سوئیس در پی ایجاد کانال مالی برای پرداخت مواد غذایی و دارویی و وسائل پزشکی برای ایران است. این کانال هم‌زمان با تلاش اروپا برای راه‌اندازی سازوکار مالی برای حمایت از برجام است. چرا آمریکا از این اقدام سوئیس راضی است؟
فایننشال‌تایمز در گزارشی نوشته است که سوئيس به زودی کانال مالی راه‌اندازی می‌کند تا ایران بتواند از طریق آن دارو، مواد غذایی و کالاهای پزشکی را پرداخت کند. این اولین مکانیسمی است که احتمالا می‌تواند موافقت واشنگتن را جلب کند.
سوئیس در حال مذاکره با آمریکا در باره این کانال مالی است. طرح "برن" به منظور تسهیل تامین نیازهای اساسی ایران در زمینه دارو و مواد غذایی در حالی در شرف راه‌اندازی است که اتحادیه اروپا از هفت ماه پیش در تلاش برای ایجاد کانال مشابهی برای تسهیل مبادلات تجاری با ایران است و وعده داده که تا پایان سال جاری آن را به سرانجام برساند. روشن نیست این وعده تا چه اندازه عملی است.
تفاوت سازوکار مالی اروپا با سوئیس در صورتی که راه‌اندازی شود، در این است که به مواد غذایی، دارو و تجهیزات پزشکی محدود نمی‌شود و برای مقابله با تحریم‌های آمریکا در محدود کردن فروش نفت و دیگر صنایع ایران است.
اما راه‌اندازی کانال مالی سوئیس چه تاثیری بر سازوکار مالی اروپا برای ایران دارد؟ به نفع یا به ضرر راه‌اندازی آن است؟ فایننشال‌تایمز به نقل از وزارت خارجه آمریکا نوشته است که آمریکا از ایجاد این کانال توسط سوئیس راضی است زیرا تجارت کالاهای بشردوستانه از تحریم‌های آمریکا معاف‌اند. آیا علت رضایت آمریکا از اقدام سوئیس حل شدن مسائل بشردوستانه برای ایرانی‌هاست؟
علیرضا صلواتی می‌گوید:
«تسهیلات جدید مالی سوئیس می‌تواند از سویی قسمت عمده‌ی مشکل ایران را برای خریدهای ضروری مرتفع سازد، از سوی دیگر انگیزه و همت اتحادیه‌ی اروپا را برای ایجاد ساز و کار ویژه مالی (SPV) را متزلزل کند. سازوکاری که اگر قوی و جامع باشد، شاید در آینده بتواند مبنای یک سوییفت جدید برپایه یورو باشد.»
سازوکار اتحادیه اروپا هم اکنون نیز به گفته این کارشناس در بین سران این اتحادیه موافقان و مخالفانی دارد. علیرضا صلواتی معقتد است که «تضعیف یا ایجاد تزلزل در راه‌اندازی کانال مالی اروپا به دلواپسان و جریان‌های بنیادگرا در ایران نیز امکان می‌دهد با خاطر باز بیشتری به مخالفت با لوایح مبارزه با پولشویی و حمایت از تامین مالی از تروریسم بپردازند و موضع دولت را در تلاش برای الحاق کامل ایران به این کنوانسیون ضعیف‌تر کنند.»
فایننشال تایمز نوشته که ایالات متحده آمریکا با سازوکار مالی اتحادیه اروپا برای ایران به شدت مخالفت است و تلاش این اتحادیه را برای ایجاد آن محکوم کرده است. مهرداد عمادی کارشناس اقتصادی ساکن لندن به دویچه‌وله گفته است علت به تاخیر افتادن راه‌اندازی سازوکار مالی اتحادیه اروپا فشار آمریکا از یکسو و عدم تعهد ایران به قوانین بین‌المللی است.
به باور کارشناسان اقتصادی آمریکا دلایل جدی برای مخالفت با سازوکار مالی اتحادیه اروپا دارد. علیرضا صلواتی در این باره می‌گوید: «اروپا می‌خواست با این کانال مالی هم از برجام حمایت کند، هم ایران را در هزینه‌ی آزمون و خطای آن شریک کند. این سازوکاری است که در صورت موفقیت می‌تواند به هژمونی دلار ضربه‌ای جدی وارد کند. وزیر امور مالی فرانسه در همین رابطه گفته است که SPV می‌تواند در آینده کاربردهای متفاوتی داشته باشد که تهدیدی ضمنی هم برای آمریکا در آن مستتر بود. نشریه فارن‌پالسی و بلومبرگ هم پیشتر هشدار دادند که چین و هند هم در صدد شکستن هژمونی دلار هستند. این برای آمریکا تهدیدی استراتژیک قلمداد می‌شود.»
وزارت دارایی سوئیس درباره زمان راه‌اندازی کانال یاد شده به فایننشال تایمز چیزی نگفته، اما از آمادگی سوئیس در آینده بسیار نزدیک خبر داده است.
سوئیس عضو اتحادیه اروپا نیست. این کشور دارای صنایع داروسازی بزرگی است و کشوری به لحاظ سیاسی بی‌طرف به شمار می‌رود. فایننشال‌تایمز از این سه ویژگی به عنوان امتیاز‌های مهم برای میزبانی کانال مالی با ایران یاد کرده است. (دویچه وله)