قیمت جهانی نفت در طول چند هفته گذشته درحالی روندی رو به سقوط به خود گرفته است که کارشناسان انرژی با اشاره به مشاهده ردپای آمریکایی‌ها در قیمت‌گذاری و کاهش بهای طلای سیاه، تاکید می‌کنند: بازار نفت شوک جدید کاهش قیمت را تجربه نخواهد کرد.
با وجود بالاگرفتن تغییرات ژئوپلیتیکی در منطقه خاورمیانه همچون حمله رژیم صهیونیستی به غزه، تحولات عراق، ادامه اختلاف مخالفان و دولت مرکزی لیبی و کشمکش روسیه و اوکراین که همگی از کشورهای تاثیرگذار در روند عرضه نفت به بازار جهانی نفت هستند، اما بهای طلای سیاه در طول چند هفته گذشته روندی کاهشی داشته است. بر اساس گزارش موسسات معتبر بین‌المللی، در سال جاری تقاضا در بازار جهانی نفت کاهش یافته است به طوری که میزان تقاضا برای خرید طلای سیاه بر خلاف گاز طبیعی توسط کشورهای عضو اتحادیه اروپا، ژاپن، کره جنوبی و ایالات متحده آمریکا به جای افزایش با کاهش همراه شده است. درحال حاضر در منطقه آمریکای شمالی با آغاز تولید نفت و گاز از ذخایر نامتعارف (شیل گس و شیل اویل‌ها) تقاضای نفت توسط کشورهای آمریکا و کانادا به میزان قابل توجهی کاهش یافته است به‌طوری که حجم واردات نفت آمریکا در مقایسه با مدت مشابه سال 2013 میلادی با کاهشی روزانه 400 هزار بشکه‌ای همراه بوده است. همزمان با کاهش تقاضا که زمینه تضعیف قیمت‌های جهانی نفت را برای تولیدکنندگان به ارمغان آورده است میزان عرضه توسط کشورهایی همچون روسیه، عربستان‌سعودی و حتی آمریکا افزایش یافته است و حتی تاکنون سه محموله نفت بسیار سبک آمریکا به کشورهای شرق آسیا صادر شده است. روند تضعیف شده تقاضا در کنار افزایش عرضه طلای سیاه منجر به بالا رفتن حجم ذخیره‌سازی‌های استراتژیک نفت در چهار گوشه جهان از چین تا آمریکا شده است و پیش بینی می‌شود با توجه به چشم انداز عرضه و تقاضای نفت در سال 2015 میلادی روند ارزان شدن نفت در بازار ادامه یابد. بر این اساس هفته جاری برای نخستین‌بار بهای سبد نفتی اوپک به زیر 100 دلار در هر بشکه و قیمت هر بشکه نفت برنت دریای شمال به محدوده 100 دلار کاهش یافت.
ردپای آمریکا در دستکاری قیمت نفت
سیدمحمدعلی خطیبی در گفت‌وگو با مهر درباره مهم‌ترین دلایل سقوط آزاد قیمت طلای سیاه در بازار جهانی، گفت: ضعف تقاضا و عرضه نفت مازاد برخی از کشورهای نفت‌خیز به بازار مهم‌ترین دلایل تضعیف بهای نفت در بازار است.نماینده سابق ایران در اوپک با اعلام اینکه با وجود نوسان در تولید نفت برخی از کشورهای عضو اوپک همچون عراق، ایران و لیبی اما سقف تولید نفت اوپک کماکان در محدوده 30 میلیون بشکه در روز باقی مانده است، تصریح کرد: به‌عبارت دیگر با کاهش تولید و عرضه هر کشور عضو اوپک، یک کشور یا چند کشور که دارای ظرفیت مازاد نفت بوده این کاهش عرضه را جبران می‌کند. مدیر سابق امور بین‌الملل شرکت ملی نفت در پاسخ به مهر که آیا کاهش قیمت نفت اقتصاد تولید نفت و گاز از ذخایر نامتعارف به‌ویژه در آمریکا را تهدید نخواهد کرد؟ توضیح داد: در طول چند سال اخیر تاکنون تولید نفت و گاز از ذخایر نامتعارف روندی رو به افزایش داشته و حتی اخیرا آمریکا محموله‌های میعانات گازی به آسیا صادر کرده است.این کارشناس اقتصاد انرژی با یادآوری اینکه هم‌اکنون شاخص قیمت نفت دبلیو.تی.آی آمریکا پایین‌تر از قیمت نفت برنت دریای شمال، نفت دوبی و حتی عمان در بازار خلیج‌فارس است، تبیین کرد: این درحالی است که نفت دبلیو.تی.آی آمریکا در مقایسه با سایر نفت خام‌های سبک‌تر و مرغوب‌تر است. نماینده سابق ایران در اوپک با اعلام اینکه مشتریان از قیمت‌گذاری نفت و گاز صادراتی آمریکا با شاخص نفت دبلیو.تی.آی استقبال می‌کنند، تاکید کرد:این موضوع تضعیف بیشتر قیمت سایر نفت خام‌ها را به همراه دارد و البته برای خریداران هم صرفه اقتصادی بالاتری به همراه دارد.
شوک کاهش قیمت نفت نداریم
حسین ایرانمنش، رئیس موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی در گفت‌وگو با مهر با اشاره به کاهش بهای جهانی طلای سیاه، گفت: با وجود این کاهش قیمت‌ها بازار انتظار یک شوک قیمتی در بازار جهانی نفت را ندارد.این مقام مسئول یکی از دلایل کاهش بهای جهانی نفت را افزایش مازاد ظرفیت تولید نفت برخی از کشورهای عنوان کرد و افزود: از سوی دیگر منتفی شدن توقف کامل تولید و صادرات نفت عراق هم به کاهش بیشتر بهای نفت در طول چند هفته جاری دامن زده است. ایرانمنش با اعلام اینکه در شرایط فعلی روند کاهشی بهای نفت غیرطبیعی و غیر عادی نیست، اظهار کرد: درمجموع کارشناسان موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی ایران اعتقاد دارند که بازار نفت یک کاهش شدید قیمتی را تجربه نخواهد کرد.
بازگشت نفت لیبی و ارزانی بهای طلای سیاه
مهدی یوسفی، کارشناس موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی با بیان اینکه در صورت فروکش کردن برخی از تغییر و تحولات ژئوپلیتیکی در کشورهای نفت‌خیز عضو اوپک همچون لیبی و عراق باید انتظار کاهش بیشتر قیمت جهانی نفت را داشت، گفت: در سال جاری میلادی حجم عرضه نفت توسط اوپک 4/1 تا 5/1 میلیون بشکه در مقاطعی بیش از برآوردهای قبلی بوده است. این کارشناسان بازار نفت با تاکید بر اینکه عرضه نفت مازاد به بازار زمینه‌ساز کاهش قیمت جهانی را به همراه داشته است، تصریح کرد: قطعا با حفظ روند فعلی عرضه و افزایش ذخیره‌سازی نفت فشار روی قیمت‌ها افزایش می‌یابد. وی با اعلام اینکه پیش‌بینی می‌شود تولید نفت لیبی در کوتاه‌مدت از 500 هزار بشکه فعلی به حدود 900 هزار بشکه در روز افزایش یابد، اظهار کرد: قطعا افزایش تولید نفت و صادرات لیبی و عراق به ارزانی بیشتر بهای طلای سیاه دامن می‌زند.یوسفی با یادآوری اینکه در ادامه سال‌جاری میلادی باید انتظار روند کاهش بهای جهانی نفت خام را داشت، تاکید کرد: البته قطعا بهای جهانی نفت به کمتر از 90 دلار در هر بشکه کاهش نمی‌یابد زیرا با کاهش بهای نفت به کمتر از 90 دلار تولید نفت و گاز از ذخایر نامتعارف توجیه اقتصادی گذشته را نخواهد داشت. به گفته این کارشناس موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی کاهش قیمت نفت به زیر 85 تا 90 دلار منجر به خروج نفت و گازهای غیرمتعارف از چرخه تولید خواهد شد.
ایران طرفدار نفت گران نیست
بیژن زنگنه در سال گذشته با بیان اینکه هم‌اکنون سیاست آمریکا بالا نگه داشتن قیمت جهانی نفت خام است، گفته بود: آمریکا با بالا نگه داشتن قیمت نفت قصد دارد تا توجیه اقتصادی از توسعه و تولید نفت و گاز از ذخایر نامتعارف را حفظ کند.وزیر نفت با یادآوری اینکه تولید از ذخایر نامتعارف همچون شیل گس‌ها در شرایط نفت گران توجیه اقتصادی دارد، خاطرنشان کرد: آمریکا اجازه نمی‌دهد قیمت‌ها پایین بیاید زیرا سرمایه‌گذاری روی پروژه‌های آنها دچار ریسک خواهد شد.سید محسن قمصری مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت اخیرا در گفت‌وگو با مهر با تاکید بر اینکه ایران طرفدار نفت گران نیست، اعلام کرد: نفت گران در بلندمدت به زیان کشورهای صادرکننده این کالای استراتژیک است.در مجموع سیاستگذاران نفتی کشور معتقدند گرانی بهای نفت هر چند منجر به فرصتی مناسب برای افزایش درآمدهای ایران خواهد بود اما هر زمان که قیمت نفت خیلی بالا رفت، به دلایلی کشور موفق به فروش نفت نشده است.
قیمت جهانی نفت کاهش یافت
همچنين قیمت نفت در معاملات ديروز به ۱۰۱ دلار و ۵۱ سنت در هر بشکه رسید که پایین ترین رقم از ۲۶ ژوئن ۲۰۱۳ است.به گزارش رویترز، با توجه به فزونی عرضه در بازار نفت که قیمت‌ها را در معرض ریسک کاهش بیشتر قرار داده است و درحالی که نگرانی‌ها از تنش‌های ژئوپلیتیک کاهش یافته است، قیمت نفت برنت ديروز در بالای 101 دلار و نزدیکی پایین‌ترین رقم 14 ماه گذشته تثبیت شد. قیمت نفت برنت نسبت به زمان اوج قیمت امسال در ماه ژوئن که به‌دلیل درگیری‌ها در عراق، به 115 دلار و 71 سنت رسیده بود، بیش از 12 درصد کاهش یافته است. هرچند درگیری‌ها در عراق ادامه دارد، اما هیچ اختلال قابل‌توجهی در عرضه نفت دومین تولیدکننده بزرگ نفت اوپک رخ نداده و این موجب کاهش ادامه‌دار قیمت نفت شده است. بر اساس این گزارش، قیمت هر بشکه نفت برنت برای تحویل در ماه اکتبر، دیروز با اندکی تغییر به 101 دلار و 51 سنت رسید. قیمت نفت برنت در پایان معاملات سه‌شنبه به 101 دلار و 7 سنت رسید که پایین‌ترین رقم از 26 ژوئن 2013 تاکنون بود. قیمت نفت خام آمریکا نیز پس از کاهش 2 دلار و 15 سنتی در جلسه گذشته و رسیدن به 94 دلار و 26 سنت که پایین‌ترین رقم از ماه ژانویه تاکنون بود، ديروز 49 سنت افزایش یافت و به 94 دلار و 97 سنت رسید.لوک اویل، دومین شرکت بزرگ تولیدکننده نفت در روسیه روز سه‌شنبه اعلام کرد که به‌رغم افزایش درگیری‌ها در عراق، برای اولین‌بار یک میلیون بشکه نفت تولید شده از میدان نفتی عظیم کورنای 2 در جنوب عراق را صادر کرده است.در لیبی، سخنگوی شرکت ملی نفت این کشور اعلام کرد مجموع تولید نفت این کشور در تعطیلات پایان هفته گذشته از 535 هزار به 562 هزار بشکه در روز رسیده است. بن له بران، تحلیلگر بازار نفت در اینباره اظهار کرد: «ظاهرا تجار بر این عقیده‌اند که همچنان ریسک کاهش قیمت نفت وجود دارد.»نمایندگان 3 کشور عضو اوپک اعلام کرده‌اند که این گروه نگرانی‌ای از بابت کاهش قیمت نفت و رسیدن آن به 100 دلار ندارد.به گزارش تسنیم،این نمایندگان گفتند، سطح فعلی قیمت‌ها قابل قبول ارزیابی شده‌اند، زیرا انتظار می‌رود در طی هفته‌های آینده تقاضای فصلی افزایش یابد و بازار تحت حمایت قرار گیرد.