در شرایطی که ایران از یک سو سرگرم کرونا و از سوی دیگر تحت تاثیر انتخابات یازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی بود، کارگروه ویژه اقدام مالی از قرار گرفتن ایران در لیست سیاه خبر داد.مسئله‌ای که برخلاف نظر بسیاری از صاحب‌نظران و مسئولان مربوطه تاثیرات قابل توجه‌ای را بر بازارهای اقتصادی به ویژه بازار ارز داشته است. این شرایط در حالی است که وزیر امور اقتصادی و داراییمی‌گوید خروج از لیست سیاه نیز چندان کار ساده‌ای نخواهد بود.
به گزارش ایران جیب از ابتکار، پس از فراز و نشیب‌های بسیار ایران سرانجام در لیست سیاه FATF قرار گرفت. هرچند که بسیاری از صاحب‌نظران و سیاستگذاران پولی معتقد بودند عدم تصویبFATF تاثیری بر بازار ارز نخواهد گذاشت، این افراد بر این باور بودند هنگامی که کشوری تحریم است تصویب و عدم تصویب FATF نمی‌تواند تاثیری در روند فعالیت‌های آن کشور داشته باشد. البته برخی دیگر از صاحب‌نظران معتقد بودند جو روانی این مسئله می‌تواند باعث تغییر روند بازارهای اقتصادی به خصوص بازار ارز شود. آنها می‌گفتند که حساسیت جامعه نسبت به این مسئله بسیار افزایش یافته و با توجه به این شرایط می‌بینیم که تمام بازارهای اقتصادی منتظر هستند تا سرانجام این موضوع مشخص شود و به نسبت آن مسیر حرکتی خود را مشخص کنند،البته باید اشاره کرد که پذیرفتن و نپذیرفتنFATF تاثیری در بازارهایاقتصادی ما نخواهد داشت.
اما بازار برخلاف تمام اظهارات امید-وارکننده به حرکت خود ادامه داد و قیمت دلار در روزهای اخیر با شکستن سد مقاومتی به کانال ۱۴ هزار تومان ورود پیدا کرد. هنگامی که علت صعودی شدن قیمت ارز را جویا می‌شویم، فعالان در این بازار بخش مهمی از افزایش قیمت را ناشی از مانور دلالان بر مسئله FATF عنوان می‌کنند. مسئله‌ای که تا پیش از این همتی، رئیس بانک مرکزی آن را بیتاثیر می-خواند و دراین‌بارهدر صفحه اینستاگرام خود اینگونه نوشته بود: «این روزها، سفته‌بازان و رانتجویان بازار ارز، نتیجه جلسه آتیFATF را بدون اطلاع از پیچیدگی‌های روند آن، عدم تمدید تعلیق قلمداد کرده و درخصوص تاثیر آن بر نرخ ارز تبلیغات زیادی در کانال‌های تبلیغاتی خود راه انداخته‌اند. نظرم را قبلاً درمورد اهمیت این موضوع گفته‌ام، لیکن در شرایط فعلی که اغلب بانک‌های خارجی به دلیل تشدید تحریم‌های آمریکا، همکاری لازم با بانک‌های ایران را ندارند و تبادلات ارزی ما از طریق مکانیزم‌های بانکی جایگزین و غیرقابل تحریم، انجام می‌شود، تصمیم آتیFATF (اعم از تمدیدیا عدم تمدید) نمی‌تواند تاثیر قابل‌توجهی بر شرایط ارزی کشورمان داشته باشد و عمده خبرسازی‌ها در این خصوص، باانگیزه سودجویی و نوسان‌گیری در بازار ارز انجام می‌گیرد.
دستاویز قراردادن موضوع FATF برای اثرگذاری در نرخ ارز از طریق سفته‌بازان و فضای مجازی، با واقعیات بازار و روند تامین ارز در تجارت خارجی کشور و چشم‌انداز گشایش کانال‌های جدید، همخوانی ندارد. ضمن اینکه بانک مرکزی نظارت بر جریان پول و مبارزه با پولشویی را نیز در کنار مدیریت بازار ارز باقوت ادامه خواهد داد. مردم عزیز مراقبت نمایند که با شگرد جدید سودجویان، این بار تحت عنوان تاثیرFATF، دارایی آنها در بازار ارز در معرض ریسک قرار نگیرد.»اما روند حرکتی بازار ارز در روزهای اخیر خلاف این ماجرا را ثابت کرده است.تحلیلگران بازار می‌گویند که قرار گرفتن ایران در فهرست سیاهFATF و افزایش تقاضا در ماه پایانی سال، از عوامل موثر بر افزایش قیمت ارز در کشور هستند. حالا بازار ارز این‌روزها به جولانگاه دلالانی تبدیل شدهاست که خرسند از افزایش نرخ ارز نسبت به یک ماه گذشته چشم‌انتظار رشد بیشتر قیمت‌ها نشسته‌اند.
نگرانی‌ها به واقعیت پیوست
نگرانی‌ها برای افزایش نرخ دلار به واقعیت پیوست و ارز بر روی موج گرانی سوار شده است. در حال حاضر با ورود ایران به فهرست سیاهFATF، کاسبی دلالان و سفته‌بازان بازار ارز داغ شده و برای اثبات این ادعا کافی است تنها سری به خیابان فردوسی بزنیم آنگاه تکاپوی دلالان برای گرم کردن بازار را خواهیم دید. به‌طوری که شماری از مردم برای رصد بازار و اطلاع از قیمت‌ها روانه این بازار شده‌اند و این در حالی است که از سوی دیگر دلالان با جو-سازی تلاش می‌کنند، قیمت‌ها را بالاتر از قیمت فعلی ببرند. در این میان هم فعالان چشم‌اندازهای متفاوتی را برای این بازار مطرح می‌کنند. عده‌ای از امید به رشد قیمت‌ها صحبت به میان می‌آورند و در سوی دیگر افرادی هستند کهترس تزریق گسترده ارز و سقوط قیمت‌ها را در دل دارند. چراکه معتقدند در گذشته هم بانک مرکزی به یک‌باره ورود پیدامی‌کرد و قیمت‌ها را کاهش می‌داد، این بار نیزممکن است این اتفاق رخ دهد.
این مسائل در حالی مطرح می‌شود که اخیرا رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه برخی تلاش دارند ثبات بازار ارز را به هم بزنند، گفته است: بانک مرکزی ثبات لازم را به بازار ارز بازمی‌گرداند.عبدالناصر همتی در صفحه شخصی خود در فضای مجازیاینگونه نوشته است: «درخصوص آنچه که موجب تصمیم FATF برای اعلام اقدامات تقابلی علیه ایران شد و مطابق انتظار موجب خرسندی دولت آمریکا و موجه نشان دادن تحریم‌های ظالمانه آنها شد، صحبتی نمی‌کنم.به دنبال این اقدام، همانگونه که قبلاً تاکید کردم، گروهی در تلاش بوده و هستند تا با ایجاد فضای روانی بی‌ثباتی و نیز اعلام نرخ‌های بی‌پایه و غیرمعاملاتی در فضای مجازی، در چارچوب فشار حداکثری آمریکا، این تصمیمات را تکمیل کرده و ثبات بازارها، از جمله بازار ارز را مجدداً به هم بزنند.بانک مرکزی با هیجانات بازار، هیجانی برخورد نمی‌نماید بلکه با رویکرد اصولی و استفاده از امکانات و روش‌های تجربه شده خود در طول ماه‌های گذشته و با رهیافت صبر و تدبیر، تلاش‌ها برای سفته‌بازی از طریق تحمیل شوک به بازار ارز را با تقویت اقدامات در دست اجرا، خنثیو ثبات لازم را به بازار اعاده خواهد کرد.به هموطنان عزیز توصیه می‌کنم از ورود به دام روانی سفته‌بازان و سودجویان پرهیز نمایند.»
در حالی به پرهیز از وارد شدن به دام روانی سفته‌بازار و سودجویان تاکید می‌شود که برخی‌ها از آمدن خریداران خانگی به بازار می‌گویند. مسئله‌ای که می‌تواند هیجان بازار را دوچندان کند و یک تهدید جدی برای بازار باشد، با توجه به این مسئله به نظر می‌رسد که بازار ارز این‌روزها بیش از هر زمان دیگری نیازمند کنترل و نظارت است.
نپیوستن به FATF بر تمام ابعاد اقتصادی کشور تاثیرگذار خواهد بود
واکنش اقتصاد به رویدادهای سیاسی امری طبیعی است و نمی‌توان منکر آن شد. بنابراین کاملا قابل پیش‌بینی بود که مسئله مربوط به FATF تاثیراتی را همراه با خود داشته باشد. هرچند که برخی از مسئولان و تحلیلگران معتقد بودند، نپیوستن به FATF تاثیری بر اقتصاد کشور نخواهد داشت، اما بازار ارز با تعیین مسیر حرکتی خود نشان داد که این اتفاق بر تمام ابعاد اقتصادی کشور تاثیرگذار خواهد بود. این مسائل درحالی مطرح می‌شود که برخی از کارشناسان معتقدند متغیرهای مالی همچون ارز بر مبنای انتظارها و جو روانی حرکت می‌کند و پس از گذشت مدتی با فروکش کردن التهابات بازار به سمت آرامش حرکت خواهد کرد.با وجود نظرات متفاوت و مطرح شدن چشم‌اندازهای مختلف از آینده این بازار باید منتظر ماند و دید که دلار در روزهای آتی کدام مسیر را برای حرکت انتخاب می‌کند، آیا بر روی موج گرانی سوار خواهد ماند و یا با آرامش نسبی به استقبال سال نو خواهد رفت؟