آرمان- با نزدیک‌شدن به 13 آبان و آغاز تحریم‌های نفتی، گمانه‌زنی‌ها درباره صادرات نفت ایران، بالا گرفته است. «رابرت پالادینو» سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، به تازگی درباره تحریم‌های این کشور علیه ایران اعلام کرده است: «در مورد پایان صادرات نفت این کشور مصمم هستیم.» همچنین رویترز گزارش داد شنیده‌ها از داخل کاخ سفید حاکی از آن است که دولت آمریکا به دلیل نگرانی از جهش قیمت نفت، در حال بررسی معافیت‌های محدود برای برخی از مشتریان نفت ایران تا زمانیست که روسیه و عربستان بتوانند در سال آینده میلادی تولید خود را افزایش دهند. همزمان، دولت آمریکا تلاش می‌کند در این میان استفاده ایران از درآمدهای نفتی را محدود کند. گفته می‌شود ممکن است ایران مجبور شود که از درآمدهای نفتی تنها برای اهداف بشردوستانه استفاده کند. این سازوکار، سختگیرانه‌تر از رویکردی مشابه است که در تحریم‌های زمان دولت باراک اوباما، رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا، اعمال شده بود.
بازگشت تحریم‌های آمریکا علیه ایران عامل افزایش قیمت نفت در اواخر اوت و سپتامبر بوده است. به گزارش ایسنا، البته اکنون قیمت‌ها از آن زمان کاهش پیدا کرده است اما انتظار می‌رود همچنان از تحریم‌ها متاثر شوند. وزارت خارجه آمریکا ۱۷ اکتبر مدعی شد آمریکا مطمئن است که بازار نفت به حد کافی عرضه خواهد داشت تا در زمان اجرای تحریم‌ها علیه ایران، از افزایش قیمت‌ها اجتناب کند. برایان هوک، مسئول ویژه ایران اظهار کرده آمریکا به هماهنگی بسیار نزدیک با تولیدکنندگان نفت ادامه می‌دهد و این کشور سهم خود برای حفظ عرضه از طریق افزایش صادرات را ایفا می‌کند. او به تولید نفت آمریکا اشاره کرد که در اوت نسبت به مدت مشابه سال گذشته به میزان 65/1 میلیون بشکه در روز رشد کرد و انتظار می‌رود تا یک سال آینده حداکثر یک میلیون بشکه در روز افزایش پیدا کند. گفتنی‌است آمریکا برای جبران خلأ بازار از عربستان، به عنوان بزرگترین تولیدکننده اوپک، خواست تولید خود را افزایش دهد و خود هم از ذخایر استراتژیکش برداشت کرد.اگرچه کارشناسان معتقدند عربستان سعودی تنها برای اشتیاق به افزایش فشارها بر ایران، عرضه نفت خام در بازارها را افزایش داده و از لحاظ فنی قادر به ادامه این عرضه در طولانی‌مدت نیست.
بررسی رفتار مشتریان نفت ایران
مشتریان ایران اما همچنان برای اخذ معافیت از آمریکا برای ادامه واردات نفت از ایران پافشاری می‌کنند. در همین راستا کره جنوبی که نخستین کشوری بود که واردات نفت از ایران را به طور کامل متوقف کرد در درخواست برای دریافت معافیت از تحریم‌های آمریکا به منظور جلوگیری از آسیب دیدن شرکت‌های کره‌ای، خواستار انعطاف‌پذیری حداکثری واشنگتن شده است. همچنین شرکت سینوپک چین نیز سرگرم گفت‌وگو با مقامات دولتی و تامین‌کنندگان در مورد واردات نفت ایران است. بر اساس گزارش پلاتس، این شرکت در سال میلادی گذشته حدود 83/149 میلیون بشکه نفت ایران را خریداری کرد که حدود 6/8 درصد از کل تولیدش را تشکیل داد. پالایشگاه توپراس ترکیه نیز سرگرم مذاکره با مقامات آمریکایی برای کسب معافیتی است که به این پالایشگاه اجازه می‌دهد پس از بازگشت تحریم‌های واشنگتن، به خرید نفت ایران ادامه دهد.
طبق آمار کشتیرانی و رهگیری نفتکش‌ها، ترکیه حدود ۹۷ هزار بشکه در روز نفت ایران را در اوت و ۱۳۳ هزار بشکه در روز در سپتامبر در مقایسه با بیش از ۲۴۰ هزار بشکه در روز در آوریل وارد کرد و در دو هفته نخست اکتبر ترکیه سه محموله یک میلیون بشکه‌ای نفت ایران را خریداری کرده که معادل حدود ۹۷ هزار بشکه در روز است. یک منبع در دولت هند نیز اعلام کرد این کشور به نمایندگان آمریکا اعلام کرده که افزایش هزینه‌ها به دلیل افت ارزش روپیه و افزایش قیمت نفت به این معناست که توقف واردات نفت از ایران، دست‌کم تا ماه مارس سال آینده میلادی، غیرممکن است. این منبع گفت: ما این مساله را به آمریکا اعلام کرده‌ایم که نمی‌توانیم واردات نفت ایران را در شرایطی که جایگزین‌های آن پرهزینه هستند، متوقف کنیم. یک دیپلمات آمریکایی این بحث را تأیید و اعلام کرد معافیت‌های محدود برای هند و دیگر کشورها، محتمل است.
سوپرنفتکش‌ها برندگان اصلی
در این میان، یکی از برندگان این تحریم‌ها، نفتکش‌ها هستند. به گزارش تسنیم، تولید بیشتر نفت اوپک و سفرهای دریایی طولانی‌تر صاحبان کشتی‌ها را به روزهای خوب بازگردانده است. یک ماه پیش اجاره یک سوپرنفتکش برای مسیر خاورمیانه خلیج‌فارس به چین، روزی 18 هزار دلار بود. این مقدار در هفته جاری به بیش از 51 هزار دلار در روز رسید که بالاترین حد از اوایل سال 2017 بوده است. دلیل این افزایش قیمت این است که با تقاضای زیاد چینی‌ها و افزایش تولید اوپک و متحدانش به دلیل تحریم‌های قریب‌الوقوع صادرات نفت ایران، به شدت از کشتی‌هایی که ظرفیت حمل دو میلیون بشکه نفت را در اقیانوس دارند استفاده می‌شود.
قبل از آغاز تحریم‌های آمریکا علیه ایران در چهار نوامبر، تولید کشورهای منطقه خلیج فارس افزایش یافته است. عربستان هفته گذشته اعلام کرد «اوپک در حال تولید با بالاترین ظرفیت خود است.» با صادرات فراوان آمریکا به آسیا و افزایش جریان صادرات به چین از آفریقای غربی و برزیل، مالکان کشتی‌ها سود زیادی می‌برند. گفتنی است کرایه حمل بار با افزایش تقاضا در خاورمیانه و آفریقای غربی بالا رفته است. تحلیلگران بلومبرگ گفته‌اند: «به نظر می‌رسد بازار با افزایش فصلی تولید اوپک، تحریم‌های ایران و افزایش مسیر حرکت کشتی‌ها، دشواری‌هایش را پشت سر گذاشته باشد.»