همانطور که انتظار می رفت در پایان نشست هفت کشور صنعتی و ثروتمند جهان در کانادا زخم ها دوباره سرباز زد و اختلافات آمریکا با متحدانش بیش از پیش بالاگرفت. دونالد ترامپ که این نشست را زودتر از دیگر شرکت کنندگان ترک کرده بود در هواپیما، هنگام عزیمت به سنگاپور با انتشار توئیتی تاکید کرد که کشورش با مواضع گروه هفت همراه نیست و بیانیه پایانی این نشست را امضاء نمی کند.
بدین ترتیب سرنوشت بیانیه پایانی «جی ۷» هم به توافقنامه آب و هوایی پاریس، توافق هسته ای با ایران و قرارداد تجارت آزاد گره خورد تا جدایی طلبی و شاخ و شانه کشی رئیس جمهوری آمریکا برای دوستان سابق کاخ سفید وارد مرحله تازه ای شود.
این کنش و رفتار «غیر متمدنانه» ترامپ که به دور از عرف دنیای سیاست و دیپلماسی ارزیابی می شود حالا دیگر کمتر با پذیرش مصلحت آمیز و مسامحه گرانه متحدان همراه است. رئیس جمهوری آمریکا البته تنها طرف این تعامل چند گانه است که هیچ تغییری در رویکرد خود ایجاد نکرده است. او از نخستین روزهای «کاخ سفید نشینی» نشان داد با پیمان های چند جانبه مشکل دارد و «سیاست حمایت گرانه» از اقتصاد کشورش برای او از هر تعهد و پیوندی مهمتر است.
دونالد ترامپ پس از بدست گرفتن قدرت اجرایی در کشور دارای قوی ترین اقتصاد جهان تنها به یک فرصت چند روزه نیاز داشت تا از همکاری با یازده کشور دیگر در حوزه اقیانوس آرام خارج شود و با این تهدید که قرارداد نفتا را مورد بازنگری قرار می دهد مشارکت تجاری و سرمایه گذاری در سراسر آتلانتیک را با چالش مواجه کند.
او در پاریس برغم اصرار و تاکید همه کشورهای جهان، با تاکید بر اینکه توافقنامه آب و هوایی «قلابی» است از آن خارج شد و اعلام کرد موافقت با این پیمان یعنی چشم پوشی از سه تریلیون دلار تولید ناخالص ملی در آمریکا و از دست رفتن بیش از شش و نیم میلیون شغل در کشورش.
در باره توافق هسته ای با ایران نیز که دیگر همه چیز کاملا روشن شده است. رئیس جمهوری آمریکا تنها کم مانده است که به زبان اقرار کند به این دلیل از برجام خارج شده که اوباما آنرا امضاء کرده بود. او بدون دادن توضیحات منطقی و ارائه مستندات لازم می گوید این توافقنامه که کل جامعه بین الملل آنرا بهترین راه برای مهار برنامه هسته ای نظامی در ایران می دانند «بدترین توافق» است و من حاضرم اگر ایران بخواهد برای توافقی جدید (که بعید است به استحکام توافق موجود باشد) با ایران وارد مذاکره شوم.
گروه هفت با بیانیه ای شش امضایی
اما در کانادا همه چیز با سخنان نماینده کشور میزبان آغاز شد. جو آرام و نوستاژیک شروع مذاکرات که با «فوتوکال» غیرسینمایی، فشردن دست ها و ملاقات های گرم دوجانبه همراه بود در انتها جای خود را به تهدید و شاخ و شانه کشی داد. جاستین ترودو که چند ساعت پیشتر با نشان دادن عکس هتل پدربزرگ ترامپ در کانادا حس نوستالژیک وی را برانگیخته بود در پایان با سخنانی انتقام جویانه طوفان را جانشین آرامش در این نشست کرد.
نخست وزیر کانادا در پایان نشست گروه هفت تاکید کرد از ابتدای ماه ژوئیه واردات محصولات آمریکایی در کشورش مشمول تعرفه های جدید خواهند شد. آقای ترودو نگاه یکجانبه به درون و انگشت گذاشتن بر سیاست حمایت گرانه داخلی بدون توجه به منافع دیگر طرف را غیر قابل قبول خواند و تصریح کرد رواج این نوع سیاست که افزایش تعرفه ها بر واردات فولاد و آلومینیوم تنها یکی از نتایج آن است نوعی اهانت به دیگر کشورها قلمداد می شود. نخست وزیر کانادا همچنین این برداشت را که فعالیت اقتصادی کانادا تهدید برای امنیت ملی آمریکا محسوب می شود، «اهانت آمیز» توصیف کرد.
ترامپ که برای شرکت در نشست با رهبر کره شمالی عازم سنگاپور بود با مطلع شدن از این سخنان در هواپیما دست به توییت شد و تهدید کرد که آمریکا از بیانیه مشترک نشست خارج می شود. رئیس جمهوری آمریکا اظهارات نخست وزیر کانادا را «غیر صادقانه» و «توهین آمیز» خواند و تاکید کرد واردات محصولات آمریکایی به این کشور که وی آنرا «قلکی چاق» نامیده، همراه با تعرفه های بسیار کلان صورت می گیرد. آقای ترامپ با این استدلال سخنان نخست وزیرکانادا را غیر واقعی دانست و برای توصیف وی از صفاتی مانند «غیر صادق» و «ضعیف» استفاده کرد.
پایان ملاحظه کاری و افتادن پرده‌ها
رئیس جمهوری آمریکا علاوه بر واکنش تهاجمی به اظهارات نخست وزیر کانادا پا را از این هم فراتر گذاشت و برای اروپا و به خصوص آلمان، رقیب نه چندان خوش روی خود در قاره سبز نیز خط و نشان کشید. به گفته دونالد ترامپ، کاخ سفید به زودی طرح افزایش تعرفه واردات خودرو از اروپا را مورد بررسی قرار خواهد داد. این درحالیست که آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان پیشتر از توافق جمعی سران هفت کشور حاضر در مذاکرات خبر داده و از پیشرفت گفتگوها ابراز رضایت کرده بود.
با آنچه در کانادا روی داد می توان دیگر به جرات پیش بینی کرد که آتش جنگ تجاری میان آمریکا و متحدانش روز به روز در حال شعله ور‌تر شدن است. حالا دیگر «پرده ها» افتاده و برای طرف های معامله با کاخ سفید ملاحظه طرف آمریکایی و دلجویی کردن مثل گذشته جایگاه ندارد. نشانه بارز آن بیانیه دفتر نخست وزیری کانادا است که پس از توییت های تهدید آمیز و انتقادی رئیس جمهوری آمریکا منتشر شده است. در این بیانیه تاکید شده که نخست وزیر مطالبی فراتر از آنچه در ملاقات های خصوصی و در جمع های عمومی گفته بود مطرح نکرده و شرکت کنندگان در نشست گروه هفت از این پس بر آنچه توافق شده متمرکز خواهند بود.