گروه سیــــــــــاسی/ اواســــــــــط مرداد بـــــود که رئـــــیس جمهوری کشورمان در سخنانی با اشاره به دستاوردهای برجام برای ایران یادآور شد که در صورت تداوم برجام ایران میتواند به بازار جهانی تجارت اسلحه وارد شود و به خرید و فروش اسلحه بپردازد. این سخن اگر چه در داخل کشور مانع ادامه یافتن انتقادات مخالفان برجام نبود اما در واقع اشاره به واقعیتی بود که این روزها به یکی از نگرانیهای اصلی دولت امریکا و متحدان معدودش تبدیل شده است. زیرا بر اساس قطعنامه 2231 شورای امنیت در صورت برقرار ماندن برجام تحریمهای پنج ساله تسلیحاتی که سازمان ملل علیه ایران وضع کرده بود در سال 2020 میلادی پایان خواهد یافت. این همان موضوعی است که سبب شده تکاپوی امریکا برای به کار گرفتن ابزارهای تحریمی برای ناگزیر کردن ایران به خروج از برجام و ایجاد یک جبهه بین المللی علیه کشورمان مضاعف شود. در راستای همین تلاشها «مایک پمپئو» وزیر امور خارجه امریکا نگرانیهای خود را به جلسه سهشنبه شورای امنیت سازمان ملل برد و با تکرار ادعاهایی علیه ایران درباره به پایان رسیدن تحریم تسلیحاتی ایران و حمایت از کشتیهای حامل سوخت ایران هشدار داد.
حالا وزارت امور خارجه امریکا با انتشار شمارش معکوس برای پایان تحریم تسلیحاتی ایران و ممنوعیت سفر سرلشکر قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس که در نهایت جسارت آن را «شمارش معکوس ترور» نامیده قصد دارد تا نوعی وحشت از ایران رها شده از تحریم تسلیحاتی را تبلیغ کند. بر این اساس «برایان هوک» نماینده ویژه امریکا در امور ایران نیز که پمپئو را در نشست شورای امنیت همراهی میکرد با اعتراف به اینکه توافق هستهای ایران با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد پیوند دارد، گفت: پایان یافتن برخی محدودیتهای این قطعنامه در سال آینده و سال ۲۰۲۳ نگران کننده است. او با یادآوری اینکه قطعنامه ۲۲۳۱ در اکتبر ۲۰۲۰ به تحریم تسلیحاتی علیه ایران پایان میدهد که جزئی از توافق هستهای با ایران بود، به پایان تحریم مسافرتی 23 مقام ایرانی از جمله قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس در سال 2020 اشاره و تأکید کرد: «مهم است جامعه بینالمللی درک کند محدودیتهای توافق هستهای پایان مییابد و در سال ۲۰۲۳ یعنی هشت سال پس از توافق هستهای هم ممنوعیت آزمایش موشکی ایران و توقیف داراییهای ۶۰ نهاد ایرانی پایان مییابد و در واقع تمام محدودیتهای ۲۲۳۱ به پایان میرسد.»
هوک باوجود ناتوانی امریکا در همراه کردن اعضای شورای امنیت سازمان ملل با سیاستهای یکجانبه گرایانه و مطلوب خود گفت: «ما فکر میکنیم شورای امنیت نقش خطیری برای تداوم تحریم تسلیحاتی و مسافرتی دارد.» جملهای که ساعاتی بعد در جلسه اعضای پانزده گانه شورا بی حاصلیاش مشخص شد. چه جز «یاتسک چاپوتوویچ» وزیر امور خارجه لهستان که در اظهاراتی همسو با امریکا به ابراز نگرانی از کاهش تعهدات برجامی ایران پرداخت، نمایندگان دیگر کشورهای حاضر در نشست «صلح و امنیت بینالملل با تمرکز بر چالشهای امنیتی خاورمیانه» از همراهی با موضع ضدیت جوی امریکا علیه ایران و برجام اجتناب کردند. تا آنجا که به گزارش مهر، «دیمیتری پولیانسکی»، معاون سفیر روسیه در سازمان ملل متحد در همین نشست خواستار لغو تحریمها و پایان دادن به تهدید امریکا علیه ایران شد و در کنایه به دیپلماتهای امریکایی گفت: «نمیتوان خواستار مذاکره با تهران بود و همزمان، با اعمال تحریم علیه ایران اقدام کرد.»
پولیانسکی با انتقاد از «شر» خواندن ایران از سوی پمپئو گفت: «ما همچون اکثر قریب به اتفاق کشورهای منطقه نمیتوانیم خشنود باشیم، هنگامی که خواستار نشستن ایران در میز مذاکره هستیم با تحریکات مستقیم و تحریمهای شدید، آنها را دور کنیم. نادیده گرفتن اینکه ۸۰ درصد تجارت ایران تحت تحریمهای غیرقانونی و یکجانبه امریکا قرار دارد، غیرممکن است.»
نماینده فرانسه هم در این نشست برخلاف خواست امریکا گفت که پاریس همچنان به برجام پایبند است و به آن احترام میگذارد. وی افزود: «از گامهای اخیر ایران درخصوص کاستن از تعهدات خود نگران هستیم. گفتوگو و تعامل بهترین راه برای رسیدگی و مقابله با تنشهای جاری در منطقه خلیج فارس است که باید در مرحله نخست با کشورهای منطقهای صورت بگیرد.» «ماریا لوییزا ویوتی» رئیس دفتر دبیرکل سازمان ملل هم در همین نشست به حمایت از توافق هستهای پرداخت و گفت: این توافق «تنها چارچوب توافقشده بینالمللی برای پرداختن به برنامه هستهای ایران است.» به گزارش ایسنا، او در عین حال با اشاره به رخدادهای اخیر در تنگه هرمز از جمله توقیف نفتکش انگلیسی از سوی ایران، نابودی پهپاد امریکایی [توسط ایران] و پهپادی ایرانی [که امریکا مدعی سرنگون کردن آن شده بود] و تصمیم انگلیس برای فراهم کردن اسکورت نظامی نفتکشها، وضعیت خاورمیانه را «مشکلساز و پیچیده» خواند.
با وجود این موضع وزیر امور خارجه امریکا پس از نشست و در جمع خبرنگاران با طرح ادعاهایی علیه فعالیت کشتیهای حامل سوخت ایران گفت: «ما به وضوح اعلام کردهایم که هر کسی به یک کشتی متعلق به ایران نزدیک شود، از آن حمایت کند یا اجازه سکو گرفتن به آن بدهد، در معرض مورد تحریم واقع شدن از سوی امریکا قرار میگیرد.» هشداری که پیش از این در ماجرای رفع توقیف آدریان دریا ابر نفتکش حامل نفت ایران از سوی دولت جبل الطارق و پاسخ منفی این کشور به خواستههای امریکا برای تمدید توقیف و در عین حال در اعلام همراهی نکردن اغلب کشورها با امریکا برای تشکیل ائتلاف بینالمللی در خلیج فارس بی اعتباریاش هویدا شده بود. چه تاکنون با وجود تمام تلاشهای واشنگتن جز چند کشور یعنی بحرین، لهستان، استرالیا و البته انگلیس، کشور دیگری حاضر نشده است که به این ائتلاف بپیوندد. انزوای امریکا در سیاستهای ضد ایرانیاش روز سهشنبه نه فقط در مواضع حامیانه روسیه که حتی در موضع نماینده انگلیس نیز بازتاب یافت. نماینده انگلیس اگرچه درباره نفتکشها و انتقال نفت به سوریه علیه ایران ادعاهایی را مطرح کرد، اما همزمان با دفاع قاطع از برجام به انتقاد از سیاست های خاورمیانهای ترامپ خاصه در قبال فلسطین پرداخت. شکست هژمونی که بی شک تا حدود زیادی محصول برجام، پایبندی ایران به آن و حتی سیاست تعلیق گام به گام ایران در مواجهه با بدعهدیهای طرفهای برجامی است حتی اگر در درون ایران برخی ملاحظات سبب شود که بعضیها امضای برجام را اشتباه تلقی کنند، پایان تحریمهایی که لرزه بر اندام دولتمردان امریکایی انداخته است، دستاورد سیاسی کمی نیست.
روانچی: ایران در تضمین امنیت ناوبری دریایی در منطقه مصمم است
مجید تخت روانچی، نماینده دائم کشورمان در سازمان ملل متحد که در نشست عصر سهشنبه شورای امنیت این سازمان حضور داشت، در سخنان خود بر نقطه مقابل تلاش امریکا برای تبلیغ ایران هراسی تأکید کرد.
او در سخنانی اصلیترین و طولانیترین منازعه خاورمیانه را مسأله فلسطین عنوان کرد و با محکوم به شکست دانستن پروژه «معامله قرن» ادامه داد: «یکی از ریشههای اصلی بیثباتی و ناامنی در منطقه حساس ما حضور نظامی امریکا از طریق استقرار بیش از ۷۰ هزار نیرو در سراسر خاورمیانه، شامل حضور نظامی فعال در همه کشورهای حاشیه خلیج فارس، جز ایران است.» روانچی حفظ امنیت خلیج فارس را وظیفه کشورهای ساحلی آن دانست و گفت: «دخالت نیروهای خارجی در این آبراه راهبردی، بیثبات کننده و ناپذیرفتنی است.» او با بیان اینکه علاوه بر خروج غیرقانونی امریکا از برجام، یکی دیگر از دلایل بی ثباتی خاورمیانه، سرازیر شدن بی رویه سلاحهای امریکایی به این منطقه است، گفت: «ما نباید ماهیت و آثار بیثبات کننده راهبرد «تفرقه بینداز و حکومت کن» امریکا از طریق اختلاف افکنی دائمی بین کشورهای منطقه را نادیده بگیریم. اظهارات ایران هراسانه توسط مقامات امریکایی نیز با همین هدف انجام میشود.»
روانچی با تأکید بر اینکه امریکا برای توجیه سیاستهای خود در منطقه، اتهامات ساختگی علیه ایران منتشر میکند؛ هرگونه تلاش برای محروم کردن یا نادیده گرفتن ایران در منطقه را امری توهمی و محکوم به شکست دانست و تصریح کرد: «ایران به عنوان کشور دارای طولانیترین سواحل در خلیج فارس و دریای عمان، مصمم است تا ایمنی و امنیت ناوبری دریایی در این منطقه، بویژه در تنگه هرمز را تضمین کند.» نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد افزود: «دخالت نیروهای خارجی در این آبراه راهبردی، به هر بهانهای که باشد، بیثبات کننده و در نتیجه غیرقابل قبول است. هر تلاشی برای ایجاد ائتلافهای تصنعی برای امنیت ناوبری در این منطقه با شکست روبهرو خواهد شد.» تخت روانچی در عین حال راهبردهای پیشنهادی ایران برای افزایش ثبات و آرامش منطقه را مطرح و اظهار کرد: «ما معتقدیم کشورهای ساحلی مسئولیت امنیت خلیج فارس را برعهده دارند. این پایه ابتکار ما برای ایجاد مجمع گفتوگوهای منطقهای است که در راستای بند ۸ قطعنامه ۵۹۸ است. برای تحقق چنین هدف بزرگی، ما به رایزنی با برادرانمان در منطقه ادامه خواهیم داد.»