محمد مشکین فام، مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس در این باره می‌گوید:«یک شرکت چندملیتی برای سرمایه‌گذاری در لایه‌های نفتی پارس جنوبی اعلام آمادگی کرده است و در حال مذاکره با آنها هستیم.» مشکین‌فام در گفت‌و‌گو با «ایران» ادامه می‌دهد: «پیشرفت خوبی در مذاکرات با این شرکت چندملیتی داشته‌ایم. اکنون در حال بررسی مدل مالی اجرای طرح هستیم و اگر به نتیجه برسیم بزودی خبرهای خوبی در خصوص توسعه این لایه‌های نفتی اعلام خواهد شد.»
نام این شرکت فراملیتی که به گفته مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس دست کم در بخش‌هایی از فعالیت مورد نیاز توسعه تجربه و توان کافی دارد، فعلاً منتشر نخواهد شد اما حضور این شرکت، نشان دهنده یک موضوع مهم است و آن هم جذابیت فعالیت در صنعت نفت و گاز ایران با وجود تحریم‌هاست. البته قطر، به‌عنوان شریک ایران در این میدان، در سال‌های بعد از ١٩٩٢ میلادی توانست به برکت قراردادهای کلان با شرکت‌های انرژی جهان گام‌های بلندی در این مسیر بردارد.
افت تولید قطر به 307 هزار بشکه
آخرین آمارهایی که از میزان تولید نفت خام قطر از این لایه‌های نفتی مشترک اعلام شده بود، 450 هزار بشکه در روز بود. اما پس از قریب به سی سال بهره‌برداری از میدان «شاهین» در بخش قطری میدان نفتی مزبور افت تولید رقم خورده است.
اطلاعاتی به‌دست خبرنگار ما رسیده که نشان می‌دهد اکنون این کشور 307 هزار بشکه در روز از این میدان، نفت خام برداشت می‌کند. میدانی که توسعه در آن به خاطر نوع ساختار سنگ مخزن و رفتار سیال مخزن کار آسانی نیست و بویژه نیازمند تکنولوژی‌های روز حفاری افقی است. قطر با حفر ٣٦٠ حلقه چاه توسعه‌ای (تولیدی و تزریق آب)، فعال کردن بیش از ١٨ سکوی حفاری ٦ مورد تأسیسات تولیدی متصل به ٢٠ خط لوله از میدان الشاهین ،نفت تولید می‌کند و برنامه رسیدن به تولید ٥٢٥ هزار بشکه در روز را توسط شرکت توتال در اهداف توسعه‌ای خویش قرار داده است.
میزان برداشت قطر از این لایه‌های نفتی حدود ٥٠ درصد از کل تولید نفت این کشور است. آخرین آمارهای اوپک نشان می‌دهد که قطر در مجموع نزدیک به ٦٥٠ هزار بشکه در روز نفت خام تولید می‌کند.
تولید لایه‌های نفتی چقدر است؟
تولید از لایه‌های نفتی پارس جنوبی از فروردین ماه ١٣٩٦ به مجرد ساخت و نصب و راه‌اندازی شناور فرآورش، ذخیره، صادرات (FPSO) که در نوع خود اولین در خاورمیانه بوده است آغاز گردید. رکوردی که در تولید از این لایه‌ها به ثبت رسیده، روزانه ٣٥ هزاربشکه (در روزهای نخست) بوده است که پس از آن از همان سال اول برداشت، با کاهش جدی مواجه شده است. نبود چاه‌های تزریق آب (جهت سیلاب‌زنی و تثبیت فشار مخزن) و لذا صیانتی نبودن تولید، نبود تکنولوژی روز تکمیل هوشمند و منطقه‌ای حفره‌های افقی چاه‌های تولیدی، تعداد اندک چاه‌های فاز یک توسعه (٧ حلقه) و طبیعت خاص مخزن که از پیچیدگی‌های بسیار بالایی برخوردار است (ناهمگونی سنگ و گرانروی زیاد سیال)، علت کاهش میزان استحصال نفت خام از این لایه‌ها بود. اکنون آمار تولید محرمانه است اما متأثر از توان تولیدی چاه‌های هفت‌گانه مزبور و شعاع ریزش مخزنی اندک اطراف دهانه تحت الارضی چاه‌ها به نظر می‌رسد زیر ١٠ هزار بشکه در روز نفت خام از این لایه‌ها برداشت می‌شود.
توسعه فاز اول
فاز اول توسعه لایه‌های نفتی پارس جنوبی براساس قرارداد بیع متقابلی که در انتهای سال ١٣٨٣ امضا شد، به یک شرکت نفتی توسعه‌ای ایرانی رسید. قراردادی برای مدت ١٩ ماه که آذرماه سال ١٣٨٥ می‌بایست به بهره‌برداری می‌رسید اما در این قرارداد که تکمیل آن تا فروردین سال ١٣٩٦ طول کشید، اگر برنامه‌ریزی‌های کلان و پیگیری‌های مجدانه پس از سال ١٣٩٢ جهت تأمین FPSO صدرالذکر نبود، همچنان به بهره‌برداری نمی‌رسید. آمارها نشان می‌دهد از آغاز سال ١٣٩٦ تاکنون، اطلاعات ارزشمندی در خصوص وضعیت ساختاری مخزن و رفتار سیال تولیدی بویژه در ارتباط با لایه مخزنی تولیدی «داریان» بالایی حاصل شده و بخشی از عدم قطعیت‌های مخزنی را دست کم در ارتباط با ناحیه در حال تخلیه کم کرده که بواسطه آن، امکان تهیه مدل مخزنی دقیق تری در خصوص نواحی مرزی و نزدیک به مرز فراهم شده است.
چند لایه وجود دارد؟
در بخش ایرانی میدان مشترک نفتی مزبور، حداقل ٤ لایه مخزنی قابل استحصال وجود دارد که بسته به توصیف دقیق این لایه‌ها در نقاط مختلف میدان گسترده پارس جنوبی امکان تولید خواهند داشت. برگزاری مناقصه تأمین شناور ویژه فرآورش و ذخیره‌سازی و صادرات نفت (FPSO) در سال ١٣٩٣ و اجرای آن عیناً مطابق قرارداد و ظرف دو سال (طی سال‌های ١٣٩٤ و ١٣٩٥) با سرعت و دقت قابل ملاحظه‌ای انجام پذیرفت.
مرسک رفت اما...
بعد از برجام، وقتی که مذاکرات ایران با شرکت دانمارکی «مرسک» پیشرفت خوبی داشت، شرکت «توتال» فرانسه، بخش نفت این شرکت را خریداری کرد. از سال ۱۹۹۲ قرارداد توسعه و تولید میدان مشترک شاهین قطر به مدت ٢٥ سال به شرکت مرسک محول شده بود و لذا شرکت مرسک تجربه زیادی در توسعه لایه‌های مشترک نفتی در سمت همسایه داشت. با وجود این،اکنون طرح فنی پیشنهادی شرکتی که در حال مذاکره جدی برای سرمایه‌گذاری و توسعه و تولید در قالب قراردادهای جدید بالادستی صنعت نفت است، بی‌شباهت به پیشنهاد شرکت مرسک نیست.
یکی از مسئولان این طرح در گفت‌و‌گو با خبرنگار ما توضیح می‌دهد: «قرار بود شرکت مرسک سه سال نخست فعالیت خود را (از اواسط سال‌جاری میلادی) به تکمیل فاز اول (حفر چاه‌های تزریقی و تولیدی روی شیارهای خالی سکوی فعلی سرچاهی) و توصیف دقیق ساختار و رفتار میدان در نقاط مخزنی متعدد اختصاص دهد. تا اجرای فازهای بعدی توسعه آسان‌تر شود. شرکتی که در حال مذاکره است، نیز در طرح فنی خود پیشنهادهای مشابهی دارد. این پیشنهادها مورد قبول واقع شده و پیشنهاد جامع آن شرکت تحت بررسی‌های مدل مالی است. چنانچه به نتیجه نهایی برسد، از اواسط سال آینده وارد مرحله عملیاتی توسعه فاز دو طرح خواهیم شد.» او که تمایلی به ذکر نام خود در این گزارش نداشت، ادامه می‌دهد: «اگر هم اینک به قراردادی برسیم که بتواند منابع مالی لازم و تکنولوژی‌های مورد نیاز را تأمین کند، علی رغم عقب ماندگی جدی در توسعه لایه‌های نفتی پارس جنوبی در قیاس با کشور همسایه، حدوداً ٣ سال در توسعه این میدان جلو می‌افتیم. این مهم نیازمند تأمین ابزار‌آلات ویژه و برخورداری اپراتور آتی توسعه از تیم مطالعاتی و اجرایی قوی و توانمند است که بتواند تولید نفت خام ایران از این میدان مشترک را در آینده نزدیک افزایش دهد.»/ روزنامه ایران
سرک به لایه‌های نفتی مشترک با قطر
| کد خبر : ۶۴۸۷۱ | دوشنبه، ۸ مهر ۱۳۹۸ - ۰۷:۳۶:۱۱ | ۱۷۹۶ بازدید |
ایران در آستانه برداشتن گام دوم توسعه لایه‌های نفتی پارس جنوبی است اما این بار با سرمایه‌گذاری و تکنولوژی یک شرکت خارجی.
