حسن روحانی، ریاست‌جمهوری ایران در ماه‌جاري به ترکیه سفر خواهد کرد و بناست كه دو طرف درمورد مذاکرات اخیر در زمینه مسائل مربوط به انرژی به توافق برسند كه صادرات گاز نيز یکی از محورهای اصلی مذاکرات مقام‌های دو کشور خواهد بود.
همچنین انتظار می‌رود که دو کشور چندین قرارداد سیاسی، اقتصادی و فرهنگی در یک نشست شورای همکاری به امضا برسانند. گفتني است مقامات ترکیه و ایران از زمان سفر نخست‌وزیر این کشور به تهران در بهمن‌ماه گذشته به مذاکرات در این زمینه ادامه داده‌اند و تمایل دارند تا این مذاکرات را از طریق یک نشست شورای همکاری در سطوح بالا نهایی کنند.اردوغان در جريان سفر به تهران خواستار روابط اقتصادی نزدیک‌تر میان تهران و آنکارا شد و خاطرنشان کرد که کشورش نیازمند منابع انرژی ایران نظیر گاز طبیعی است. همچنين تانير ییلدیز وزیر انرژی ترکیه هم اعلام کرد که احتمال دارد که کشور متبوعش واردات گاز طبیعی از ایران را درصورت توافق دو کشور در مورد قیمت، به 2 برابر افزایش دهد. ایران كه دارای بزرگ‌ترین ذخایر گاز طبیعی در جهان است، دومین کشور تامین‌کننده گاز ترکیه پس از روسیه محسوب می‌شود وگاز طبیعی ایران از اهمیت فوق‌العاده‌ای برای ترکیه برخوردار است چراکه این کشوربخش قابل‌توجهی از گاز وارداتی از ایران را برای تولید برق استفاده می‌کند.
غرامت 2.5لياردي
ترک‌ها به‌دلیل گرانفروشی و کم‌فروشی از گاز ایران به داوری بین‌المللی شکایت کرده‌اند که پیش‌بینی می‌شود در صورت محکومیت گاز ایران در این دادگاه بین‌المللی، شرکت ملی گاز باید غرامت 2 تا 2.5 میلیارد دلاری به بوتاش ترکیه پرداخت کند. تانیر ییلدیز، وزیر انرژی و منابع طبیعی ترکیه اخیرا در گفت‌وگو با رسانه‌های ترکیه با تاکید بر اینکه وی 99 درصد «یقین» دارد که رای دادگاه به نفع ترکیه خواهد بود و آنکارا 2 میلیارد دلار غرامت از ایران می‌گیرد، گفته است: به ایران گفته‌ایم قیمت گاز صادراتی شما گران است و درصورت عدم مذاکره پیرامون آن به دیوان داوری بین‌المللی شکایت خواهیم کرد.
گرانفروشي نكرده‌ايم
معاون وزیر نفت با تشریح جزئیات جدید از شکایت و داوری گازی ترکیه از ایران با رد هرگونه گرانفروشی گاز به ترکیه، اعلام کرد: ایران آماده افزایش صادرات گاز به این کشور همسایه است.علی ماجدی درباره آخرین وضعیت شکایت گازی ترکیه از ایران، گفت: داوری گازی بین ایران و ترکیه مطابق با مفاد قراردادی یک حق طبیعی برای دو کشور است. معاون امور بین‌الملل و بازرگانی وزارت نفت با اعلام اینکه ترکیه هم مطابق با شرایط قرارداد اقدام به داوری گازی علیه ایران کرده است، تصریح کرد: در شرایط فعلی قیمت گاز طبیعی در بازارهای جهانی کاهش یافته است و بندی هم در قرارداد وجود دارد تا دو طرف هر سه سال یک بار درباره تجدیدنظر در قیمت گاز مذاکره و تصمیم‌گیری کنند. معاون امور بین‌الملل وزارت نفت با یادآوری اینکه طرف ترک معتقد است که ایران گاز را با قیمت بالاتری در مقایسه با گاز وارداتی ترکیه از روسیه تحویل می‌دهد، یادآور شد: با این وجود وزارت نفت ایران هم تاکید کرده است که به هیچ‌وجه گرانفروشی در قیمت گاز صادراتی به ترکیه نکرده است. وی با تاکید بر اینکه قیمتگذاری گاز طبیعی متفاوت از قیمتگذاری نفت خام است، افزود: با آغاز بهره‌برداری از ذخایر نامتعارف و شیل گس میزان عرضه گاز به‌ویژه توسط آمریکا در بازار جهانی رو به افزایش است.ماجدی با بیان اینکه از این‌رو تغییر در قیمت گاز طبیعی امری طبیعی است، خاطرنشان کرد: با این وجود ایران علاوه بر ترکیه به دنبال افزایش صادرات گاز طبیعی به بازارهای جدید منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای است.
ايران تابع نظر داوري است
این مقام مسئول با تاکید بر اینکه اولین نشست داوری گازی ترکیه علیه ایران برگزار شده است، اظهار کرد: تیرماه سال‌جاری هم نشست مجدد داوری گازی بین دو کشور برگزار خواهد شد. این دیپلمات وزارت نفت با یادآوری اینکه هم اکنون وزارت نفت تمامی مدارک مورد نیاز را به داوری بین‌المللی ارائه کرده است، بیان کرد: با این وجود مذاکرات بین ایران و ترکیه برای دستیابی به یک توافق و تفاهم مشترک وجود دارد، همچنين داورها نيز به ایران و ترکیه توصیه کردند که اگر می‌توانند با یکدیگر به توافق برسند وی افزود: این احتمال وجود دارد که در سفر حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران به ترکیه دو کشور با هم توافق کنند. ماجدی با بیان اینکه دو کشور ایران و ترکیه برای رسیدن به توافق نهایی درباره قیمت گاز خواستار مذاکره هستند، افزود: ترکیه نه‌تنها درباره مسائل داوری، بلکه درباره افزایش صادرات گاز نیز خواستار مذاکره با ایران است.از سوي ديگر حمیدرضا عراقی، معاون وزیر نفت اخیرا با تاکید بر اینکه ادعاهای گازی ترکیه در داوری بین‌المللی راه به جایی نخواهد برد، اعلام کرده است: ایران تابع نظر داوری بین‌المللی است.
ايران آماده مذاكره است
معاون وزیر نفت در امور بین‌الملل و بازرگانی وزارت نفت با بیان اینکه ترکیه معتقد است گاز روسیه را با قیمت کمتری نسبت به گاز وارداتی از ایران دریافت می‌کند، درباره قیمت گاز صادراتی ایران به ترکیه، گفت: میانگین قیمت گاز ایران بالاتر، ولی قراردادها محرمانه است؛ طرف‌های ترکی مدعی هستند گاز ایران گران‌تر است. ماجدی افزود: در هر صورت ایران آماده است در صورت افزایش میزان واردات گاز ترکیه، درباره قیمت گاز با آنها مذاکره کند تا با قیمت‌های بین‌المللی و قیمتگذاری دیگر کشورها، قابل رقابت باشد. معاون وزیر نفت در امور بین‌الملل و بازرگانی وزارت نفت درباره پیشنهاد ترکیه درباره حذف بند Take or pay (بگیر یا بپرداز) هم گفت: این بند قابل حذف نیست فقط درصدهای آن ممکن است کم یا زیاد شود. البته باید در نظر داشت که در مذاکره دو طرف سعی می‌کنند منافع خودشان را به‌دست بیاورند و به یک نقطه مشترکی برسند.
شرط ایران برای افزایش صادرات گاز به ترکیه
یک منبع آگاه گفت: ایران توانایی تأمین گاز مورد نیاز ترکیه به هر مقداری که آنها لازم داشته باشند را دارد، اما شرط افزایش صادرات گاز به این کشور مصالحه با ایران است. فارس به نقل از یک منبع آگاه نوشت؛ با اشاره به اینکه مسئولان وزارت نفت با توجه به تمایل ترکیه نسبت به افزایش واردات گاز از ایران به دنبال رایزنی درخصوص انصراف ترک‌ها از شکایت گازی خود هستند، افزود: ترکیه شکایت گازی خود از ایران را به‌دلیل بالابودن قیمت گاز صادراتی ایران به این کشور به دادگاه بین‌المللی برده است. این منبع آگاه ادامه داد: با توجه به اینکه ایران از سال آینده می‌تواند به مقدار بیشتری گاز تولید و آن را صادر یا در داخل مصرف کند، بهترین گزینه برای ایران افزایش صادرات گاز است از این‌رو مشکلی برای تامین گاز ترکیه وجود ندارد و حتی می‌تواند رقم صادرات خود را به ترکیه افزایش دهد. این مقام مسئول که خواست نامش فاش نشود، گفت: امیدوارم کار این دعوای حقوقی با مصالحه ختم به خیر شود تا هم ایران از صادرات گاز منافع خود را کسب کند و هم ترکیه بتواند به گاز موردنیاز خود دست یابد. این منبع آگاه ادامه داد: بر اساس توافقاتی که با ترکیه شده است ایران می‌تواند گاز خود را از طریق خاک ترکیه به اروپا صادر کند که این موضوع برای ترکیه نیز دارای اهمیت بسیار زیادی است.
تلاش جدید برای بهبود رابطه گازی ایران و ترکیه
درحالي که روسيه تمايلي به کاهش نرخ گاز صادراتي به ترکيه نشان نمي‌دهد، ايران رویکرد جدیدی اتخاذ کرده است. تدبیر به نقل از روزنامه ملیت نوشت؛ عليرضا بيگدلي، سفير ايران در آنکارا گفت: «درصورتي که درمورد قيمت و مقدار گاز طبيعي صادراتي به ترکيه با آنکارا به توافق برسيم، مي‌توانيم قرارداد جديد انعقاد کنيم. سفير ايران در گفت‌وگوي مطبوعاتي که با صبحانه کاري در محل سفارت همراه بود، با اعضاي انجمن خبرنگاران ديپلماتيک گردهم آمد. وي درمورد موضوع درخواست ترکيه از ايران براي تعديل نرخ گاز صادراتي اين کشور به ترکيه و ارجاع شکايت دولت آنکارا در اين زمينه به داوري بين‌المللي اظهار کرد: «در وراي قرارداد موجود، با انعقاد قرارداد جديدي مي‌توان درخصوص قيمت و شرايط متفاوتي با قرارداد پيشين به توافق رسيد. روند دادگاه داوري ميان ايران و ترکيه به‌علت مشکلاتي که در قيمت و تحويل آن بروز کرده است، ادامه دارد. «تانر يلديز» وزير انرژي در مصاحبه با رويترز از پيشنهاد ايران براي انعقاد قرارداد 10هزار مترمکعبي جديد با ترکيه خبر داده بود. بيگدلي با تاکيد بر اينکه جمهوري اسلامي ايران يکي از بزرگ‌ترين و مطمئن‌ترين کشورهاي تامين‌کننده نفت و گاز ترکيه است، بيان کرد: تا پيش از اعمال تحريم‌هاي غرب، ايران بزرگ‌ترين صادرکننده نفت به ترکيه بود و با اعمال تحريم‌ها صادرات نفت ايران به ترکيه کاهش يافت. به‌رغم لغو برخي تحريم‌ها هر گونه افزايشي در ميزان گاز صادراتي از ايران به ترکيه رخ نداده است و ميزان صادرات همانند سابق ادامه دارد. ولي اميدوارم با نتيجه رسيدن مذاکرات ايران با گروه 1+5 دوباره ايران جايگاه خود را در صادرات نفت به ترکيه بازيابد.