یک سال پس از آن که سازمان تجارت جهانی به دولت واشنگتن مجوز داد اتحادیه اروپا را به دلیل حمایت مالی از ایرباس مجازات کند، این سازمان روز سه‌شنبه ۱۲ اکتبر (۲۲ مهر) به دلیل کمک‌های مالی چشمگیر دولت آمریکا به شرکت هواپیماسازی بوئینگ حق تلافی این اقدام و مجازات آمریکا را به اتحادیه اروپا نیز داد.
در آخرین تحول در جریان داستان ۱۶ ساله حمایت واشنگتن و بروکسل از بزرگ‌ترین شرکت‌های هواپیماسازی خود، بروکسل از سوی بزرگ‌ترین نهاد بازرگانی بین‌المللی چراغ سبز دریافت کرد تا تعرفه‌ای ۳.۹۹ میلیارد یورویی بر کالاها و خدمات آمریکایی وضع کند. سازمان تجارت جهانی اقدام آمریکا در حمایت از بوئینگ را «از نظر ماهیت، میزان و تأثیرات منفی» حاصل از آن، «هم‌ارز» با اقدام اروپا معرفی کرده و در گزارش ۱۲۱ صفحه‌ای داوری خود در این زمینه، آن را مصداق نقض قوانین تجارت بین‌المللی خوانده است.
بر اساس فهرستی که به دست خبرگزاری فرانسه رسیده است، اتحادیه اروپا حق دارد بر هواپیماها و تراکتورهای ساخت آمریکا و نیز سیب‌زمینی شیرین، بادام زمینی، آب پرتقال منجمد، تنباکو، سس کچاپ و ماهی سالمون اقیانوس آرام واردات شده از این کشور عوارض گمرکی تازه ببندد.
اتحادیه اروپا و آمریکا هر کدام دیگری را متهم می‌کنند که به شرکت‌های هواپیمایی خود به طور غیرقانونی کمک دولتی رسانده است. هر دو آنها نیز در این زمینه از دیگری نزد نهاد حل اختلاف سازمان تجارت جهانی شکایت کرده‌اند.
اکنون اتحادیه اروپا باید از نهاد حل اختلاف بخواهد که تصمیم روز سه شنبه این سازمان را اجرا کند. اروپا ممکن است این درخواست را روز ۲۶ اکتبر آینده، یعنی یک هفته پیش از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، در جریان نشست آتی سازمان تجارت جهانی مطرح کند.
سال گذشته سازمان تجارت جهانی به آمریکا اجازه داده بود تا مجازاتی به ارزش ۷.۵ میلیارد دلار علیه کالاها و خدمات وارداتی از اتحادیه اروپا اعمال کند که در نوع خود یک رکورد محسوب می‌شد. دلیل این اقدام، کمک مالی دولتی اتحادیه به ایرباس اعلام شد که آن هم مصداق نقض قوانین تجارت بین‌الملل به شمار می‌رود. واشنگتن پس از آن به دولت آمریکا اجازه اعمال حقوق گمرکی ۲۵ درصدی بر محصولات وارداتی اروپا مانند شراب، پنیر و روغن زیتون را داد. پس از آن عوارض گمرکی واردات هواپیماهای ایرباس اروپا به آمریکا که تا پیش از ماه مارس گذشته ۱۰ درصد بود به ۲۵ درصد رسید.
واکنش اروپا و ایرباس
در این میان، اتحادیه اروپا پس از اعلام داوری سازمان تجارت جهانی با گشاده‌دستی آمریکا را به مذاکره دعوت کرده است.
والدیس دومبرویکیس، معاون اجرایی اتحادیه اروپا در این زمینه گفت: «من به روشنی گفته‌ام که ترجیح ما حل و فصل موضوع از راه مذاکره با ایالات متحده آمریکاست. ما باید به این دور باطل اقدامات تنبیهی زیان‌آور پایان دهیم.»
شرکت هواپیماسازی ایرباس درخواست تجدید نظر در این تصمیم سازمان تجارت جهانی را داده است. گیوم فوری، مدیرعامل ایرباس در این زمینه گفت: «اکنون زمان آن رسیده است تا راه حلی بیابیم که به حذف تعرفه‌ها در هر دو سوی اقیانوس اطلس بینجامد.»
چندین تن از رهبران اروپایی خواستار اعمال هر چه سریع‌تر حقوق گمرکی بر کالاهای وارداتی از آمریکا در صورت عدم اقدام این کشور برای کاهش تعرفه واردات از اروپا شده‌اند، اما بیشتر آنان انتظار چنین رفتاری را از طرف آمریکایی‌ها ندارند.
برخی تحلیل‌گران اقتصادی می‌گویند که این تنبیه‌ها بالاخره راه را برای مذاکره میان دو طرف باز کرده و آنها را مجبور می‌کند به پای میز گفتگو بنشینند تا مشکل خود را حل کنند. اما بسیاری دیگر بر این باورند که نبرد کشدار و طاقت‌فرسا میان دو غول اقتصادی جهان با وضع مجازات علیه یکدیگر، آن هم در شرایط رکود ناشی از بحران کرونا به ویژه در صنعت هوانوردی، تنها به زیان دو طرف تمام شده و وضعیت را بدتر می‌کند.