ادغام بانک‌های نظامی در بانک سپه با وجود اینکه از تصمیمات سازنده برای ساماندهی نظام بانکی کشور به شمار می‌رود، برای سهامداران خرد به‌ویژه آنهایی که نماد بانکشان در بورس در چند ماه گذشته متوقف شده و از قافله رشد قیمت‌ها جا مانده است، چندان خوشایند نیست.
روند اجرایی ادغام پنج بانک و موسسه اقتصادی نظامی (بانک‌های انصار، مهر اقتصاد، حکمت ایرانیان، قوامین و کوثر) در بانک سپه از 18 فرودین‌ماه امسال با خرید سهام آنها آغاز شد؛ قرار است خرید سهام این بانک‌ها تا 29 اردیبهشت امسال تداوم یابد.
در این مرحله، اشخاص حقیقی و حقوقی غیروابسته به نیروهای مسلح می‌توانند سهام خود را بر اساس نرخ تعیین شده به فروش برسانند. با وجود اینکه کارشناسان از ادغام این بانک‌ها و موسسات مالی حمایت کرده و آن را گامی مهم برای ساماندهی و منظم کردن شبکه بانکی کشور می‌دانند، اما انتقاداتی نیز درباره روند قیمت‌گذاری سهام این بانک‌ها و تضییع حقوق سهامداران خرد مطرح شده است؛ به‌طوری‌که برخی آن را ناعادلانه می‌دانند. بی‌توجهی به نظرات اکثریت سهامداران، قیمت‌گذاری ناعادلانه، عقب ماندن سهام از رشد قیمتی ماه‌های گذشته و نحوه خرید و انتقال سهام به شرکت‌های تعیین شده از مهم‌ترین انتقادات مطرح شده در فرایند ادغام پنج بانک و موسسه نظامی است.
قیمت‌گذاری سهام بانک‌های ادغام شده
نماد بانک‌هایی که مشمول طرح ادغام شده‌اند، در بورس متوقف بوده و امکان تعیین قیمت روز آنها وجود ندارد، بنابراین برای تعیین قیمت خرید سهام، از آخرین نرخ هر سهم پیش از توقف نماد و نیز قیمت اسمی استفاده شده است. از جمله مهم‌ترین انتقادات مطرح شده این است که مدت زمان طولانی از بسته‌شدن نماد آنها می‌گذرد که این موضوع باعث شده این سهام از رشد قیمت شرکت‌های بورسی در ماه‌های گذشته جا بمانند. به نظر منتقدان در صورتی که نماد آنها در بازار سرمایه بسته نمی‌ماند، قطعا قیمت سهام آنها بالاتر می‌رفت. نگاهی به نوسان قیمت سهام بانک‌های مشابه در بورس نشان می‌دهد که ادعای این افراد دور از واقعیت نیست. بر اساس اطلاعیه‌های منتشر شده، قیمت هر سهم بانک انصار 2086 ریال قیمت‌گذاری شده است.
بهای هر سهم بانک قوامین نیز یک هزار ریال و قیمت هر سهم بانک حکمت ایرانیان برای سهامداران حقیقی یک هزار ریال و برای سهامداران حقوقی 788 ریال تعیین شده است. هر سهم موسسه اعتباری کوثر نیز به نرخ یک هزار ریال خریداری می‌شود. همچنین قرار شده است که هر سهم مهر اقتصاد نیز برای سهامداران حقیقی یک هزار ریال باشد. سهامداران این بانک‌ها می‌توانند به شعب منتخب یا کارگزاری‌های تعیین‌شده مراجعه کرده و نسبت به ثبت درخواست فروش سهام اقدام کنند. برخی سهامداران، انتقاداتی را نسبت به قیمت‌های تعیین شده برای سهام این بانک‌ها و همچنین شرکت‌های متولی خرید، مطرح کرده و آن را ناعادلانه دانسته‌اند. البته باید توجه داشت که برخی از این موسسه و بانک‌هایی که قرار است ادغام شوند دارای زیان انباشته بالایی بوده و سهامداران آنها ادعایی ندارند، اما برخی دیگر از این بانک‌ها از صورت مالی خوبی برخوردار هستند، به‌طوری‌که قیمت اعلام شده برای خرید که بر اساس نرخ تابلو در زمان توقف نماد است، جذابیتی ندارد.
بازی دو سر باخت سهامداران
اکنون سهامداران آن دسته از بانک‌های مشمول ادغام که قیمت سهامشان از رشد ماه‌های اخیر بازار سرمایه عقب مانده است، بر سر دوراهی قرار گرفته‌اند؛ با وجود اینکه نهادهای ذیربط و خود بانک‌ها و موسسات مشمول فرایند ادغام اعلام کردهاند که اجباری در فروش سهام نیست و سهامداران را مختار کردهاند، اما شرایط تعیین شده برای فروش سهام آنها جذابیتی نداشته و بنابراین آنها برای فروش و یا نگاهداری سهام دچار تردید هستند. در واقع این دسته از سهامداران، از یکسو می‌بینند که قیمت تعیین شده با توجه به مدت زمان توقف نمادها، جذابیتی برای آنها ندارد و از سوی دیگر پاسخ شفافی درباره قیمت گذاری این سهام در آینده داده نمی‌شود.
بر اساس اطلاعیه‌های بانک‌ها و موسساتی که مشمول فرایند ادغام شده‌اند، چنانچه سهامدارانی که در مهلت تعیین شده نسبت به ارائه دستور فروش اقدام نکنند، می‌توانند تا زمان ارزش‌گذاری سهام آنها توسط گروه کارشناسان رسمی صبر کرده و بر اساس آن و به ترتیبی که در آینده اعلام می‌شود، نسبت به فروش سهام خود اقدام کنند. البته این بانک ها تاکید کردهاند که تضمینی مبنی بر اینکه ارزش ذاتی تعیین شده در آینده بیشتر از ارزش قابل خرید در حال حاضر باشد را نخواهند داد. در میان پنج موسسه و بانک نظامی مشمول ادغام، یک بانک بیشتر از بقیه با حاشیه و اعتراض مواجه شده که مسئولان آن تاکنون در مقابل اعتراضات سکوت اختیار کردهاند. مهم‌ترین گلایه منتقدان به رقم قیمت تعیین شده برای سهام آن بانک باز می‌گردد که به اعتقاد کارشناسان کمتر از ارزش واقعی سهام این بانک است.
حتی برخی از سهامداران خرد با انتقاد نسبت به این موضوع ادعا می‌کنند که سهامداران اصلی و بزرگ این بانک در حال جمع‌آوری و خرید سهام خرد به قیمت پایین هستند، تا در آینده و پس از ارزش‌گذاری سهام توسط گروه کارشناسان، بتوانند سهام در اختیار خود را با قیمت بالا واگذار کنند. به دلیل مشخص نبودن زمان دقیق ادغام و ارزش‌گذاری قیمت سهام، سهامداران خرد کنونی در نگاهداری سهام خود تردید دارند زیرا امکان دارد که این روند بسیار طولانی شده و آنها نتوانند به پول خود برسند، بنابراین گروهی از سهامداران اقدام به فروش سهام این بانک با قیمت ارزان کرده و گروه دیگر با پذیرفتن ریسک، تصمیم گرفته‌اند که تا تعیین تکلیف نهایی، سهامدار این بانک‌ها باقی بمانند.