هواپيماهاي جت مسافربري به سبب پيچيدگي فشارهاي عادي و غيرعادي که در حين پرواز به آنها وارد ميشود با کليه وسايل نقليه ديگر تفاوت دارند. در مراحل طراحي و ساخت آزمايشهاي متعددي در موردمحاسبه و پيشبيني عمر مفيد بدنه و قطعات مختلف هواپيما صورت ميگيرد و شرکتهاي هوايي هواپيما را با ملاحظه استفاده محدود (ساعت پروازي سيکل و طول عمر به سال) از کارخانه تحويل ميگيرند.
عمر مفيدي که سازندگان هواپيما براي هر نوع محصول خودعنوان ميکنند معمولا محافظهکارانه در نظر گرفته ميشود و اکثر اوقات حداکثر عمرمفيد و سيکلهاي پرواز پس از کسب تجربه و ارزيابي هواپيما طي سالهاي خدمت آن افزايش پيدا ميکند. بهصورت نظري اگر يک هواپيما طبق دستورالعملهاي کارخانه سازنده نگهداري شود و قطعات آن به موقع تعويض شوند، هيچگونه محدوديتي درعمر مفيد آن وجود نخواهد داشت. ولي در عمل به خاطر ايمني مسافران، محدوديتهايي در نظر گرفته ميشود که هرچند مدت يکبار مورد ارزيابي و تجديد نظرقرار ميگيرد. اين تجديدنظر که بيشتر اوقات با افزايش حداکثر ساعات و سيکل پروازهمراه ميباشد بر اساس نتايج بهدستآمده از پيچيدهترين آزمايشهاي استاتيک وديناميک و سوابق خدمت هواپيماي مورد بحث بهدست ميآيد. ارزيابيها و تجديدنظرها توسط کارخانه سازنده هواپيما انجام ميگيرد و با اينکه ميليونها دلار هزينه دربردارد به سبب اينکه معمولا اعتماد مشتريان را نسبت به ديگر هواپيماهاي کارخانه جلب ميکند جايگاه خاص خود را دارد.هواپيماهاي شرقي به دليل پايين بودن تکنولوژي ساخت داراي محدوديت عمر بهمراتب کمتري از مدلهاي غربي ميباشد. به عنوان مثال هواپيماي توپولف Tu.134 که از نظر اندازه و سن (ورود به خدمت در سال 1969) مشابه DC-9 هستند محدوديت عمر 30 هزار ساعت و 20 هزار سيکل دارند. البته هم اکنون تکنولوژي ساخت هواپيماهاي شرقي افزايش يافته است و هواپيماهايي که از تکنولوژي1990به بعد در هواپيماسازي شرقي ساخته شدهاند تقريبا همرده با هواپيماهاي هم نوع غربي خود ميباشند. به عنوان مثال هواپيماي توپولفTu.204 داراي طول عمر پروازي 50هزار ساعت ميباشد.
21 سال ميانگين سن هواپيما در ايران
جهانگیریان ظرفیت پذیرش مسافر در فرودگاههای امام را در سال پنج میلیون نفر عنوان و اظهار کرد: این ظرفیت در فرودگاه استانبول 51 میلیون و در فرودگاه دوبی 57 میلیون نفر در سال است. رئیس سازمان هواپیمایی کشوری میانگین سن هواپیما در کشور را 21 سال عنوان کرد و گفت: کشور امارات میانگین سن هواپیماهایش پنج سال است و با 9 میلیون جمعیت سه برابر ایران هواپیما دارد. اقتصاد آنلاین به نقل از ایسنا نوشت؛ علیرضا جهانگیریان، معاون وزیر راه و شهرسازی ديروز در همایش حملونقل هوایی ایران، آسیبشناسی و چالشها که در دانشگاه تهران برگزار شد، اظهار کرد: آزادسازی نرخ بلیت هواپیما یکی از مهمترین اتفاقات در صنعت هوایی است و این موضوع در جهان تغییرات شگرفی را تا کنون ایجاد کرده است؛ به عنوان نمونه در آمریکا پس از 20 سال آزادسازی قیمت نرخ بلیت هواپیما 30 درصد کاهش یافت و از طرفی دیگر ترافیک حمل ونقل هواپیمایی نیز سه برابر شده است. به گفته وی کشورهای مختلفی بحث آزادسازی قیمتها را مطرح کردهاند که باید از تجربیات مثبت آنها بهرهمند شد. جهانگیریان با بیان اینکه نیروهای انسانی و متخصص و متعهدی زیادی در کشور داریم که کشورهای همسایه از آن محرومند، تصریح کرد: طی سالهای گذشته زیرساختها در حوزه تعمیر و نگهداری بهبود یافته و ایران توانسته با تحریمهای موجود روی پای خود بایستد. به گفته رئیس سازمان هواپیمایی ایران در حال حاضر 141 فروند هواپیما دارد و در مقایسه با آن امارات 431 فروند، ترکیه 385 فروند و قطر 138 فروند هواپیما دارند. جهانگیریان افزود: همچنین ایران دارای 16 شرکت هواپیمایی است که در مقابل آن امارات دارای 19 شرکت، عربستان 11 شرکت و قطر از دو شرکت هواپیمایی برخوردار است.
امارات 3 برابر ایران هواپیما دارد
وی تصریح کرد: امارات 9 میلیون جمعیت دارد و این در حالی است که تعداد هواپیماهای آن سه برابر ایران است.معاون وزیر راه و شهرسازی میانگین سن هواپیما در کشور ایران را 21 سال عنوان کرد و گفت: این میانگین در امارات پنج سال، در ترکیه هفت سال و در عربستان 9 سال است و علت فرسودگی هواپیماها ناشی از تحریمها است.جهانگیریان ظرفیت پذیرش مسافر در فرودگاههای امام را در سال پنج میلیون نفر عنوان و اظهار کرد: این ظرفیت در فرودگاه استانبول 51 میلیون و در فرودگاه دوبی 57 میلیون در سال است. به گفته وی درحال حاضر امارات درحال ساختن یک فرودگاه است که ظرفیت آن سالانه 120 میلیون نفر است. جهانگیریان خاطرنشان کرد: سالانه پنج میلیارد دلار از طریق پنج میلیون مسافر از ایران خارج میشود.وی اظهار کرد: تا پایان چشمانداز 1404 باید 570 فروند هواپیما داشته باشیم که این میزان نیازمند 25 میلیارد دلار برای نوسازی ناوگان حملونقل هوایی است که با این اقدام میتوان تا 1404 تعداد 70 میلیون مسافر را جابهجا کنیم. رئیس سازمان هواپیمایی کشوری یادآور شد: ظرفیت حملونقلی ما باید به 120 میلیون برسد که در حال حاضر نصف این رقم را داریم.