در واقع طی دهه‌های گذشته به دلایل گوناگونی بانک‌ها در کنار وظیفه اصلی خود که واسطه گری در بازار پول است، وارد فعالیت بنگاه‌داری شده‌اند. به این معنا که آنها با تملک تمام یا بخشی از شرکت‌های خدماتی، تولیدی و عمدتاً ساختمان‌سازی این شرکت‌ها را به زیرمجموعه خود اضافه کرده‌اند. در نتیجه تداوم این روند بانک‌ها به جای پرداخت تسهیلات به بخش تولید و مردم بخش عمده‌ای از منابع خود را صرف پرداخت وام به شرکت‌های زیرمجموعه خود کرده‌اند. براین اساس با گسترش شرکت‌های زیرمجموعه بانک‌ها سهم بخش تولید نیز از منبع بانکی کمتر شده است تا جایی که امروزه پدیده بنگاه‌داری بانک‌ها به یکی از معضلات عدیده نظام اقتصادی کشور تبدیل شده است.
بانک مرکزی که پیش از این چند بار قانون سرمایه‌گذاری حداکثر 40 درصدی در سهام سایر شرکت‌ها را به بانک‌ها یادآوری کرده بود در نخستین اقدام عملی خود به مدیران بانکی 15 روز فرصت داد تا اسامی شرکت‌های زیرمجموعه خود را به طور کامل به بانک مرکزی اعلام کنند تا از این طریق عدول بانک‌ها از قانون مشخص شود. مهلتی که تا پایان هفته جاری به اتمام می‌رسد.
درباره حجم و اندازه بنگاه‌داری بانک‌ها تاکنون اعداد و ارقام بسیاری منتشر شده است که همگی آنها نشان از عبور آنها از مرز تعیین شده است. بنابر اعلام معاون نظارتی بانک مرکزی در برنامه «نگاه یک» شبکه اول سیما، بانک‌ها تا پایان سال گذشته بالغ بر 6/26 هزار میلیارد تومان صرف شرکت‌داری خود کرده‌اند. حمید تهرانفر معاون نظارتی بانک مرکزی همچنین در اوایل شهریور ماه امسال در یک نشست خبری اعلام کرد که بانک‌ها 2/11 هزار میلیارد تومان وام به شرکت‌های زیرمجموعه خود وام داده‌اند. این در حالی است که طبق قانون بانک‌ها حق پرداخت وام به خود یا شرکت‌های زیرمجموعه خود را ندارند. اما گزارش‌های منتشر شده گویای این است که بانک‌ها در پرداخت تسهیلات بانکی توجه بیشتری به خود داشته‌اند، به طوری که مجموع تسهیلات پرداختی قرض‌الحسنه از سوی بانک‌ها کمتر از رقمی است که آنها صرف شرکت‌داری و خرید سهام سایر شرکت‌ها کرده‌اند. در واقع سپرده‌های قرض‌الحسنه نزد بانک‌ها تا آخر تیرماه امسال 9/29 هزار میلیارد تومان و تسهیلات اعطایی قرض‌الحسنه بانک‌ها 3/26 هزار میلیارد تومان بوده است.
اما این در حالی است که برخی از کارشناسان رقم شرکت‌داری بانک‌ها را بیش از26 هزار میلیارد تومان می‌دانند که معاون بانک مرکزی اعلام می‌کند. در این زمینه جعفر قادری عضو کمیسیون برنامه و بودجه که همراه با تهرانفر در برنامه نگاه یک شرکت کرده بود، اعتقاد دارد که این ارقام ارزش دفتری سهام شرکت‌های بانک‌ها است و رقم واقعی بسیار بیشتر است.
وی درخصوص میزان بنگاه‌داری بانک‌ها، گفت: رقم 266 هزار میلیارد ریالی که اعلام می‌شود، ارزش دفتری است اما اگر ارزش روز این دارایی‌ها محاسبه شود، رقم بسیار بیشتر از این است؛ به عنوان مثال یکی از مدیران بانک‌ها حدود 10 سال پیش سهام خریده که هم‌اکنون ارزش آن 1300 تا 1400 درصد افزایش یافته است. عضو کمیسیون برنامه و بودجه افزود: سرمایه اولیه این بانک حدود 5 تا 6 هزار میلیارد تومان است اما ارزش سهام و بنگاه‌های آن حدود 15 هزار میلیارد تومان است.
اما تهرانفر در واکنش به صحبت قادری مبنی بر اینکه این ارقام ارزش دفتری سهام و بنگاه‌های بانک‌ها است، گفت: مبلغی که بانک‌ها برای خرید سهام و بنگاه هزینه کرده‌اند 266 هزار میلیارد ریال است و ما تنها می‌توانیم ارزش دفتری را که در آمار دفاتر حسابداری می‌آید، محاسبه کنیم.
به گفته معاون بانک مرکزی در اواخر دهه 60 بانک مرکزی برای ایجاد فعالیت بیشتر در بازار سرمایه، بانک‌ها را به سرمایه‌گذاری در این خصوص تشویق کرد و بانک‌ها می‌توانستند تا حداکثر 40 درصد از سرمایه خود را به خرید سهم و شرکت‌داری اختصاص دهند.