیشتر این مساله نگرانی برخی دوستان ما در داخل کشور باشد که متاسفانه پیام‌های غلط را از داخل برای آنها می‌فرستند.
اگر آمریکایی‌ها عقل داشته باشند، می‌دانند که در جمهوری اسلامی این‌گونه مسائل، خارج از چارچوب صرف دولت‌ها شکل می‌گیرد و نباید نگران باشند و علی‌القاعده هم نیستند. کما اینکه در گذشته در دوره آقای احمدی‌نژاد مذاکرات مسقط در دولت آقای احمدی‌نژاد شروع شد و آمریکایی‌ها منتظر دولت بعدی نماندند. بنابراین، این میزان از فهم شرایط داخلی در آمریکا هست. متاسفانه برخی جناح‌های سیاسی به‌خاطر نگرانی‌های سیاسی داخلی که به‌نظر من کاملا بی‌مورد است، نگران این هستند که این مذاکرات الان شروع شود. به نظر من هر زمانی که آمریکا به تعهدات خود در ۲۲۳۱ برگردد، این به نفع آمریکا و به نفع دنیا و به نفع ایران است و بنابراین نباید سایر ملاحظات را وارد کرد.» وی ادامه داد: «هدف همگی ما باید کاهش فشار بر مردم ایران و آرامش در جهان و جلوگیری از پروژه تندروهای صهیونیست برای امنیتی‌سازی شرایط در منطقه باشد. به‌نظر من الان با توجه به شرایط، آمریکا متوجه شده که سیاستش شکست خورده است و باید به تعهدات خود بازگردد. زمانی که به تعهدات خود بازگردد، ما هم برمی‌گردیم، عجله‌ای نیست. ولی سیاست تاخیری هم نداریم و نباید هم داشته باشیم. آمریکایی‌ها هم نباید سیاست تاخیری داشته باشند. به‌خاطر اینکه سیاست آنان تاکنون ناموفق بوده است، شما وقتی سیاست تاخیری دارید که سیاست‌تان موفق بوده باشد، اما سیاست آنان موفق نبوده است، سیاست ما در مقاومت موفق بوده است؛ اما بالاخره به مردم ما فشار وارد شده، ما هم نیازمند تاخیر نیستیم. به نظر من باید این ملاحظات بچگانه کنار گذاشته شود.»
ترامپ و بایدن یکی نیستند
ظریف در بخش دیگری از این گفتوگو با تاکید بر اینکه در آمریکا گاهی اوقات نظر کارشناسی حاکم نیست، بلکه نظر گروه‌های فشار حاکم است، ادامه داد: «این اتفاق جدیدی نیست و همیشه در سیاست خارجی آمریکا مطرح بود. اما در دوره آقای ترامپ اتفاق ویژه‌ای که افتاد این بود که سیاست خارجی واگذار شد. یعنی رژیم صهیونیستی و بن‌سلمان و یکی دو نفر دیگر سیاست خارجی آمریکا را مدیریت می‌کردند. حتی اگر خاطرتان باشد، بعد از اینکه ۴ کشور عربی قطر را محاصره کردند، آقای ترامپ به نفع این کار ۴ توییت زد. یعنی حتی ایشان ملاحظه نکرده بود که ۱۰ هزار سرباز آمریکایی در پایگاه هوایی آمریکا در قطر هستند. سیاست خارجی آمریکا تا این حد واگذار شده بود. این دوران به پایان می‌رسد. اما اینکه تصور کنیم فشار لابی صهیونیست‌ها در آمریکا به پایان برسد، حتما این‌طور نیست. دوستان ما در داخل که می‌آیند سخنرانی بایدن را کلیپ می‌کنند یا حضور خانم کامالا هریس را در اجلاس ایپک توییت می‌کنند، در واقع دارند زیره به کرمان می‌برند. اینها واقعیت است؛ واقعیتی که نشان می‌دهد لابی صهیونیسم از زمان آقای ترومن، توانست حتی به‌رغم مخالفت وزارت‌خارجه خود را به آمریکا تحمیل کند. ما هم باید این واقعیت‌ها را بشناسیم و هم بشناسانیم؛ اما نباید دچار یک گرفتاری ادراکی شویم که آقای ترامپ و بایدن یکی هستند، نه؛ حتما یکی نیستند.»
رئیس دستگاه دیپلماسی درباره شرایط پیش روی کشور نیز گفت: «پیش‌بینی من این است که شرایط به لطف خدا و با ادامه مقاومت و درک خوب مردم ایران بسیار بهتر خواهد شد. این ممکن است در چند ماه آینده اتفاق بیفتد، آقای بایدن هنوز نتوانسته تیم خود را مستقر کند و ممکن است زمان بیشتری ببرد. اگر زمانی آقای بایدن مستقر شود و بخواهد تعهدات مبتنی بر قطعنامه ۲۲۳۱ آمریکا را اجرا کند، ما هم می‌توانیم فورا به تعهدات برجامی خود به‌صورت کامل برگردیم. این روند اصلا زمانبر نیست. با چند قانون اجرایی از سوی رئیس‌جمهوری آمریکا انجام‌پذیر است. این هم که گفته می‌شود آقای ترامپ مقرراتی گذاشته است که از سوی آقای بایدن قابل لغو نیست، همه این کار بازی‌هایی است که دولت آقای ترامپ در این مدت انجام داده تا بر افکارعمومی و امید مردم ما تاثیر بگذارد.»
بایدن سیاستمدار کهنه‌کاری است
ظریف درباره شناختش راجع به جو بایدن نیز توضیح داد: «من آقای بایدن را بیش از ۳۰ سال است که می‌شناسم هم از دور کارش را پیگیری کرده‌ام و هم زمانی که سفیر بودم در سازمان ملل متحد، ایشان به‌عنوان رئیس کمیته سیاست خارجی سنای آمریکا بارها به نیویورک آمده و من در محل اقامتگاه سفیر ایران در نیویورک با ایشان دیدار داشتم. در چارچوب اجازه‌هایی که داشتم و هیچ‌کدام این دیدارها محرمانه هم نبوده است. ایشان بالاخره آدم کهنه‌کاری در سیاست خارجی است و تازه‌کار نیست. احساس من این است که بهتر از آقای ترامپ تحولات بین‌المللی را درک می‌کند و می‌فهمد که محدودیت‌های آمریکا در این شرایط چیست. بعضی اظهاراتی که اخیرا ایشان و دیگران داشتند نشان‌دهنده این است که می‌فهمند یک‌جانبه‌گرایی پاسخگوی شرایط جهان امروز نیست. باید در عمل دید که چگونه عمل می‌کند. طبیعتا تصور این است که ایشان روش آقای ترامپ را قبول ندارد. یعنی حوزه تخصصی آقای بایدن بیش از هر چیزی سیاست خارجی است و حوزه اختلاف فکری شخصی او با ترامپ همین حوزه است. البته اختلاف حزبی و تفکر سیاسی هم دارند درباره مسائل مختلف. توقع می‌رود بایدن سیاست‌های عاقلانه‌تری را دنبال کند، ولی باید منتظر بمانیم و ببینیم.»
آمادگی ایران برای بازگشت به میز مذاکره
همزمان با اظهارات رئیس‌جمهور و وزیرخارجه، محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس‌جمهوری نیز در سخنانی با بیان اینکه ارتباطی با دولت آینده آمریکا نداریم، گفت: «وزارت خارجه این آمادگی را دارد که در شرایطی که آنها سر میز مذاکره حاضر شوند، ایران هم با سناریوهای مختلف وارد بحث شود.» به گزارش «ایرنا» محمود واعظی روز چهارشنبه درحاشیه نشست هیات دولت و در جمع خبرنگاران درباره ارزیابی دولت از رفتار دولت بعدی آمریکا درباره برجام گفت: «دولت جدید آمریکا دو ماه دیگر کار خود را آغاز خواهد کرد ما هم ارتباط آن‌چنانی نداریم که بخواهیم ارزیابی از این صحبت‌ها داشته باشیم.» رئیس دفتر رئیس‌جمهوری گفت: «هم بایدن و هم معاون ایشان خانم هریس بارها در سخنرانی‌های انتخاباتی خود گفتند که ما به برجام برمی‌گردیم و این توافقی بوده که ما برای آن خیلی کار کردیم و آن را به نفع صلح جهانی و منطقه می‌دانیم. از طرف دیگر موضع ما همیشه این بود که برجام توافق جامعی است و همه اعضا باید متعهد به چیزی باشند که امضا کردند. اگر عضوی متعهد نباشد، عملا ما هم نمی‌توانیم متعهد باشیم، به همین دلیل ما برای کاهش تعهدات خود ۵ گام برداشتیم.»
وی با بیان اینکه اگر روزی همه اعضای برجام به تعهدات اصلی خودشان برگشتند ما هم به تعهداتمان برمی‌گردیم، گفت: «هنوز نمی‌دانیم در میز مذاکره چه مسائلی مطرح شود، اما می‌دانیم که وزارت‌خارجه این آمادگی را دارد که در شرایطی که آنها سر میز مذاکره حاضر شوند، ایران هم با سناریوهای مختلف وارد بحث شود.»
واعظی اظهار کرد: «اصل اینکه تحریم‌ها برداشته شوند و در زندگی مردم گشایشی ایجاد شود، وظیفه ماست و ما باید برای رفع تحریم، گام‌هایی را برداریم بدون اینکه بر اصول کشور و نظام و نکاتی که مقام معظم رهبری فرمودند، خدشه‌ای در آن وارد نشود.» رئیس دفتر رئیس‌جمهوری افزود: «به هر حال امیدواری‌هایی بین مردم به‌وجود آمده اما برخی از همین الان و به‌دلیل مسائل انتخاباتی که در سال ۱۴۰۰ اتفاق می‌افتد، مردم را مایوس می‌کنند که ما آن را درست نمی‌دانیم. این رفتارها علاوه بر اینکه داخل کشور مردم را مایوس می‌کند؛ آدرس غلط هم به بیرون از کشور می‌دهد.»