صمت- صادرات یکی از مهم‌ترین عناصر محرک اقتصاد و مهم‌ترین دلیل افزایش تولیدات داخلی و عرضه آن به خارج از کشور است؛ بنابراین حمایت از تولیدات داخلی موجبات رونق اقتصادی را فراهم می‌کند.
یکی از راهکارهای رشد و توسعه اقتصادی کشورها، برقراری موازنه تجاری و ایجاد تعادل در صادرات است که باعث می‌شود شرکت‌ها به‌منظور حفظ موقعیت رقابتی خود در بازارهای جهانی، کیفیت محصولات‌شان را افزایش دهند. در این صورت هزینه‌های تولید کاهش پیدا می‌کند و شرکت‌ها برای باقی ماندن در عرصه رقابت، دانش کارکنان خود را افزایش می‌دهند. محرک اصلی بهبود کیفیت کالاهای تولیدی برای رقابت در بازارهای بین‌المللی صادرات است. استفاده از ظرفیت تولید، افزایش سطح اشتغال، کسب درآمد ارزی، فروش کالاها وخدمات و... سبب توسعه و رشد اقتصادی می‌شود. یکی از اهداف صادرات داخلی و خارجی کسب قدرت اقتصادی است، زیرا این قدرت سبب بهبود کیفیت زندگی، استاندارد کالاها و خودکفایی یک شهر یا کشور می‌شود. صادرات به صنعتی‌شدن کشور و افزایش ارزش افزوده کالاهای صنعتی کمک شایانی می‌کند.
پیروی نکردن از یک خط‌مشی ثابت، منطبق نبودن کالاها با نیاز بازار و ناهماهنگی بین صادرکنندگان موجب کاهش صادرات می‌شود. استان فارس در زمینه صادرات دارای توانمندی‌های گسترده و امکانات بالقوه و بالفعل اقتصادی بسیاری است که می‌تواند در کاهش اتکا به درآمدهای نفتی و کمک به توسعه صادرات غیرنفتی در سطح کشور دارای نقش قابل‌توجهی باشد. مجموعه عواملی مانند موقعیت جغرافیایی منطقه، فراوانی تولیدات کشاورزی، فرش و صنایع دستی، دارا بودن ذخایر غنی سنگ‌ها و مواد معدنی و نزدیکی به آب‌های خلیج‌فارس و کشورهای حاشیه آن می‌تواند سبب اختصاص سهم عمده‌ای از صادرات غیرنفتی به استان و گردش چرخ بزرگ اقتصادی در این منطقه شود. باوجود ظرفیت‌هایی که این استان در زمینه‌های گوناگون دارد، در زمینه صادرات با مشکلاتی روبهرو است. سال‌هاست صادرات محصولات استان از طریق حمل‌ونقل هوایی (کارگو) به کشورهای هدف انجام نمی‌شود، در حالی که وجود یک هواپیمای کارگو برای صادرات کالاهای استان بسیار ضروری است. امیدواریم مدیران به‌طور منظم جلسه‌هایی را با صادرکنندگان، گمرک، فرودگاه و بانک‌ها برگزار و مسائل و مشکلات حوزه صادرات را بررسی و حل‌وفصل کنند.
افزایش هزینه تمام‌شده کالا
در این باره عضو هیات رییسه خانه صنعت، معدن و تجارت استان فارس گفت: یکی از مشکلات اساسی که در حوزه صادرات استان فارس وجود دارد و بعد از گذشت سال‌ها هنوز برطرف نشده، زیرساخت حمل‌ونقل است. سهراب شرفی در گفت‌وگو با صمت افزود: یکی از دلایلی که هنوز مشکل حوزه حمل‌ونقل محصولات برطرف نشده این است که استان فارس یکی از استان‌های بسیار بزرگ کشور به‌شمار می‌رود. باتوجه به تولید گسترده محصولات کشاورزی در استان حمل‌ونقل زمینی هزینه بسیاری دارد و نرخ تمام شده را افزایش می‌دهد. همچنین فاصله استان تا مرز خروجی که دریا یا خشکی است به شدت زیاد است، بنابراین در چندین مرحله هزینه به بخش حمل‌ونقل اضافه می‌شود، به‌همین دلیل صادرات کالاها از این استان با مشکل روبهرو است.
صادرات به کشورهای حاشیه خلیج‌فارس
وی ادامه داد: در حوزه محصولات کشاورزی استان نبود زیرساخت و امکانات حمل‌ونقل هوایی یک مشکل بزرگ به‌شمار می‌رود که سال‌هاست پیگیر رفع آن هستیم اما هنوز محقق نشده است. همچنین سردخانه اورژانسی ساخته شده اما به‌دلیل نبود پرواز باری مستقر در فرودگاه شیراز متاسفانه هنوز هیچ اقدامی در این زمینه انجام نشده است. باوجود اینکه استان چندین فرودگاه دارد صادرات هوایی کالاهای استان با کالاهای مسافر همزمان با پرواز انجام می‌شود که سازمان توسعه تجارت می‌تواند برای رفع این مشکل ورود پیدا کند. عضو هیات رییسه خانه صنعت، معدن و تجارت استان فارس تاکید کرد: سال‌های زیادی است که صادرات استان نتوانسته به شکل مطلوبی ارزآوری داشته باشد، به‌طوری که در ۸ ماه امسال وضعیت مثبتی نداشته است. شرفی اظهار کرد: عمده کشورهایی که استان به آنها صادرات دارد، کشورهای حاشیه خلیج‌فارس هستند و نه‌تنها بازاری اضافه نشده بلکه بازارها کمتر هم شده است. به‌عنوان نمونه اکنون به دلیل نبود دیپلماسی تجاری با کشور عراق ارتباط قوی نداریم. درحال‌حاضر صادرات میوه‌های ایرانی به عراق ممنوع شده و اجازه ورود این کالاها به این کشور داده نمی‌شود. برای صادرات میوه و سیمان تعرفه سنگینی از سوی عراق تعیین شده، در حالی که این افزایش تعرفه کلی نیست بلکه فقط برای کشور ما درنظر گرفته شده است. وی با اشاره به اینکه مشکلات حوزه صادرات نشانگر این است که کشور دچار یک بیماری اقتصادی شده و دیپلماسی تجاری ضعیفی دارد، تصریح کرد: صادرات فرش استان با مشکل روبهرو است. صادرات فرش عشایری و قشقایی که می‌توانست بازارهای بسیاری داشته باشد، درحال‌حاضر به صفر رسیده و این موضوع به‌واقع نگران‌کننده است.
تنها ۲ شرکت به قطر صادرات دارند
عضو هیات رییسه خانه صنعت، معدن و تجارت استان فارس اضافه کرد: در زمینه صادرات محصولات کشاورزی استان باید بگوییم بازار عمده استان عراق بود که درحال‌حاضر بسته شده و صادراتی از استان به این کشور انجام نمی‌شود. برای صادرات به قطر فکر می‌کنیم اما رقیبان قوی مانند ترکیه داریم. اکنون ۹۹ درصد صادرات ترکیه به قطر انجام می‌شود. استان فارس برای صادرات به قطر فاصله کمتری با این کشور دارد اما نیازمند عزم جدی و توجه مسئولان هستیم. امیدواریم در این زمینه اقدام‌هایی از سوی سازمان توسعه تجارت انجام شود. شرفی بیان کرد: تنها ۲ شرکت در استان فارس به قطر صادرات دارند که البته این ۲ شرکت هم برای صادرات با مشکلات حمل‌ونقل روبهرو هستند. ضایعات محصولات کشاورزی استان به‌دلیل اینکه با لنج ارسال می‌شود، بسیار است. همچنین باید به بسته‌بندی محصولات بیشتر توجه شود، در غیراین صورت نمی‌توانیم در بازار قطر با کشوری مانند ترکیه رقابت کنیم. وی خاطر نشان کرد: باوجود اینکه استان فارس به‌عنوان مرکز تجارت جنوب کشور شناخته می‌شود، به‌طوری که ۴ استان به استان ما متصل هستند، متاسفانه هیچ گونه اقدامی درزمینه صادرات انجام نشده و به هیچ هدفی در برنامه دست پیدا نکرده‌ایم؛ بنابراین باید تلاش کنیم بازارها را حفظ کنیم و آنها را از دست ندهیم.
حضور مستمر در بازارهای هدف
عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی شیراز گفت: صادرات بیشتر و باکیفیت‌تر یکی از دغدغه‌های اصلی در استان فارس به‌شمار می‌رود و ارتقای زیرساخت برای این تحقق این برنامه نیاز است. خسرو فروغان در گفت‌وگو با صمت با بیان اینکه فرودگاه شیراز زیرساخت لازم برای حمل‌ونقل هوایی بار را ندارد، افزود: در زمینه صادرات به قطر، به‌دلیل نبود زیرساخت‌های لازم برای ارسال هوایی کالا، با وجود توافق‌های حاصل شده نتوانستیم به شکل مطلوبی صادرات داشته باشیم.
وی ادامه داد: ما در استان فارس در بخش تهیه و تولید کالای باکیفیت برای صادرات مشکل نداریم، مشکل اصلی ما بازاررسانی بهنگام کالاهای صادراتی در کشورهای هدف است. عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی شیراز تاکید کرد: ما در استان فارس به‌دنبال صادرات پایدار و حضور مستمر در بازارهای هدف هستیم. اگر زیرساخت‌های صادراتی متناسب با کیفیت کالاها در فارس فراهم شود، نرخ تمام شده کالا برای صادرکنندگان کمتر و مناسب‌تر می‌شود و شاهد رونق صادرات کالاهای غیرنفتی خواهیم بود. فروغان با اشاره به اینکه نبود امکانات حمل‌ونقل یکی از مهم‌ترین مشکلات بخش خصوصی استان در حوزه صادرات است، تصریح کرد: باتوجه به هزینه‌های حمل‌ونقل در نرخ تمام‌شده کالاهای صادراتی، توجه به این بخش در توسعه صادرات دارای اهمیت است و اکنون فعالیت‌های ما باهدف حمایت از صادرکنندگان دنبال می‌شود. وی اظهار کرد: تلاش ما این است که کالاهای صادراتی استان را با قیمت کمتر به بازار هدف برسانیم و امکان رقابت در بازارهای بین‌المللی برای کالاهای صادراتی ما فراهم شود.
سخن آخر...
از نگاه کارشناسان، استان فارس استانی گسترده با مزیت‌های فراوان در بخش‌های گوناگون است، به‌طوری‌که گفته می‌شود این استان ویترین محصولات کشاورزی کشور است. باتوجه به ظرفیت‌های بی‌بدیل کشاورزی به‌ویژه در حوزه محصولات باغی، توسعه حمل‌ونقل، صنایع فرآوری و بسته‌بندی در استان ضروری به نظر می‌رسد زیرا توسعه صنایع کشاورزی دارای مزایایی زیادی از جمله کاهش ضایعات، ارزش‌افزوده، ایجاد اشتغال، گسترش صادرات و... است.